سندروم تونل کارپال یک بیماری شایع است که باعث درد، بی حسی و سوزن سوزن شدن دست و بازو می‌شود. این شرایط زمانی اتفاق می‌افتد که یکی از اعصاب اصلی دست عصب مدیان هنگام عبور از مچ دست فشرده شود.
در بیشتر بیماران، سندروم تونل کارپال با گذشت زمان بدتر می‌شود، بنابراین تشخیص و درمان به موقع مهم است. در اوایل، علائم را می‌توان با اقدامات ساده مانند استفاده از آتل مچ دست و یا پرهیز از برخی فعالیت‌ها، برطرف کرد.
اگر فشار بر روی عصب میانی ادامه یابد، می‌تواند منجر به آسیب عصبی و بدتر شدن علائم شود. برای جلوگیری از آسیب دائمی، ممکن است جراحی برای برداشتن فشار از عصب میانی برای برخی از بیماران توصیه شود.
سندروم تونل کارپال چیست؟
سندروم تونل کارپال هنگامی رخ می‌دهد که تونل باریک می‌شود یا بافت‌های اطراف تاندون‌های خم کننده متورم می‌شوند و عصب مدیان را تحت فشار قرار می‌دهند. به این بافت‌ها سینوویوم گفته می‌شود. به طور معمول، سینوویوم تاندون‌ها را روغن کاری می‌کند، و حرکت انگشتان را آسان می‌نماید.
هنگامی که سینوویوم متورم می‌شود، فضای آن در تونل کارپال اشغال می‌شود و با گذشت زمان، عصب را فشرده می‌کند. این فشار غیر عادی روی عصب می‌تواند منجر به درد، بی حسی، گزگز و ضعف در دست شود.
علت
بیشتر موارد سندرم تونل مچ دست توسط ترکیبی از عوامل ایجاد می‌شود. مطالعات نشان می‌دهد که زنان و افراد مسن به احتمال زیاد به این بیماری مبتلا می‌شوند.
سایر عوامل خطر برای سندرم تونل کارپال عبارتند از:
- وراثت. این فاکتور احتمالاً عامل مهمی است. تونل کارپال ممکن است در بعضی افراد کوچکتر باشد یا اختلافات آناتومیکی وجود داشته باشد که میزان فضای عصب را تغییر می‌دهد و این صفات می‌تواند در خانواده‌ها وجود داشته باشد.
- استفاده تکراری از دست. تکرار حرکات یا فعالیت‌های مشابه دست و مچ در مدت زمان طولانی ممکن است باعث آسیب تاندون‌های مچ دست شده و باعث تورم شود که عصب را تحت فشار قرار دهد.
- وضعیت دست و مچ دست. انجام فعالیت‌هایی که شامل انعطاف شدید یا کشش دست و مچ به مدت طولانی است، می‌تواند فشار را بر روی عصب افزایش دهد.
- بارداری. تغییرات هورمونی در دوران بارداری می‌تواند باعث تورم شود.
- بیماری‌ها. دیابت، آرتریت روماتوئید و عدم تعادل غده تیروئید شرایطی هستند که با سندرم تونل کارپال مرتبط هستند.
علائم
علائم سندرم تونل کارپال ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- بی حسی، سوزن سوزن شدن، سوزش و درد در درجه اول در انگشتان شست و انگشت وسط و حلقه
- احساسات شوک مانند گاه به گاه که به انگشتان شست و انگشت اشاره، میانی و حلقه منتشر می‌شود
- درد یا سوزن سوزن شدن که ممکن است از بازو به سمت شانه حرکت کند
- ضعف و سنگینی دست – این ممکن است انجام حرکات ظریف مانند بستن دکمه لباس را دشوار کند
- رها کردن چیزها – به دلیل ضعف، بی حسی یا از دست دادن قدرت احساس (آگاهی از جایی که دست شما در فضا است)
در بیشتر موارد، علائم سندرم تونل کارپال به تدریج بدون آسیب خاصی شروع می‌شود. بسیاری از بیماران در ابتدا متوجه می‌شوند که علائم آنها کم و زیاد می‌شود. با این حال، با بدتر شدن وضعیت، علائم ممکن است بیشتر رخ دهند یا ممکن است برای مدت زمان طولانی تری ادامه داشته باشند.
