توانبخشی و درمان درد عصب سیاتیک کمر و پا بدون نیاز به جراحی

سیاتیک نامی برای یک سندرم است که با دردی که در طول مسیر عصب سیاتیک متشعشع می‌شود مشخص می‌شود. عصب سیاتیک طولانی‌ترین و بزرگترین عصب در بدن است، این به اندازه ضخامت یک انگشت است که در پایین ستون فقرات قرار دارد. سپس از پایین کمر به داخل ران و باسن‌ و پایین پا جایی که به دو شاخه در زانو تقسیم می‌شود، حرکت می‌‌کند. هر پا دارای عصب سیاتیک خود است. درد عصب سیاتیک یکی از دردهای شایع کمر و پا است.

چه بیماری‌هایی عصب سیاتیک را تحریک می‌کنند؟

برخی از دلایل درد عصب سیاتیک کمر و پا عبارتند از:

فتق دیسک کمر

یکی از شایع‌ترین علل سیاتیک، فتق دیسک بین مهره‌ای است. اگر هر یک از 5 جفت ریشه عصبی که منشا عصب سیاتیک را تشکیل می‌دهند، توسط دیسک فتق‌دار در ستون فقرات فشرده و متراکم هستند، می‌تواند باعث افزایش درد عصب سیاتیک شود. نه تنها فتق دیسک کمر بر روی ریشه عصب فشار وارد می‌کند، بلکه مواد شیمیایی تراوش شده از مرکز نرم دیسک، ریشه عصب را تحریک و دردناک می‌کنند و باعث التهاب می‌شوند.

رشد استخوان (استیوفیتس)

خارها و اسپورهای استخوان یا استیوفیتس، برآمدگی‌های استخوان در لبه‌های مفاصل هستند. خارهای استخوانی جایی که غضروف ساییده شده است (برای مثال در آرتروز) تشکیل می‌شوند و استخوان روی استخوان ساییده می‌شود. در ستون فقرات، خارهای استخوانی می‌توانند به فضایی که به طور معمول برای اعصاب اندوخته شده وارد شوند، بنابراین باعث ایجاد سیاتیک می‌شوند.

تنگی کانال نخاعی در ناحیه کمر

استنوسیس به معنی تنگی است و تنگی کانال نخاعی کمر، تنگی فضای موجود برای اعصاب در ستون فقرات کمری است. تنگی کانال نخاعی کمری باعث فشار روی اعصاب می‌شود که ممکن است باعث درد کمر، درد پایین عصب سیاتیک و ضعف عضلات پا ‌شود.

لغرش به جلوی مهره کمر

در این حالت، یک مهره به سمت پایین مهره زیرینش می‌لغزد. این کانال ستون فقرات را از شکل طبیعی می‌اندازد و تحریف می‌کند و می‌تواند منجر به فشرده شدن ریشه‌های عصب از عصب سیاتیک شود.

دلایل دیگر

سیاتیک می‌تواند ناشی از تومورهایی باشد که بر روی طناب نخاعی یا ریشه‌های عصبی فشار وارد می‌کنند. ضربه به ستون فقرات از جمله تصادف ماشین، همچنین ممکن است به سیاتیک منجر شود.

چگونه نشانه‌های این بیماری را بشناسیم؟

درد ناشی از سیاتیک در مسیر عصب سیاتیک احساس می‌شود و می‌تواند در باسن عمیق احساس شود همراه با دردی که به پشت ساق پاها و گاهی اوقات کف پاها حرکت می‌کند. درد می‌تواند همراه با سوزن سوزن شدن، گز گز کردن، یا بی‌حسی و گاهی ضعف عضلانی در پا باشد. سیاتیک معمولا در یک زمان تنها در یک پا احساس می‌شود. گاهی اوقات احساسی مانند شوک الکتریکی می‌تواند در عصب احساس شود. درد عصبی می‌تواند از درد خفیف تا درد ناتوان کننده درجه بندی شود. درد عصب سیاتیک اغلب هنگام عطسه، سرفه، رفتن به توالت یا زمانی که شما نشسته‌اید احساس می‌شود و ممکن است با درد پایین کمر همراه باشد.

