تکنیک‌های درمان دستی طیف وسیعی از حرکت‌هایی را شامل می‌شود که متخصص با دستانی ماهر روی ناحیه دردناک اعمال می‌کند، شماری از روش‌های درمان دستی عبارت است از: متحرک سازی (موبیلیزاسیون) و دستکاری که متخصص طب فیزیکی آن را به منظور به حرکت درآوردن بافت‌های نرم و مفصل‌ها و با هدف تسکین درد انجام می‌دهد، افزایش دامنه حرکتی مفصل (ROM)، کاهش یا رفع ورم و التهاب بافت نرم، آرام‌سازی و شل کردن عضلات، کاهش انقباض و گرفتگی و کشش بافت‌های غیرمنقبض. درمان دستی نوع خاصی از طب فیزیکی و توانبخشی است که به جای دستگاه با دست انجام می‌شود. متخصص درمان دستی فشار را با دست روی بافت عضلانی وارد می‌کند و مفصل‌ها را دستکاری می‌کند تا کمردرد ناشی از گرفتگی و تنش عضلانی و اختلال‌های مفصلی کاهش یابد.
درمان‌های دستی برای درمان افرادی که از درد در نواحی مختلف بدن رنج می‌برند و توانایی بدن آنها برای انجام فعالیت‌های روزانه کم است، بسیار موثر است. متخصصین ما در کلینیک تخصصی طب فیزیکی دکتر فلاح می‌توانند بر اساس شرایط شما بهترین روش درمان دستی را به شما پیشنهاد دهند. جهت کسب اطلاعات بیشتر و یا رزرو نوبت با شماره 03136252857 تماس حاصل فرمایید.
انواع درمان‌های دستی
در ادامه انواع مختلف درمان دستی را توضیح می‌دهیم.
تکنیک انرژی عضله
انرژی عضله تکنیکی فعال و مستقیم است، یعنی این که مانع محدود کننده را درگیر می‌کند و برای تاثیرگذاری بیشینه به مشارکت بیمار نیاز دارد. همان طور که بیمار حرکت انقباضی ایزومتریک را انجام می‌دهد، تغییرات فیزیولوژیک مفیدی رخ می‌دهد.
روش کشش در مقابل کشش
تکنیک کشش در مقابل کشش (strain-counter strain) روشی برای کاهش گرفتگی عضلانی حاد و یا مزمن است که برای تمام نقاط بدن کاربرد دارد. مزیت اصلی این تکنیک ملایم بودن آن برای بیمار است.
دستکاری و متحرک سازی
دستکاری (مانیپولاسیون) شامل چرخش گردن یا کمر در انتهای دامنه حرکتی و سپس اعمال ضربه فشاری ناگهانی می‌شود. این روش غالباً همراه با صدای بلندی است که نتیجه از بین رفتن فشار داخل مفصل است، مانند حالتی که بند انگشتان را می‌شکنید. متحرک سازی شامل حرکات غیرفعال کوچکی می‌شود که معمولاً در قالب یک مجموعه حرکات کششی ملایم به روشی ملایم و ریتمیک بر روی مهره‌های بیمار اعمال می‌شود. حرکات در محل‌های مختلف بر روی مهره‌های آسیب دیده و در زوایای مختلف و به صورت هدایت شده اعمال می‌شود تا محدودیت حرکتی در سطح معینی از ستون فقرات برطرف شود.
درمان نقاط ماشه‌ای میوفاسیال
درمان نقاط ماشه‌ای میوفاسیال (MTP) مبتنی بر ماساژ است که بر فشار روی نقاط ماشه‌ای متمرکز می‌شود تا درد تسکین یابد و توانایی حرکتی بیمار بیشتر شود. اصطلاح میوفاسیال به معنای بافت عضلانی (میو) و بافت پیوندی داخل و اطراف آن (فاسیا) است. درد میوفاسیال غالباً پی‌آمد آسیب دیدگی عضلانی یا کشیدگی مکرر است. عضلات آسیب دیده یا کشیده غالباً نقاط ماشه‌ای را شکل می‌دهند که باعث ارجاع درد در نقاط دیگر می‌شود.
ماساژ
ماساژ بافت نرم روند التیام را تسریع و عضلات را شل می‌کند. متخصص طب فیزیکی ماساژ را با دست یا وسایل مخصوص انجام می‌دهد.
فواید درمان دستی
درمان دستی فواید بسیار زیادی دارد ازجمله:
کاهش درد
هدف از درمان دستی کاهش درد و در نهایت از بین بردن آن است. بعضی از عارضه‌هایی که برای رفع آنها از درمان دستی بهره گرفته می‌شود، عبارت است از:
- کمر درد شامل درد عصب سیاتیک و فتق دیسک کمر
- گرفتگی و درد گردن شامل آسیب دیدگی رگ گردن
- فرسایش و درد مفصل ران
- درد شانه شامل آسیب‌های روتاتور کاف
- خشکی و درد زانو
- درد فک یا TMJ
- درد کف پا شامل خار پاشنه (التهاب پلانتار فاشیا) و انواع دیگر درد کف پا
افزایش عملکرد
درمان دستی در کنار ورزش درمانی به ورزشکاران کمک می‌کند تا عملکرد خود را سریع بازیابند.