علائم شب هنگام بسیار شایع است. از آنجا که بسیاری از افراد مچ دست خود را در خواب خم می‌کنند، علائم ممکن است شما را از خواب بیدار کند. در طول روز، اغلب هنگام نگه داشتن چیزی برای مدت طولانی یا خم کردن مچ به جلو یا عقب، مانند استفاده از تلفن، رانندگی یا کتاب خواندن، علائم بروز می‌کند.
بسیاری از بیماران متوجه می‌شوند که حرکت یا لرزاندن دست به تسکین علائم آنها کمک می‌کند.
معاینه پزشک
معاینه فیزیکی
در طول ارزیابی شما، پزشک در مورد سلامت عمومی و سابقه پزشکی تان با شما صحبت خواهد کرد و در مورد علائم شما سوالاتی خواهد کرد.
او با دقت دست و مچ شما را معاینه می‌کند و چند تست فیزیکی انجام می‌دهد. در طول این آزمایشات، پزشک شما:
- عصب مدیان در داخل مچ دست را فشار می‌دهد و یا در امتداد آن چند ضربه می‌زند تا ببیند که آیا باعث بی حسی یا گزگز انگشتان شما می‌شود (علامت تینل)
- مچ دست شما را در حالت خمیده نگه می‌دارد تا بی حسی یا گزگز دست را آزمایش کند
- حساسیت را در نوک انگشتان و دستان شما با کمی لمس کردن آنها با یک وسیله مخصوص هنگام بسته بودن چشمان، آزمایش می‌کند.
- ضعف در عضلات اطراف پایه انگشت شست را بررسی می‌کند
- به دنبال آتروفی در عضلات اطراف پایه شست شما می‌گردد. در موارد شدید، این عضلات ممکن است به طور قابل توجهی کوچکتر شوند.
آزمایشات
- آزمایشات الکتروفیزیولوژیک.
- سونوگرافی.
- اشعه ایکس.
- اسکن تصویربرداری با تشدید مغناطیسی (MRI).
درمان
اگرچه این یک روند تدریجی است، اما برای اکثر افراد سندرم تونل کارپال با گذشت زمان و بدون درمان، بدتر می‌شود. به همین دلیل، بسیار مهم است که توسط پزشک بررسی و تشخیص داده شود. در مراحل اولیه ممکن است سرعت رشد بیماری را کاهش داده یا متوقف کنید.
درمان غیر جراحی
در صورت تشخیص و درمان به موقع، علائم سندرم تونل کارپال اغلب بدون جراحی برطرف می‌شود. اگر تشخیص قطعی نباشد یا علائم شما خفیف باشد، پزشک در ابتدا درمان غیر جراحی را توصیه می‌کند.
استفاده از آتل یا بریس با صاف نگه داشتن مچ دست فشار بر عصب مدیان را کاهش می‌دهد.
درمان‌های غیر جراحی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
بریس یا اسپلینت. استفاده از بریس یا آتل در شب باعث می‌شود که هنگام خواب مچ دست خود را خم نکنید.
داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs). داروهایی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن می‌توانند به تسکین درد و التهاب کمک کنند.
فعالیت خود را تغییر دهید. علائم اغلب هنگامی رخ می‌دهد که دست و مچ دست شما برای مدت طولانی در یک وضعیت قرار دارند به خصوص هنگامی که مچ دست شما خمیده یا کشیده است.
اگر شغل یا فعالیت‌های تفریحی شما علائم شما را تشدید می‌کند، تغییر یا اصلاح این فعالیت‌ها می‌تواند به کندی یا توقف پیشرفت بیماری کمک کند. در بعضی موارد، این ممکن است شامل ایجاد تغییراتی در محل کار شما باشد.
تزریق استروئید به داخل تونل کارپال ممکن است علائم را برای مدتی تسکین دهد.
تمرینات لغزش عصب. برخی از بیماران ممکن است از تمریناتی که به حرکت عصب میانی در محدوده تونل کارپال کمک می‌کند، بهره مند شوند.
