تزریق اپیدورال یک روش بسیار مؤثر، کم‌خطر و کم‌تهاجمی جهت درمان کمردرد و پا درد (سیاتیک) محسوب می‌شود. از اوایل دهه پنجاه میلادی روش تزریق اپیدورال جهت کمک به رفع درد مزمن استفاده می‌شده است. برای مدت بیش از 60 سال، تزریق اپیدورال به عنوان یکی از مهم‌ترین روش‌های تسکین درد به کار می‌رفته است؛ چرا که این روش بسیار مؤثر می‌باشد و انواع مختلف آن بسته به شرایط بیمار قابل استفاده است.
تزریق استروئید اپیدورال در کلینیک طب فیزیکی انجام می‌شود. به این منظور پزشک داروی ضد درد را در فضای اپیدورال، نزدیک طناب نخاعی تزریق میکند. در نتیجه دارو در ناحیه دردناک در قسمت کمر (مانند اعصاب نخاعی) اثر می‌گذارد. تزریق اپیدورال می‌تواند برای مدت چند هفته تا چند ماه سبب تسکین درد شود.
جهت کسب اطلاعات بیشتر درباره تزریق اپیدورال در کلینیک دکتر سلمان فلاح و یا رزرو نوبت با شماره تلفن 03136252857 تماس حاصل فرمایید.
کاربرد تزریق اپیدورال
تزریق اپیدورال به رفع درد کمر و پا و بازگشت به فعالیت‌های روزمره کمک میکند. این روش سبب تسکین درد پا و کمر ناشی از آسیب‌دیدگی دیسک می‌شود. (آسیب‌دیدگی دیسک باعث وارد آمدن فشار بر اعصاب نخاعی می‌شود). تزریق اپیدورال یک روش غیر جراحی می‌باشد و معمولاً همراه با مصرف دارو و فیزیوتراپی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در موارد زیر پزشک تزریق اپیدورال را برای بیمار مناسب می‌داند:
- فتق دیسک – ماده ژله‌ای موجود در دیسک از دیواره دیسک بیرون می‌آید. سپس این ماده ژله‌ای در اثر تماس با اعصاب نخاعی باعث ایجاد ورم و درد می‌شود.
- بیرون‌زدگی دیسک – در این حالت مهره ستون فقرات بر دیسک فشار وارد کرده و باعث بیرون زدن آن به کانال نخاعی و فشار بر اعصاب نخاعی و ایجاد درد می‌شود. بیرون‌زدگی دیسک می‌تواند در سنین 30 یا 40 سالگی ایجاد شود و معمولاً به خودی خود بهبود پیدا میکند.
- بیماری تخریبی دیسک – تخریب یا فرسودگی دیسک سبب پارگی لایه بیرونی دیسک، کاهش فضای دیسک و رشد غیر طبیعی استخوان اطرافی دیسک می‌شود.
- درد ریشه عصب – در این حالت بر اثر فشار وارد بر اعصاب طناب نخاعی درد ایجاد می‌شود. در نتیجه در قسمت پایین کمر، باسن، ران‌ها، ساق، مچ و پنجه پا درد به وجود می‌آید.
- سیاتیک – درد سیاتیک در اثر التهاب بزرگ‌ترین عصب بدن (عصب سیاتیک) ایجاد می‌شود. درد و بی‌حسی ناشی از سیاتیک به باسن، پشت پا و به قسمت‌های انتهایی پا منتقل می‌شود.
نحوه تزریق اپیدورال
بیمار بر روی تخت مخصوص می‌خوابد (صورت بایستی به سمت پایین باشد). علائم حیاتی بیمار مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و امکان دارد جهت کمک به آرامش بیمار در طول درمان از داروی آرام‌بخش استفاده شود. ناحیه مورد نظر توسط محلول ضد عفونی‌کننده تمیز می‌شود. سپس داروی بی‌حسی در بافت‌های نرم منتهی به ستون فقرات تزریق می‌شود. سوزن با استفاده از فلوروسکوپی (نوعی دستگاه اشعه ایکس) جهت اطمینان از قرارگیری صحیح سوزن، به آرامی وارد محل مورد نظر می‌شود.
پس از تزریق ماده کنتراست در ناحیه تحت درمان، داروی استروئید نیز به آرامی تزریق می‌شود. معمولاً در طول تزریق استروئید، مقداری فشار یا درد احساس می‌شود.
سه نوع مختلف تزریق اپیدورال وجود دارد:
- تزریق اپیدورال اینترلامینار: این روش قدیمی‌ترین نوع تزریق اپیدورال است و بسیار مؤثر می‌باشد. در این روش داروی استروئید در فضای اپیدورال زیر استخوان و بافت نرم تزریق می‌شود.
- تزریق اپیدورال ترانس فورمینال: این روش جدیدترین نوع تزریق اپیدورال محسوب می‌شود. با استفاده از تصویربرداری، استروئید در ناحیه‌ای که عصب آسیب‌دیده تحت فشار قرار گرفته است، تزریق می‌شود.