پزشکان از چه روش‌هایی برای تشخیص این بیماری استفاده می‌کنند؟

پزشک سابقه پزشکی بیمار را در نظر خواهد گرفت و یک معاینه‌ی فیزیکی انجام خواهد داد، به ویژه از ستون فقرات و پاها. ممکن است از بیمار خواسته شود چندین حرکت را نشان دهد تا پزشک بتواند قدرت عضلانی بیمار، انعطاف پذیری و رفلکس‌ها را بررسی کند. هنگامی که علائم سیاتیک کمر شدید یا مداوم هستند یا بدتر می‎شوند، سی تی اسکن یا اسکن ام آر آی اغلب برای مشخص شدن علت سیاتیک استفاده می‌شوند.

چگونه درد عصب سیاتیک را بهبود دهیم؟

پزشک برای درمان سیاتیک و کمر روش‌های زیر را به بیمار پیشنهاد می‌کند.

سرما یا گرما

از آنجایی که عصب سیاتیک عمیق در باسن و پا از نظر پوشانده شده است، یخ یا گرما روی سطح بدن، التهاب داخلی را کاهش نخواهد داد. اما درمان‌های پرسابقه و ریشه‌دار می‌توانند به عنوان ضد درد عمل کنند، به عبارت دیگر، این درمان‌ها به بدن نیروهای دیگری در ناحیه دردناک می‌دهند و این باعث می‌شود که درد کاهش یابد. در صورت نیاز به مدت 15 دقیقه یک پک یخ یا پد گرم را اعمال کنید.

چه داروهایی تجویز می‌شوند؟

مصرف داروهای ضد التهاب غير استروئيدی، يا OTC (مثل ایبوروفن) يا Rx، می‌توانند درد ناشی از عصب سیاتیک را کاهش دهند. از آنجا که اسپاسم یا گرفتگی‌های عضلانی دردناک ممکن است با فتق دیسک کمر همراه باشند، پزشکان بعضی اوقات آرامبخش عضلانی یا داروهای ضد افسردگی تری سیکلیک کاهش درد را تجویز می‌کنند.

تزریق استروئید اپیدورال

افرادی که درد عصب سیاتیکشان در عرض یک ماه کاهش نیابد و کسانی که دیگر درمان‌ها کمکشان نمی‌کند، ممکن است درمان درد خود را با تزریق هدایت اشعه ایکس استروئید به قسمت پایین کمر نزدیک عصب سیاتیک پیدا کنند، هدف کاهش التهاب در داخل آن شاخه عصب است.

اوزون تراپی

تزریق اوزون به دیسک یک روش جایگزین جدید برای درمان سیاتیک ناشی از پرولاپس دیسک است. تعداد زیادی از مطالعات بین المللی تاثیر این درمان و برتر بودن این درمان را نسبت به عمل جراحی دیسک تأیید می‌کنند.

درمان دستی

بسیاری از افراد مبتلا به سیاتیک که از درمان‌های دیگر تسکین نیافته‌اند و سپس درمان دستی برای ستون فقرات را انجام دادند همان میزان از تسکین درد را تجربه کردند که بیمارانی که در نهایت جراحی داشتند، تجربه کردند. درمان دستی ستون فقرات ممکن است پاسخی در سیستم عصبی ایجاد کند که درد را کاهش داده و حرکت عادی را به ناحیه آسیب دیده بازگرداند، همچنین باعث کاهش التهاب و ایجاد محیطی می‌شود که بهبودی مکانیسم‌های طبیعی بدن را افزایش می‌دهد.

ماساژ

ماساژ بافت عمیق و یا درمان نقاط ماشه‌ای، برخی از اثرات مفید بر اسپاسم‌های عضلانی، درد و بی‌حسی پاها و انگشتان دست را با افزایش جریان خون به ناحیه نشان داده است. از روغن دم کرده گیاهی استفاده کنید و یا روغن‌های معطر را برای افزایش اثر اضافه کنید.