تزریق استروئید. کورتیکواستروئید یا کورتیزون یک ماده ضد التهابی قدرتمند است که می‌تواند به داخل تونل کارپال تزریق شود.
درمان جراحی
روش جراحی انجام شده برای سندرم تونل کارپال “آزاد کردن تونل کارپال” است. برای انجام این کار دو روش مختلف جراحی وجود دارد، اما هدف هر دو این است که با بریدن رباطی که سقف تونل را تشکیل می‌دهد، فشار را بر روی عصب مدیان را کاهش دهند. این کار باعث افزایش اندازه تونل و کاهش فشار بر عصب میانی می‌شود.
در بیشتر موارد، جراحی تونل کارپال به صورت سرپایی انجام می‌شود. جراحی را می‌توان تحت بیهوشی عمومی انجام داد که شما به خواب می‌روید، یا تحت بی حسی موضعی، که فقط دست و بازو را بی‌حس می‌کند. در بعضی موارد، از طریق یک خط داخل وریدی (IV) که به داخل رگ بازوی شما وارد می‌شود، به شما یک آرامبخش سبک نیز تزریق می‌شود.
بهبودی
بلافاصله پس از جراحی، از شما خواسته می‌شود که دست خود را بالاتر از قلب خود قرار دهید و انگشتان خود را حرکت دهید تا تورم را کاهش دهد و از خشکی جلوگیری کند.
بعد از عمل باید انتظار درد، تورم و سفتی داشته باشید. درد جزئی در کف دست شما ممکن است از چند هفته تا چند ماه طول بکشد.
قدرت گرفتن و پیچاندن معمولاً حدود 2 تا 3 ماه پس از جراحی برمی‌گردد. اگر وضعیت عصب مدیان شما قبل از جراحی ضعیف بوده باشد، ممکن است قدرت گرفتن و چنگ زدن در حدود 6 تا 12 ماه بهبود نیابد.
ممکن است مجبور باشید چند هفته از آتل یا مچ بند استفاده کنید. با این حال، برای جلوگیری از ناراحتی قابل توجه، اجازه خواهید داشت که از دست خود برای فعالیت‌های سبک استفاده کنید. رانندگی، فعالیت‌های مراقبت از خود و بلند کردن و گرفتن اجسام سبک ممکن است پس از جراحی مجاز باشد.
پزشک شما در مورد زمان بازگشت شما به محل کار و محدودیت فعالیت‌های کاری با شما صحبت خواهد کرد.
عوارض
اگرچه در هر جراحی عوارضی ممکن است وجود داشته باشد، اما پزشک اقدامات لازم را برای به حداقل رساندن خطرات انجام می‌دهد. شایعترین عوارض جراحی رهاسازی تونل کارپال شامل موارد زیر است:
- خون ریزی
- عفونت
- تشدید یا آسیب عصب
نتایج
برای اکثر بیماران، جراحی، علائم سندرم تونل کارپال را بهبود می‌بخشد. بهبود ممکن است به تدریج انجام شود و بهبودی کامل ممکن است یک سال طول بکشد.
اگر بیش از 2 ماه درد و ضعف قابل توجهی دارید، ممکن است پزشک شما را به یک درمانگر دست معرفی کند که می‌تواند به شما در به حداکثر رساندن بهبودی کمک کند.
اگر بیماری دیگری دارید که باعث درد یا سفتی در دست یا مچ دست شما می‌شود، مانند آرتروز یا تاندونیت، ممکن است بهبود کلی شما کندتر شود. در موارد طولانی مدت سندرم تونل کارپال با از دست دادن شدید احساس و یا از بین رفتن عضله در اطراف پایه انگشت شست، بهبود نیز کندتر خواهد شد. برای این بیماران بهبودی کامل ممکن نیست.
گاهی اوقات، سندرم تونل کارپال می‌تواند عود کند، اگرچه این حالت نادر است. اگر این اتفاق بیفتد، ممکن است به درمان بیشتر یا جراحی مجدد نیاز داشته باشید.