- تزریق اپیدورال کودال: در این روش مقدار زیادی داروی استروئید در قسمت زیر ستون فقرات تزریق می‌شود. در تزریق اپیدورال کودال، داروی استروئید بر ریشه‌های عصبی اثر می‌گذارد. در عارضه‌ای مانند تنگی کانال نخاعی که چندین ریشه عصبی تحت فشار قرار می‌گیرند تزریق اپیدورال کودال گزینه درمانی بسیار مناسبی محسوب می‌شود.
پس از تزریق، بیمار جهت ارزیابی واکنش منفی به دارو تحت بررسی قرار می‌گیرد. کل روند تزریق به همراه نظارت پس از درمان در حدود یک ساعت طول می‌کشد.
ماندگاری تزریق اپیدورال چقدر می‌باشد؟
زمان ماندگاری تاثیرات تزریق اپیدورال به طور دقیق مشخص نمی‌باشد چرا که این زمان به واکنش بیمار به داروی مورد استفاده بستگی دارد. تأثیر درمان می‌تواند چند هفته، چند ماه و یا حتی چند سال طول بکشد.
حداکثر تأثیر درمان معمولاً با استفاده از تنها یک جلسه درمانی حاصل نمی‌شود. البته در برخی از بیماران حتی به کمک یک جلسه درمانی نیز درد تا حدی تسکین پیدا میکند. برای دستیابی به بهترین نتیجه درمان امکان دارد به 3 جلسه درمانی در طول 6 تا 8 هفته نیاز باشد. میتوان این روند درمان را هر چند ماه یک بار تکرار کرد.
عوارض جانبی ناشی از تزریق اپیدورال
عوارض جانبی ناشی از این روش درمان به محل تزریق و نوع استروئید استفاده شده بستگی دارد. انواع خفیف این نوع دارو مانند هیدروکورتیزون نسبت به انواع قوی‌تر (مانند ترکیب متیل پردنیزولون و تریامسینولون) دارای عوارض جانبی کمتری هستند. به طور کلی عوارض جانبی ناشی از تزریق اپیدورال عبارتند از:
- درد برای مدت چند روز در ناحیه تزریق
- کبودی موقت یا تجمع خون زیر پوست
- سرخی پوست صورت
- عفونت که باعث قرمزی، ورم و درد می‌شود
- تغییر رنگ پوست در ناحیه تزریق
- کاهش چربی در ناحیه تزریق
- احتمال پارگی تاندون
سؤالات رایج تزریق اپیدورال
علاوه بر دانستنی‌های ذکر شده در قسمت بالا، ممکن است سوالاتی از جمله موارد زیر برایتان قبل از انجام تزریق اپیدورال پیش آید که در این قسمت به آن‌ها پاسخ داده شده است:
آیا تزریق اپیدورال بر بارداری تأثیر می‌گذارد؟
تزریق اپیدورال بر بارداری یا قدرت باروری تاثیری ندارد. با این حال در صورتی که بیمار باردار باشد بایستی پیش از تزریق استروئید با پزشک مشورت شود. در صورت وجود هر گونه شک و تردید در این مورد بایستی از تزریق استروئید خودداری شود.
آیا تزریق اپیدورال بر شیردهی تأثیر می‌گذارد؟
در صورت تزریق در دروان شیردهی، امکان دارد مقادیر کمی از دارو وارد شیر مادر شود. احتمال دارد که دارو برای بچه ضرری نداشته باشد، ولی با این حال بایستی پیش از تزریق استروئید با پزشک مشورت شود. در صورت وجود شک و تردید در این مورد بایستی از تزریق استروئید اجتناب شود.
در صورت تزریق اپیدورال آیا میتوان از داروهای دیگر نیز استفاده کرد؟
بله. البته چنانچه بیمار از داروهای ضد انعقاد خون استفاده میکند، به علت احتمال خونریزی در مفاصل نبایستی از تزریق استروئید اپیدورال استفاده شود. در صورت مصرف این نوع دارو بایستی پیش از تزریق اپیدورال با پزشک مشورت شود.
در صورت ابتلا به دیابت آیا میتوان از تزریق اپیدورال استفاده کرد؟
پس از تزریق اپیدورال، سطح قند خون بایستی برای مدت 48 ساعت به دقت مورد بررسی قرار بگیرد؛ چرا که سطح قند خون معمولاً افزایش پیدا میکند و ممکن است بیش از حد عادی به انسولین نیاز باشد.
آیا انجام تمارین ورزشی پس از تزریق اپیدورال ضروری است؟
بله. بیمار بایستی تمارین ورزشی توصیه شده از جانب متخصص فیزیوتراپی را انجام دهد. امکان دارد متخصص فیزیوتراپی در روزهای پس از تزریق اپیدورال (زمانی که درد کمتری در مفصل وجود دارد)، انجام فعالیت‌های ورزشی سنگین‌تری را به بیمار توصیه کند.