تحریک الکتریکی

دو نظریه متفاوت در مورد چگونگی کارکرد یک دستگاه تحریک الکتریکی برای سیاتیک وجود دارد. تئوری اول این است که جریان الکتریکی سیگنال‌های عصب را که نشان دهنده‌‌ی درد در مغز هستند قطع کرده یا به طور کامل مسدود می‌کند. تئوری دیگر این است که تحریک عصبی ناشی از دستگاه تحریک الکتریکی به مغز کمک می‌کند تا اندورفین بیشتری تولید کند و سپس احساس درد را از بین می‌برد. بسته به سطح درد، بیماران ممکن است از دستگاه تحریک الکتریکی خود به مدت یک جلسه کوتاه 30 دقیقه‌ای استفاده کنند. دیگران ممکن است نیاز به استفاده از این درمان درد سیاتیک کمر برای چند ساعت در روز داشته باشند. این یک درمان سفارشی راحت است که عوارض جانبی ندارد.

آیا طب سوزنی موثر است؟

در طب سوزنی، پزشک سوزن‌هایی به نازکی تار مو را به پوست بیمار در نقاط خاصی از بدنش وارد می‌کند. برخی مطالعات نشان داده است که طب سوزنی می‌تواند به درد کمر کمک کند، در حالی که دیگر تحقیقات هیچ مزیتی را نشان نمی‌دهند. اگر بیمار تصمیم بگیرد طب سوزنی را امتحان کنید، ابتدا باید با پزشک مشورت کند.

چه ورزش‌هایی توصیه می‌شوند؟

ورزش‌هایی که به التیام درد عصب سیاتیک کمک می‌کنند عبارت‌اند از:

کشش عضله پیریفورمیس

• در حالی که روی کمر هستید، پای راست خود را به زاویه مستقیم بالا بیاورید. هر دو دست را پشت ران قلاب کنید و انگشتانتان را قفل کنید.
• پای چپ خود را بالا بیاورید و مچ پا راست خود را در بالای زانوی چپ قرار دهید.
• موقعیت را برای یک لحظه نگه دارید. این به کشش عضله پیریفورمیس کوچک کمک می‌کند، که بعضی اوقات ملتهب می‌شود و بر عصب سیاتیک فشار وارد می‌کند و باعث درد می‌شود.
• همین تمرین را با پای دیگر انجام دهید.

کشش قسمت پایین کمر

•  روی زمین بنشینید و پایتان را صاف جلویتان بکشید و دراز کنید.
•  پای راست خود را خم کنید، مچ پای راست را در بالای زانوی چپ قرار دهید.
•  به جلو خم شوید و اجازه دهید قسمت بالای بدنتان به ران‌هایتان برسد.
•  15 تا 30 ثانیه نگه دارید. این تمرین گلوئتال ( باسن) و قسمت پایین کمر را می‌کشد.
•  همین حرکت را در طرف دیگر تکرار کنید.

کشش رو به جلو

•  به صورت چهار دست و پا زانوها را روی زمین قرار دهید.
•  پای راست خود را بلند کنید و آن را بر روی زمین در جلوی بدن خود حرکت دهید. پایین پا باید روی زمین، به صورت افقی با بدن باشد. پای راست شما باید در مقابل زانوی راست شما باشد، در حالی که زانو راست شما صاف است.
•  پای راست خود را پشت سرتان روی زمین کاملا بکشید، بالای کف پا روی زمین باشد و نوک انگشتان پا عقب باشد.
•  وزن بدن خود را به تدریج از بازوها به پاهایتان انتقال دهید تا پاهایتان وزن بدن را متحمل شوند. صاف بنشینید و دست‌های خود را در هر دو طرف پاها قرار دهید.
•  یک نفس عمیق بکشید. هنگام بازدم، قسمت بالای بدن خود را به سمت جلو روی جلوی پا خم کنید. وزنتان را با دست‌های خود تا آنجا که ممکن است تحمل کنید.
•  این تمرین را در طرف دیگر تکرار کنید.