علت درد کف پا و درمان آن (آسیب تاندون آشیل، فاشیا پلانتر و …)

کف پا شاید مهم‌ترین قسمت از بدن ما باشد که ما برای یک عمر روی آن می‌ایستیم و به ما کمک می‌کند که در کار و زندگی‌مان پیشروی کنیم؛ مانند هر مشکل یا درد دیگری که در بدن بروز می‌کند، برخی از انواع درد در کف پا نیز به وجود می‌آید. انواع مختلفی از درد پا وجود دارد و درد کف پا یکی از انواع عمده‌ای است که فرد دچار درد در قسمت انتهایی پا مانند پاشنه و تاندون آشیل و غیره می‌شود. در این مقاله به بررسی درد کف پا و علل آن، اینکه آیا راه رفتن یا دویدن می‌تواند باعث ایجاد درد در کف پا شود، علائم آن، روش‌های تشخیص و درمان آن پرداخته شده است. پس ادامه مطالب را در پایین مطالعه کنید تا اطلاعاتی را در مورد درد کف پا کسب کنید.

علت‌های احتمالی

کف پاهای شما ساختاری نسبتاً پیچیده دارند: شامل 26 استخوان، 30 مفصل و تقریباً 100 عضله و رباط می‌باشد. هر یک از این اجزاء آناتومیک، از انگشتان پا گرفته تا تاندون آشیل، به شما کمک می‌کند تا در حالت صاف و متعادل بایستید.

در یک پای سالم، این استخوان‌ها، مفاصل و تاندون‌های متعدد، هماهنگ با هم کارمی‌کنند تا فشار وارد شده از گام‌هایتان را جذب کنند؛ اما بروز یک آسیب یا عارضه در کف پا ممکن است بسیار دردناک و آزاردهنده شود زیرا پاها تمام وزن بدن را نگه می‌دارند و این آسیب، در هر زمان که روی پاهایتان می‌ایستید، باعث تحریک پای شما می‌شود.

در این قسمت مهم‌ترین و اصلی‌ترین علل درد کف پا یک به یک بررسی شده‌اند:

راه رفتن و دویدن: علل اصلی و عمده درد کف پا

پیاده‌روی و دویدن بدون شک یکی از بهترین و قدیمی‌ترین تمرینات شناخته شده‌ای است که به عنوان پزشکی مدرن عمل می‌کند. پیاده‌روی، آهسته دویدن و دویدن، مزایایی در وضعیت سلامتی دارند. اگرچه وقتی پیاده‌روی یا دویدن بیش از حد انجام می‌شود، احتمال دارد که با درد زیادی در کف پایتان مواجه شوید؛ بنابراین گفته می‌شود که یکی از دلایل عمده دردهای کف پا، راه رفتن و دویدن است.

درد پاشنه پا – منبعی از درد کف پا 

شایع‌ترین نوع درد در قسمت پایین پا که عمدتاً به دلیل راه رفتن، دویدن، پریدن و غیره است، درد پاشنه پا می‌باشد. درد پاشنه پا یکی از دردهای مهمی است که افراد در قسمت پایین پایشان دچار آن می‌شوند؛ بنابراین گاهی اوقات از درد پاشنه پا به عنوان درد کف پا نیز یاد می‌شود درحالی‌که آن را از علل شایع درد کف پا تلقی می‌کنند. این درد پاشنه را می‌توان در جلو، عقب یا پایین پاشنه احساس کرد.

محققان دریافتند که درد پاشنه پا در دنیای امروز بسیار رایج است و تقریباً از هر ده نفر یک نفر، گاهی در زندگی خود با این مشکل روبرو می‌شود. درد پاشنه پا عمدتاً در افرادی که به طور منظم پیاده‌روی می‌کنند یا می‌دوند، شایع است. جدا از این، درد پاشنه پا بیشتر در گروه سنی 40 تا 60 سال شایع است.