افزایش دامنه حرکتی
درمان دستی درد بیماران دچار درد مفصلی را از بین می‌برد و دامنه حرکتی را افزایش می‌دهد، فوایدی که برای بیمارانی که به دلیل درد دچار ناتوانی شده‌اند، بسیار مهم است.
درمان فتق دیسک کمر
درمان دستی یکی از متداول‌ترین روش‌های غیرجراحی برای درمان فتق دیسک کمر است.
دیگر مزایای درمان دستی
از دیگر مزایای درمان دستی (کایروپراکتیک) می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تشخیص محدودیت‌های ساختاری مفصل و بافت نرم
- کاهش ورم و التهاب
- آزاد کردن نقاط ماشه‌ای عضلانی
- رفع انقباض و ترمیم بافت غیرمنقبض
- رفع گرفتگی و خشکی مفصل و بهبود بیماری‌های التهابی مزمن مفصل
- درمان التهاب بورس، التهاب تاندون یا کشیدگی و رگ به رگ شدن
- رفع چسبندگی بافت نرم به منظور افزایش دامنه حرکتی مفصل
- به حرکت درآوردن مفصل‌های محدود شده
- تامین آب مورد نیاز بافت به منظور بهبود اکسیژن رسانی و تسهیل دفع مواد زائد حاصل از متابولیسم
- اصلاح وضعیت بافت نرم و در نتیجه دستیابی به تعادل مناسب و هم‌ترازی مفصل‌ها
- منظم کردن دوباره فیبرهای بافت نرم و قرار دادن آنها در وضعیت موازی
- رفع پیچ خوردگی بافتی که انقباض و پیچشی غیرعادی ایجاد کرده است.
تکنیک‌های درمان دستی
در ادامه پرکاربردترین تکنیک‌های درمان دستی را توضیح می‌دهیم.
آزادسازی میوفاسیال
درمان آزادسازی میوفاسیال (MFR) بر رفع گرفتگی و کوتاهی عضلات متمرکز است. این درمان تعدادی از عارضه‌ها و علائم را برطرف می‌کند، بسیاری از بیماران به دلیل کاهش انعطاف پذیری یا عملکرد ناشی از آسیب دیدگی یا ابتلا به درد مزمن کمر، شانه، مفصل ران یا تحمل درد در هر ناحیه دارای بافت نرم درصدد بهره‌مندی از تکنیک آزادسازی میوفاسیال برمی‌آیند.
لغزاندن مفصل
کشش (تراکشن) و متحرک سازی مفصل یکی از تکنیک‌های درمان دستی است که در آن حرکات آهسته و غیرفعالی بر سطح مفصل اعمال می‌شود. این تکنیک برای بهبود عملکرد مفصل به کار برده می‌شود.
کشش عصب‌ها
عصب‌های بازوها و پاها می‌توانند حرکت کرده و کشیده شوند. عصب‌ها نیز مانند عضلات و تاندون‌ها آسیب می‌بینند. با تشکیل شدن بافت همبند، عصب گیر می‌افتد و به درد و التهابی مزمن دامن می‌زند. برای متحرک سازی دوباره مفصل کشش‌های خاصی به نام لغزش مفصل یا کشش عصبی انجام می‌شود.
ترکیبی از تکنیک‌های عصبی و میوفاسیال
آزادسازی میوفاسیال اشاره به تکنیک ماساژ دستی دارد که برای کشش فاسیا و آزاد کردن پیوندهای بین فاسیا و پوشش آن، عضلات و استخوان‌ها انجام می‌شود و هدف از آن کاهش درد، افزایش دامنه حرکتی و متعادل ساختن بدن است. فاسیا به طور مستقیم یا غیرمستقیم دستکاری می‌شود تا فیبرهای بافت پیوندی نرم‌تر و منعطف‌تر بشوند.
موارد منع انجام درمان دستی
- سردرد شدید و اتفاقی
- پالس ضعیف استخوان ران
- ابتلا به دیسفونی به دلیل فشردگی مکرر عصب
- دیسفاژی
عوارض
درد عضلانی شایع‌ترین و شدیدترین عارضه درمان دستی (کایروپراکتیک) است. بانوان بیش از آقایان دچار عوارض می‌شوند. عوارض احتمالی درمان دستی عبارت است از:
- خستگی
- درد عضلانی
- گرفتگی و خشک شدن عضله
- افزایش درد
- حالت تهوع
- سردرد
- سرگیجه
هزینه
هزینه این نوع درمان بستگی به توانایی و مهارت متخصص در انجام درمان دستی دارد. به علاوه تعداد جلسات درمانی موردنیاز بسته به وسعت و تعداد محل‌های مورد نظر و همچنین شدت درد و بیماری متفاوت خواهد بود که این موضوع نیز بر هزینه درمان تاثیر گذار است.
