مچ پا و پا از پیچیده‌ترین قسمت‌های بدن هستند. در هر پا و مچ پا بیست و شش استخوان، بیش از یکصد تاندون و سی و سه مفصل وجود دارد. بزرگترین استخوان پا پاشنه است. درد پاشنه پا اغلب در صورت آسیب دیدگی یا فعالیت بیش از حد اتفاق می‌افتد. درد در پاشنه پا می‌تواند از نظر شدت گسترده باشد. به این معنی که بعضی از آن‌ها خفیف و بعضی دردها آنقدر ناتوان کننده است که راه رفتن را دشوار یا غیرممکن می‌کند.
اگر درد پاشنه شما شدید باشد و هم اینکه تا جایی آزار دهنده باشد که در فعالیت‌های روزمره شما تداخل ایجاد کند، باید به پزشک مراجعه کنید.
چه عواملی باعث درد پاشنه پا می‌شود؟
در ابتدا بیایید نگاهی سریع به رایج‌ترین دلایل درد پاشنه بیندازیم:
رگ به رگ شدن یا کشیدگی
درد پاشنه می‌تواند ناشی از پیچ خوردگی یا کشیدگی باشد که اکثر افراد هنگام ورزش یا انجام سایر فعالیت‌های بدنی به آن دچار می‌شوند. کشیدگی و پیچ خوردگی هر دو بسیار شایع هستند و شدت آن در هر مورد متفاوت است.در برخی از افراد زمانی که کشیدگی عضلانی یا پیچ خوردگی عضله روی پاشنه آن‌ها تأثیر می‌گذارد، ممکن است فقط به یک روز استراحت نیاز داشته باشند و در صورت امکان باید از راه رفتن اجتناب کنند. اما برخی دیگر ممکن است عوارض جدی و ناتوان کننده‌ای داشته باشند که هفته‌ها تا ماه‌ها ادامه دارد.
شکستگی
اگر استخوان پاشنه یا هر یک از استخوان‌های مچ پای فردی شکسته باشد، به احتمال زیاد در پاشنه پای خود احساس درد می‌کند. افراد مبتلا به این مشکل معمولاً هنگام لمس یا جابجایی ناحیه آسیب دیده درد بدتری را تجربه می‌کنند. بسته به استخوانی که آسیب دیده است، بیماران ممکن است به هیچ وجه نتوانند به پای خود فشار وارد کنند. شکستگی ممکن است با تغییر شکل قابل مشاهده، تورم، کبودی و قرمزی در اطراف ناحیه آسیب همراه باشد. برخی از افراد هنگام وقوع آسیب، صدای خرد شدن را می‌شنوند.
ورم کف پا
ورم کف پا از جمله شایع‌ترین دلایل درد در پاشنه پا است. این مشکل زمانی اتفاق می‌افتد که فشار روی پاهای فرد منجر به آسیب به فاشیای کف پا شود، یعنی آسیب به رباطی که پاشنه پا را به جلوی پای او متصل می‌کند. ناحیه کف پا به راه رفتن کمک می‌کند و از قوس پا پشتیبانی می‌کند. فعالیت‌های عادی روزمره می‌تواند باعث پارگی فاشیای کف پا شود، به خصوص اگر افراد از کفش‌های نامناسب استفاده کنند. اگر فشار زیادی به پای فرد وارد شود، می‌تواند منجر به پارگی یا آسیب در رباط شود که به نوبه خود باعث التهاب می‌شود. التهاب همان چیزی است که باعث سفتی و درد در پاشنه پا می‌شود.
تاندونیت آشیل
یکی از دلایل درد پاشنه، التهاب مفصل آشیل است. تاندونیت آشیل وضعیتی است که در هنگام التهاب یا آسیب دیدگی تاندون آشیل به دلیل فعالیت بیش از حد اتفاق می‌افتد. تاندون آشیل وظیفه اتصال پاشنه به عضلات ساق پا را بر عهده دارد. این تاندون برای ایستادن روی نوک پا، دویدن، راه رفتن و پریدن ضروری است. اکثر موارد تاندونیت آشیل به دلیل ورزش مداوم و شدید یا سایر فعالیت‌های بدنی مانند تمرینات شدید دو یا پرش‌های روتین اتفاق می‌افتد.
بورسیت
بورس‌ها کیسه‌های کوچک و پر از مایعی هستند که مسئول محافظت از مفاصل و جذب شوک هستند. آن‌ها را می‌توان در مناطقی یافت که بافت‌های عضلانی، پوست و تاندون‌ها به استخوان متصل می‌شوند. ملتهب شدن بورس‌ها بورسیت نامیده می‌شود که یک وضعیت دردناک است و می‌تواند در نقاط مختلف بدن ایجاد شود. اگرچه این بیماری معمولاً روی لگن، آرنج و شانه تأثیر می‌گذارد اما می‌تواند پاشنه پا، زانو و انگشت شست پا را نیز درگیر کند.