در واقع استخوان پاشنه بزرگ‌ترین استخوان از بین 26 استخوان واقع در کف پای ما انسان‌ها است. درد پاشنه پا در درجه اول به دلیل نقص در بیومکانیک رخ می‌دهد که باعث می‌شود استرس زیادی روی استخوان پاشنه و تاندون‌ها، عضلات، اعصاب و غیره متصل به آن وارد شده و در نتیجه باعث درد پاشنه پا می‌شود. در زیر، به برخی از دلایل عمده‌ای که منجر به درد پاشنه پا می‌شوند، اشاره شده است:

• درد کف پا به دلیل خار پاشنه: برخی شرایط خاصی مانند دویدن، راه رفتن، عدم تعادل مواد بیوشیمیایی و غیره می‌تواند منجر به پارگی‌های مکرری در پوشش داخلی استخوان پاشنه شود. این مسئله بیشتر ممکن است منجر به استرس یا کشیدگی عضلات و رباط‌های واقع در پاشنه پا شود که درنتیجه ممکن است باعث ایجاد خار استخوان (خار پاشنه) شود. این خار استخوان‌ها در حقیقت توده‌های استخوانی تشکیل شده در زیر استخوان پاشنه هستند که از طریق عکس‌برداری رادیولوژی قابل تشخیص می‌باشند. همچنین علائم مشابهی بدون بزرگ شدن استخوان وجود دارد و به آن‌ها سندرم خار استخوان میگویند.
• درد کف پا به علت التهاب و آسیب تاندون آشیل: مجدداً این وضعیتی است که باعث درد کف پا یا درد پاشنه می‌شود. تاندونیت آشیل وضعیتی است که در آن فرد دچار درد یا تورم در تاندون آشیل می‌شود و ممکن است با ادامه راه رفتن، دویدن و غیره بدتر شود. لازم به ذکر است که چنین شرایطی در افرادی که مرتباً پیاده‌روی می‌کنند یا زیاد می‌دوند یا کسانی که تاندون‌های سفت و محکمی ‌دارند، شایع‌تر است. این در واقع نتیجه فشار یا کشش بیش از حد بر روی این تاندون است که منجر به پارگی رشته‌های عصبی و سپس منجر به درد می‌شود
• درد کف پا به دلیل پیچ‌خوردگی مچ پا: قرارگیری نامناسب پا هنگام راه رفتن یا دویدن در سطوح نامنظم و غیره می‌تواند منجر به پیچ‌خوردگی مچ پا شود که در نتیجه منجر به درد پاشنه یا درد در قسمت کف پا شود. در این شرایط ممکن است علائمی مانند درد، تورم، قرمزی و غیره در ناحیه آسیب دیده وجود داشته باشد. با استراحت کافی و مناسب و بازگشت تدریجی به تمرینات، دویدن یا پیاده‌روی می‌توان علائم رگ به رگ شدن و پیچ‌خوردگی مچ پا را بهبود بخشید.
• درد کف پا به دلیل فاسئیت پلانتار (ورم مفصل کف پا): یکی دیگر از دردهای شایع در کف پا و پاشنه پا که در درجه اول در ورزشکارانی دیده می‌شود که عمدتاً می‌دوند و می‌برند، فاسئیت پلانتار نامیده می‌شود که در واقع نوعی التهاب در امتداد کف پا (پلانتار) در گروهی از بافت‌های پیوندی فیبری (فاسیا) است.
• پرونیشن بیش از حد (Over Pronation): حرکت منعطف طبیعی و صاف شدن قوس کف پا روی زمین که باعث می‌شود پا با حالت زمین سازگار شود، اصطلاحاً پرونیشن نامیده می‌شود. پرونیشن بیش از حد گاهی اوقات با پیاده‌روی یا دویدن بیش از حد و غیره دیده می‌شود که می‌تواند منجر به درد پاشنه پا یا درد کف پا شود. در این شرایط، استراحت می‌تواند کمک زیادی به کاهش درد کف پا کند.

