پوکی استخوان به معنی “استخوان‌های متخلخل” است. اگر پوکی استخوان داشته باشید، استخوان‌های شما هیچ تفاوتی با قبل ندارند، اما مواد و همچنین کلسیم و سایر مواد معدنی را از دست می‌دهند. در نتیجه، استخوان‌های شما قدرت کمتری دارند و احتمال شکستگی آن‌ها وجود دارد، خصوصاً در صورت سقوط.
پوکی استخوان یا ضعیف شدن استخوان‌ها تا زمان شکستگی هیچ علامتی ندارد. تشخیص ساده است و موفقیت در درمان بسیار زیاد است – اما اکثر افراد پس از یک شکستگی جزئی تحت درمان قرار نمی‌گیرند یا به اندازه کافی به درمان خود ادامه نمی‌دهند تا کاملا بهبود یابند. این‌ها تعدادی از عوامل خطر است که احتمال ابتلا به پوکی استخوان در فرد را افزایش می‌دهد.
عوامل خطر پوکی استخوان در زنان
- پیشینه قومی اروپایی یا آمریکایی
- سابقه شخصی شکستگی به عنوان یک بزرگسال
- سلامت عمومی ضعیف
- استعمال دخانیات
- وزن بدن کم، کمتر از ۵۷ کیلو
- کمبود استروژن
- یائسگی زود هنگام، قبل از سن 45 سالگی
- جراحی برداشتن تخمدان‌ها قبل از سن 45 سالگی
- قبل از یائسگی، به مدت یکسال دوره قاعدگی نداشته باشید
- استفاده از درمان پزشکی که سطح استروژن را کاهش می‌دهد، مانند سرطان سینه یا اندومتریوز
- دریافت کلسیم کم به صورت مادام العمر
- اعتیاد به الکل
- ضعیف دید با وجود اصلاح، مانند عینک زدن
- افتادن
- فعالیت بدنی ناکافی
عوامل خطر پوکی استخوان در مردان
- وراثت
- نژاد – به نظر می‌رسد مردان سفیدپوست بیشترین خطر ابتلا به پوکی استخوان را دارند، اگرچه این بیماری می‌تواند افراد از همه نژادها را تحت تاثیر قرار دهد
- سطح پایین تستوسترون که تشخیص داده نشده است
- سقوط
- فعالیت بدنی ناکافی
- تراکم استخوان که با افزایش سن کاهش می‌یابد
- بیماری مزمن که سطح هورمون‌ها را تغییر می‌دهد و کلیه‌ها، ریه‌ها و معده و روده‌ها رو تحت تاثیر قرار می‌دهد
- استعمال دخانیات
- اعتیاد به الکل
- دریافت کلسیم به صورت مادام العمر
- وزن کم بدن
علاوه بر این، داشتن سابقه یکی از بیماری‌های زیر می‌تواند خطر ابتلا به پوکی استخوان در زنان و مردان را افزایش دهد:
- هیپرپاراتیروئیدیسم، داشتن یک پاراتیروئید بیش‌فعال
- پرکاری تیروئید، داشتن یک تیروئید بیش‌فعال
- بیماری‌های شدید کبدی
- نارسایی کلی
- تومور هیپوفیز
- بیماری‌های غدد فوق کلیوی
- سوء جذب
- مولتیپل اسکلروزیس (نوعی بیماری پیشرونده و تحلیل برنده غلاف میلین سلول‌های عصبی در سیستم عصبی مرکزی)
- رماتیسم مفصلی
- مالتیپل میلوما (نوعی سرطان که گلبول‌های سفید خون به نام پلاسما را درگیر می‌کند)
- لنفوم
- سرطان خون
- دیابت
مصرف یکی از داروهای زیر می‌تواند خطر ابتلا فرد را نیز افزایش دهد
- داروهای تشنج
- داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی
- استروئیدها (پردنیزون، هیدروکورتیزون، دگزامتازون)
- هپارین
- لیتیوم
- تیروکسین اضافی جایگزین تیروئید
۹ علامت مخفی که نشان می‌دهد استخوان‌های شما مشکل دارند
ناخن‌های شما شکننده است
ناخن‌های شکسته آزار دهنده هستند، اما اگر متوجه شدید که ناخن‌های شما بیشتر از حد معمول شکسته می‌شوند، ممکن است باعث نگرانی شما شود. به چند دلیل ناخن‌های شما ممکن است شکننده باشند، اما دو مورد برجسته کمبود کلاژن و کلسیم هستند.