وقتی بورسیت روی پاشنه پا تأثیر می‌گذارد، اغلب منجر به درد در پاشنه پا می‌شود. این وضعیت معمولاً در اطراف مفاصلی ایجاد می‌شود که تحت حرکات مداوم و تکراری قرار می‌گیرند.
اسپوندیلیت آنکیلوزان
اسپوندیلیت آنکیلوزان نوعی آرتروز است که ستون فقرات را تحت تأثیر قرار می‌دهد. التهاب ایجاد می‌کند و باعث می‌شود مهره‌ها به تدریج با هم جوش بخورند. این وضعیت در مردان بیشتر دیده می‌شود و علائم آن به طور کلی از اوایل بزرگسالی شروع می‌شود. در بیماران مبتلا به اسپوندیلیت آنکیلوزان انعطاف پذیری در ستون فقرات کاهش می‌یابد. اگر این وضعیت بر روی دنده‌های بیمار تأثیر بگذارد ممکن است تنفس عمیق برای او دشوار شود. علاوه بر ستون فقرات، لگن، شانه‌ها و پاشنه پا نیز اغلب تحت تأثیر این بیماری قرار می‌گیرند. در ابتدا علائم ممکن است فقط در صبح یا پس از عدم فعالیت طولانی وجود داشته باشد. ممکن است با گذشت زمان بدتر شود و برخی بیماران نیز بهبودی موقتی یا بهبود کامل علائم را تجربه کنند. پزشکان معاینه فیزیکی و آزمایشات تصویربرداری را برای تشخیص اسپوندیلیت آنکیلوزان انجام می‌دهند.
آرتریت روماتوئید
آرتریت روماتوئید یک اختلال خودایمنی شایع است که باعث می‌شود سیستم ایمنی بدن به بافت‌های سالم خود حمله کند. این وضعیت مفاصل را تحت تأثیر قرار می‌دهد اما می‌تواند باعث ایجاد درد در چشم و پوست شود و مشکلات قلب، ریه و رگ‌های خونی را بوجود بیاورد. آرتروز در صورت عدم درمان یا بهبودی می‌تواند به مخاط مفاصل آسیب برساند و باعث تورم و تغییر شکل دردناک شود. از آنجا که آرتریت روماتوئید قبل از آسیب زدن به مفاصل بزرگتر مانند پاشنه، مفاصل کوچکتر را تحت تأثیر قرار می‌دهد، به احتمال زیاد افراد مبتلا به درد پاشنه به این بیماری مبتلا هستند.
کفش نامناسب
استفاده از کفش نامناسب می‌تواند منجر به ایجاد مشکلات زیادی در پا و مچ پا شود. اگر از طرفداران کفش پاشنه بلند هستید، ممکن است بدانید که پوشیدن آن‌ها در طولانی مدت چقدر دردناک است.
مردم توجه کمی به انتخاب کفش مناسب دارند و بیشتر از اینکه هنگام انتخاب کفش به حفظ وضعیت پاهای خود فکر کنند، بیشتر نگران چگونگی ظاهر آن‌ها هستند.
خار پاشنه
خار پاشنه هنگامی ایجاد می‌شود که رسوب کلسیم در ناحیه بین استخوان پاشنه و قوس پا ایجاد شود. این مشکل به طور معمول از جلوی پاشنه پا یا از زیر آن شروع می‌شود. از علائم خار پاشنه می‌توان به تورم و درد در پاشنه اشاره کرد و ممکن است احساس گرما در این ناحیه نسبت به سایر نواحی پا بیشتر شود. یک برآمدگی کوچک از استخوان ممکن است روی خود پاشنه پا قابل مشاهده باشد. با این وجود، خار پاشنه می‌تواند بدون هیچ گونه تغییر قابل توجهی در استخوان‌ها یا بافت‌های نرم وجود داشته باشد.
استئومیلیت
استئومیلیت یک عفونت استخوانی است که می‌تواند از طریق رگ‌های خونی از بافت‌های دیگر به استخوان سرایت کند یا از خود استخوان شروع شود. درد استخوان به دنبال آسیب پاشنه پا می‌تواند به دلیل استئومیلیت باشد. افراد دیابتی بیشتر در معرض خطر ابتلا به این عفونت هستند، به خصوص اگر مستعد زخم باشند. علاوه بر درد در پاشنه، علائم بیشتر شامل تب، تورم و خستگی است.