متاتارسالژی 

متاتارسالژی یکی دیگر از دلایل احتمالی درد کف پا است. بیماران مبتلا به متاتارسالژی اغلب درد و التهابی را در قسمت توپی واقع در کف پا، درست در زیر انگشتان خود گزارش می‌کنند. چه عواملی باعث این درد می‌شود؟ متاتارسالژی می‌تواند از طریق فعالیت‌هایی پربرخورد (در یک لحظه دو پا به صورت هم‌زمان از زمین جدا) ایجاد شود که می‌تواند باعث وارد آمدن فشار زیادی بر روی کف پاها شود، حرکاتی مانند پرش یا دویدن.

در یک مطالعه پزشکی نشان داده شد که 80٪ از افراد در دوره‌ای از زندگی خود متاتارسالژی را تجربه کرده‌اند. بسیاری از بیماران گزارش می‌کنند که دردهای متاتارسالژی خفیف تا متوسطشان، پس از استراحت دادن به پاها و استفاده از کفی‌های طبی برطرف می‌شود.

درد کف پا به دلیل شکستگی استخوانی در پایین پا

درد کف پا همچنین می‌تواند به خاطر شکستگی‌هایی در استخوان پا احساس شود. برخی از شکستگی‌ها مانند شکستگی مچ پا، شکستگی استخوان پاشنه پا یا شکستگی‌های استخوان متاتارس در کف پا دیده می‌شود که منجر به درد در قسمت کف پا می‌شود. معمولاً شکستگی‌ها با آسیب‌دیدگی شدید در استخوان‌ها رخ می‌دهد و ممکن است منجر به شرایط دردناک همراه با تورم در محل آسیب دیده گردند. برای برخی از این شکستگی‌ها، عمل‌های جراحی‌هایی در نظر گرفته می‌شوند که بعد از آن‌ها پا باید گچ گرفته شود، یا ممکن است از وسایل طبی و ارتوتیک کمکی برای درمان این نوع شکستگی‌ها در استخوان کف پا تجویز شود.

نوروپاتی محیطی 

درد کف پا همچنین می‌تواند به سیستم عصبی شما مربوط باشد. درحالی‌که التهاب بافت باعث متاتارسالژی و ورم تاندون کف پا (فاسئیت پلانتار) می‌شود، میلیون‌ها نفر درد عصبی در کف پاهای خود تجربه می‌کنند.

درمان و شناسایی درد عصبی یا نوروپاتی کف پا ممکن است نسبت به سایر مشکلات کف پا پیچیده‌تر باشد. در نوروپاتی، سیستم عصبی بیمار یا آسیب دیده است یا عملکرد خوبی ندارد.

سیستم عصبی ما، کف پا و انگشتان پا را به مغزمان متصل می‌کند و از این رو سیگنال‌هایی را در طول بدن ما حمل می‌کند که به ما این امکان را می‌دهد که بتوانیم انگشتان پا را حرکت دهیم و در آن‌ها احساس داشته باشیم. گاهی اوقات، یک آسیب یا بیماری می‌تواند این سیگنال‌ها را با مشکل مواجه کرده و منجر به درد شود.

درد عصب محیطی می‌تواند مانند احساس گزگز، سوزش یا احساس تیر کشیدن باشد.

نوروما 

نوروما به دلیل التهاب یا بزرگ شدن اعصاب در انگشتان است. این اعصاب در امتداد کف پا حرکت می‌کنند و به انگشتان می‌رسند و به آن‌ها حس می‌دهند. همان فعالیت‌هایی که باعث می‌شود فرد دچار متاتارسالژی شود نیز می‌تواند باعث ایجاد یک نوروما شود که می‌توانند شامل فعالیت‌هایی با استفاده‌ی بیش از حد مانند دویدن، پوشیدن کفش بدون حمایت مناسب یا زیاد پوشیدن کفش پاشنه بلند شود. بیماران ممکن است احساس کنند که یک سنگریزه یا جسم خارجی در کف پایشان وجود دارد که معمولاً بین انگشتان دوم و سوم یا سوم و چهارم می‌باشد. این حالت معمولاً با بی‌حسی / گزگز / سوزش دو انگشت مجاور همراه است.

 چه موقع باید به پزشک مراجعه کنیم

در بعضی از افراد، درد کف پا در طی چند روز برطرف می‌شود و نیازی به درمان ندارد؛ اما افراد دیگر دچار درد مزمنی در کف پا می‌شوند. هر نوع درد پا که مانع از ادامه فعالیت‌های روزمره شما شود، می‌تواند دلیل بالقوه‌ای برای وجود مشکلات پزشکی است.

در صورت مشاهده‌ی هر یک از موارد زیر باید به پزشک مراجعه کنید:

• درد جدیدی که بیش از چند روز طول می‌کشد
• دردی که مانع راه رفتن شما می‌شود
• سرگیجه یا حالت تهوع مربوط به درد پا (که می‌تواند نشان دهنده شکستگی استخوان باشد)
• تب یا تورم مربوط به درد پا (که می‌تواند نشان دهنده عفونت باشد)
• تصادف یا آسیب‌دیدگی که می‌تواند باعث درد کف پا شود
• دردهای مزمنی که در پایتان داشتید، بدتر شده است

تشخیص

پزشک معالج شما احتمالاً با انجام یک معاینه فیزیکی شروع به شناسایی علت درد کف پا می‌کند. در طول معاینه فیزیکی، پزشک سعی می‌کند هرگونه نقطه‌ی حساسیت یا تحریکی را مشخص کند.

پزشک پای شما را لمس می‌کند و ممکن است از شما بخواهد که انگشتان پایتان را بکشید و همچنین نحوه راه رفتن شما را مشاهده کند. پزشک همچنین به دنبال هر گونه التهاب یا تورم، کبودی، رشد ناخن در زیر پوست یا آسیب‌های دیگری خواهد بود که ممکن است در درد شما نقش داشته باشد.

پس از معاینه فیزیکی، پزشک ممکن است شما را به یک پزشک متخصص کف پا و مچ پا مانند پودیاتریست (متخصص پاپزشکی) یا متخصص ارتوپد ارجاع دهد. متخصصان پودیاتریست در تشخیص و درمان درد کف پا تخصص دارند. در صورت مشکوک بودن به شکستگی استخوان یا سایر مشکلات اسکلتی، پز شک شما ممکن است یک معاینه‌ی تصویربرداری مانند عکس‌برداری رادیولوژی را تجویز کند.

درمان درد کف پا

مهم نیست که از کدام نوع درد کف پا رنج می‌برید، تعدادی روش‌های درمانی متداول وجود دارد که به شما کمک می‌کند تا از درد بیش از حد در کف پا بهبود پیدا کنید. در اینجا در مورد برخی از رایج‌ترین روش‌هایی که می‌توان برای تسکین یا جلوگیری از درد کف پا استفاده کرد صحبت می‌کنیم.

گزینه‌های درمانی برای درد کف پا:

• مصرف داروهای مسکن مانند داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی که می‌تواند به شما در تسکین درد کمک کند.
• استفاده از کیسه یخ می‌تواند به شما در کاهش درد شدید کف پا کمک کند
• استفاده از ارتز یا کفی‌های طبی در کفش می‌تواند مزایای خوبی برای درد در قسمت کف پا داشته باشد.
• تعویض کفش‌های نامناسب و پوشیدن به کفشی که متناسب با سایز پایتان باشد، بالشتک خوبی داشته باشد و راحتی بیشتری را برای پاها فراهم کند، می‌تواند بسیار مفید باشد.
• انجام تمرینات کششی مختلف و ورزش‌های تقویتی برای درمان مؤثر درد کف پا توصیه می‌شود.
• ماساژ نیز می‌تواند یک درمان مؤثر برای درد کف پا باشد.
• تزریق کورتیکواستروئید (کورتون) نیز برای درمان درد کف پا تجویز می‌شود.
• استفاده از بانداژ برای تقویت و محافظت از عضلات و تاندون‌ها در بهبود درد کف پا مفید خواهد بود.
• فیزیوتراپی یا درمان فیزیکی نیز از درمان‌های بسیار مؤثر برای درد کف پا است. در این درمان، به شما روش‌هایی یاد داده می‌شود که تاندون آشیل، فاسیای پلانتار، عضلات پا و غیره را تقویت کنید و از طریق کشش‌ها و تمرینات مختلف بدنی بتوانید به طور طبیعی به خود کمک کنید.
• همچنین از تکنیک شاک ویو تراپی برای برخی موارد درد پاشنه پا، مانند دردهای ناشی از فاسیای کف پا، استفاده می‌شود. در این درمان، امواج صوتی به سمت ناحیه آسیب دیده در پاشنه پای شما فرستاده می‌شوند و روند بهبودی را در رباط تحریک می‌کنند. این تکنیک ممکن است با برخی عوارض جانبی مانند بی‌حسی، تورم و غیره وجود همراه باشد.
• در موارد نادر و بسیار شدید از درد کف پا، ممکن است عمل جراحی ضروری باشد.