بیماری پاژه
بیماری پاژه باعث تولید بیش از حد سلول‌های جدید استخوانی می‌شود که در بعضی مواقع منجر به تغییر شکل استخوان می‌شود. این بیماری که بیشتر در لگن، ستون فقرات، جمجمه و پاها دیده می‌شود و می‌تواند روی پاشنه پا نیز تأثیر بگذارد. اولین علامت آن درد در استخوان است که احتمالاً محدود به پاشنه است یا در سراسر بدن گسترش یافته است. از آنجا که بین این بیماری و ژنتیک ارتباط بسیار قوی وجود دارد، بیماری پاژه اغلب در خانواده‌ها دیده می‌شود. این بیماری با گذشت زمان بدتر می‌شود و می‌تواند باعث کاهش شنوایی، شکستگی استخوان‌ها و آسیب عصبی شود.
آسیب اعصاب محیطی
سیستم عصبی محیطی مغز و نخاع را به سایر نقاط بدن متصل می‌کند. صدمه یا آسیب به این عصب اساسی باعث درد و ضعف می‌شود. همچنین بسیاری از افراد احساس سوزن سوزن شدن یا سوزش را تجربه می‌کنند. این علائم از تخریب سیگنال‌های مغز به بدن نشأت می‌گیرد و مناطقی که دورتر هستند با اثرات قابل توجه‌تری مواجه می‌شوند.
رفع سریع درد پاشنه پا
اکنون ما در مورد دلایل اصلی درد پاشنه پا می‌دانیم. اما چه کاری می‌توان برای رفع سریع این مشکل آزار دهنده انجام داد؟
درمان‌های اولیه برای درد پاشنه پا
بهترین توصیه این است که از روش بهبودی آزمایش شده استفاده کنید که برای انواع مختلفی از آسیب‌ها (نه فقط مربوط به پا) استفاده می‌شود. درمان‌های اولیه برای درد پاشنه پا شامل موارد زیر است:
- استراحت – استراحت کنید و سعی کنید تا آنجا که می‌توانید از فشار آوردن به پاهایتان خودداری کنید تا بهبود سریع‌تر آن‌ها کمک کنید.
- یخ – یخ یا پد خنک کننده را روی پاشنه آسیب دیده قرار دهید تا به کاهش تورم یا برآمدگی آن کمک کند.
- فشرده سازی – از بانداژ یا جوراب فشرده‌سازی استفاده کنید. همچنین می‌توانید از مقداری نوار PT استفاده کنید تا به بهبود جریان خون در ناحیه آسیب دیده کمک کند.
- ارتفاع – پای خود را بالا نگه دارید. در صورت امکان پای خود در سطح بالاتر از قلب خود قرار دهید. زیرا این کار به بهبود گردش خون شما کمک می‌کند.
ماساژ
ماساژ پا به شما در از بین بردن هرگونه تنش در عضلات کمک خواهد کرد که باعث کاهش استرس به بافت‌ها و تاندون‌های اطراف پاشنه می‌شود. کارهای بیشتری نیز وجود دارد که می‌توانید برای بهره‌منری بیشتر از ماساژ انجام دهید. برای سهولت ماساژ دادن از مقداری روغن استفاده کنید. هیچ چیز بدتر از ماساژ پاشنه‌های خشک و ترک خورده نیست.
همچنین، روغن‌ها یا کرم‌ها می‌توانند گرم شوند و به شما در تسکین درد کمک کنند. می‌توانید بدنبال ماساژ یا روغن‌های اسنشیال حاوی ادویه جات یا گیاهانی باشید که این احساس گرما را در پای شما ایجاد می‌کنند.
برای ماساژ مناسب پاشنه پا سعی کنید برای چند دقیقه با استفاده از انگشت شست به ناحیه دردناک روی پاشنه خود فشار وارد کنید و سپس ماساژ بقیه پا را ادامه دهید و این کار را تکرار کنید.
کفی، کاپ پاشنه یا درج کفش بخرید
محصولات زیادی برای کمک به درمان درد پاشنه و پا وجود دارد. اکثر این محصولات را می‌توانید از فروشگاه محلی خود نیز خریداری کنید. بنابراین اصلاً نیازی به مراجعه به متخصص پا نیست.
کفی یا ارتوتیک
این کفی‌ها به صورت جفت فروخته می‌شوند و در داخل کفش شما قرار می‌گیرند تا از ناحیه قوس کف پا و پاشنه پای شما محافظت کنند. انواع مختلفی ارتوتیک با ویژگی‌های مختلف وجود دارد مانند مموری فوم، پد ژله‌ای یا کفی EVA.
ممکن است لازم باشد تا زمانی که محصول مناسب خود را پیدا کنید، چند مورد مختلف را آزمایش کنید.