ورزش کردن با پای برهنه: درمانی برای درد کف پا! 

پیاده‌روی، دویدن، آهسته دویدن یا حتی ایستادن با پای برهنه می‌تواند مزایای زیادی برای درد کف پا داشته باشد. دلیل این امر این است که ورزش با پای برهنه به رشد عضلات، رباط‌ها، تاندون‌های موجود در کف پا کمک می‌کند. دویدن یا راه رفتن با پای برهنه می‌تواند دردی را که در پاشنه پا ایجاد می‌شود، خصوصاً فاسئیت پلانتار، در صورت انجام تمرین به صورت صحیح، به روشی مؤثر درمان کند. برای انجام صحیح ورزش با پای برهنه یا پابرهنه دویدن و راه رفتن، باید با یک متخصص مشورت کرده و طبق دستورات او عمل کنید. البته، در زیر یک روش ساده در مورد نحوه راه رفتن / دویدن مؤثر با پای برهنه توضیح داده شده است.

خلاصه‌ای از روش صحیح دویدن یا راه رفتن با پای برهنه

• اطمینان حاصل کنید که هنگام دویدن یا راه رفتن با پای برهنه، با جلوی پایتان ضربه (فشار هنگام گام برداشتن) را می‌گیرید؛ بنابراین درحالی‌که پابرهنه در حال دویدن / آهسته دویدن / راه رفتن هستید، ابتدا جلوی پا را به آرامی فرود بیاورید.
• بعد پاشنه خود را به تدریج پایین بیاورید.
• اکنون می‌توانید سرعت را به آرامی تغییر دهید.
• سعی کنید کششی را در عضلات پشت ساق پا و تاندون آشیل ایجاد کنید. این به شما در کاهش احتمال آسیب‌هایی مانند زانو درد، درد پاشنه، التهاب تاندون آشیل، فاسئیت پلانتار و غیره کمک می‌کند.
• مراقب باشید که هنگام دویدن در حین تمرینات با پای برهنه زیاده روی نکنید زیرا این کار می‌تواند درد را تشدید کند.
• با راه رفتن یا دویدن روی یک سطح نرم و صاف مانند چمن شروع کنید

پیشگیری

اقدامات پیشگیرانه برای درد کف پا عبارت‌اند از:

• استراحت کردن مهم‌ترین چیزی است که فرد باید برای جلوگیری از درد بیش از حد کف پا در خاطر داشته باشد.
• هنگام دویدن یا راه رفتن از کفش‌های مناسب و راحت استفاده کنید
• فشار خیلی زیادی روی پاشنه پا، مچ پا یا عضلات یا تاندون‌ها، رباط‌ها یا حتی اعصاب ساق پا وارد نکنید؛ زیرا منجر به درد در قسمت پایین پا خواهد شد.
• حواستان باشد که قبل و بعد از هرگونه تمرین بدنی ازجمله دویدن یا پیاده‌روی، حرکات کششی انجام دهید.
• حتماً به تغذیه سالم خود در کنار استراحت کافی اهمیت دهید
• سعی کنید اضافه‌وزنتان را کاهش دهید تا از استرس وارد بر کف پا یا پاشنه پایتان در هنگام ایستادن، راه رفتن یا دویدن کاسته شود.