اگر استفاده از ارتز را انتخاب می‌کنید، ۲ نکته وجود دارد که باید بخاطر بسپارید. در مرحله اول، آن‌ها را از یک متخصص پا یا پزشک خریداری کنید زیرا آن‌ها به احتمال زیاد سعی می‌کنند محصولاتی را به شما توصیه کنند که مخصوص پای شما طراحی شده‌اند. با این حال تحقیقات نشان داده است که محصولات سفارشی خیلی موثرتر از مواردی نیستند که می‌توانید از داروخانه محلی خود بخرید.
ثانیا، وقتی شروع به استفاده از آن‌ها کردید ممکن است در ابتدا هیچ تفاوتی مشاهده نکنید و در واقع ممکن است برای مدتی پاهای شما بیشتر درد بگیرند، اما شما باید به آن‌ها عادت کنید.
سعی کنید ابتدا آن‌ها را برای مدت کوتاهی بپوشید، برای شروع (هر بار بیش از یک ساعت) و سپس زمان استفاده از آن‌ها را به آرامی بیشتر کنید.
کاپ پاشنه
این محصولات شبیه آرتز هستند اما به گونه‌ای طراحی شده‌اند که درون کفش شما در انتهای پاشنه قرار می‌گیرند و پشتیبانی و محافظت بیشتری را از پاشنه پای شما ارائه می‌دهند. کاپ های پاشنه غالباً با پد کاور می‌شوند می‌شوند و یا داخل آن‌ها ژل اسکواش وجود دارد که به شما در کاهش هرگونه ضربه و شوک هنگام راه رفتن کمک می‌کند.
کفش مناسب تهیه کنید
این بهترین توصیه است و داشتن یک کفش خوب به کاهش دردهای مختلف پا کمک می‌کند. بسیار مهم است که مطمئن باشید کفش شما از در قسمت میانی و پاشنه پا از بیس مناسبی برخوردار است و از پای شما به خوبی حمایت و محافظت می‌کند. همچنین اطمینان از اندازه بودن آن‌ها نیز مهم است.
کفش‌هایی وجود دارد که به طور خاص برای افراد مبتلا به مشکلات درد پا ساخته شده است و توسط پزشکان متخصص پا طراحی شده است.
کشش
یکی از راه‌های درمان ورم کف پا و کمک به درمان سریع درد پاشنه، کشیدگی تا حد ممکن است. متخصصان بیماری‌های پا تشخیص داده‌اند که عضلات ساق پا و همسترینگ کوتاه شده باعث درد پاشنه پا می‌شوند. زمانی که عضلات سفت هستند، رباط‌ها و تاندون‌هایی را که به اطراف پاشنه می‌روند، می‌کشند و باعث کشیدگی و آسیب می‌شوند.
اطمینان حاصل کنید که تا جایی که می‌توانید حرکات کششی را در کف پایتان انجام دهید.
کشش با حوله
حوله را دور پایتان حلقه کنید و انگشتان پا را به سمت خود بکشید، بدون اینکه زانوهایتان را خم کنید. این تمرین را برای هر پا سه بار تکرار کنید.
کشش با دیوار
کشش با دیوار می‌تواند عضلات ساق پا را تقویت کند. در حالی که پاها را کنار هم گذاشته‌اید، کف دستان خود را روی دیوار قرار دهید. سپس یک گام بزرگ به جلو بردارید و فاصله قابل توجهی را بین پاهای جلو و عقب خود ایجاد کنید. وزن خود را روی پای جلو قرار دهید و زانوی پای جلو را خم کنید. پای عقبی باید صاف باشد و هر دو پاشنه پا باید محکم روی زمین قرار بگیرند. به جلو و رو به دیوار خم شوید، 30 ثانیه در این حالت بمانید. با انجام این حرکت باید کشش را در پشت پای عقب خود احساس کنید. به حالت خنثی برگردید و سپس حرکت را در سمت دیگر تکرار کنید. این حرکت را با ۳ تکرار و دو بار در روز انجام دهید.
کشش با تخته شیب دار
روی تخته شیبدار بایستید و به ساق پای خود اجازه دهید به اندازه کافی کشیده شود.
کشش روی صندلی
روی صندلی بنشینید و پاها را روی زمین قرار دهید. پاشنه پا باید زمین را لمس کرده و انگشتان در جهت مخالف قرار بگیرند. اکنون انگشتان پا را بالا بیاورید، اما پاشنه پای خود را همچنان روی زمین نگه دارید. در حین انجام این کار باید احساس کنید عضلات تاندون آشیل و ساق پا سفت می‌شوند. این کار را 10 بار تکرار کنید و 5-6 بار در روز انجام دهید.