کلاژن پروتئینی است که از پوست، بافت همبند و اسکلت شما پشتیبانی می‌کند. می‌توانید ناخن‌های خود را با غذاهایی مانند توت، سبزیجات برگ‌دار، سویا و مرکبات سالم نگه دارید. کلسیم یک ماده معدنی است که برای سلامت استخوان ضروری است علاوه بر لبنیات، می‌توانید کلسیم را از سبزیجات برگ تیره و ساردین نیز دریافت کنید.
اگر فاقد هر یک از این ابرقهرمان‌های اسکلتی هستید، به احتمال زیاد هنگام مانیکور ناخن‌های خود نتایج منفی مشاهده خواهید کرد.
شما ورزش نمی‌کنید
اگر بیشتر وقت خود را در مقابل کامپیوتر و روی کاناپه می‌گذرانید، احتمالاً در معرض خطر بیشتری برای پوکی استخوان قرار دارید. ورزش نه تنها به قوی شدن عضلات کمک می‌کند بلکه باعث محکم‌تر شدن استخوان‌های شما هم می‌شود. هنگامی که ورزش می‌کنید – به ویژه هنگامی که وزنه می‌زنید و ورزش‌هایی انجام می‌دهید که باعث می‌شود قلب شما به حرکت بیفتد مانند دویدن یا پله‌نوردی – شما به حفظ اسکلت بدنی خود کمک می‌کنید. سعی کنید از میز کار خود بلند شوید و حداقل هر ساعت یک بار در محیط دفتر قدم بزنید، بعد از کار به پیاده روی بروید، و صبح‌ها وقت بگذارید ورزشگاه بروید تا وزنه بزنید.
لثه‌های شما در حال پسروی هستند
لزوماً لثه‌های شما پسروی نخواهد کرد چون این مورد در طول سال‌ها اتفاق می‌افتد. با از دست دادن قدرت و توده استخوانی، استخوان فک، لثه‌ها عقب می‌روند. استخوان فک شما لنگر دندان شما است، بنابراین وقتی ضعیف می‌شود، لثه‌ها از دندان جدا می‌شوند. در صورتی که شروع به از دست دادن دندان‌هایتان کرده‌اید، نشانه اصلی آن پس رفتن لثه است. با افزایش سن، از دندانپزشک خود بخواهید که در هنگام ویزیت‌های معمول، سلامت لثه را بررسی کند. حتی اگر مشکلی در لثه ندارید، بازهم برای اقدامات پیشگیرانه با دندانپزشک خود در تماس باشید.
با اقداماتی مانند استفاده از نخ دندان و مسواک زدن و جویدن آدامس می‌توانید فک خود را تقویت کنید.
قد شما در حال کوتاه شدن است
متأسفانه کاهش قد با افزایش سن افسانه نیست. این مورد اتفاق می‌افتد زمانی که توده استخوانی شما کاهش می‌یابد و غضروف بین استخوان‌های شما پس از سال‌ها استفاده زیاد کاهش می‌یابد. کوتاه شدن همیشه به این معنی نیست که استخوان‌های شما به مشکل برمی‌خورند، اما می‌تواند نشان دهنده ضعف عضلات اطراف ستون فقرات شما باشد. از آنجا که استخوان و عضله در یک واحد کار می‌کنند و به طور همزمان قدرت آن‌ها افزایش پیدا می‌کند و به طور همزمان قدرت از دست می‌دهند، احتمالاً از دست دادن عضله با از دست دادن احتمالی استخوان مرتبط است.
قدرت در دست گرفتن ضعیفی دارید
باز کردن شیشه‌های ترشی برای کسی آسان نیست، اما اگر متوجه شدید که در دست گرفتن اشیا بیش از حد معمول برای شما دشوار است، ممکن است وقت آن فرا رسیده باشد که با دکتر تماس بگیرید و ببینید آیا مشکل از دست دادن استخوان دارید. در مطالعه‌ای که بر روی زنان یائسه انجام شد، محققان دریافتند که قدرت در دست گرفتن مهمترین آزمایش در تعیین تراکم کلی مواد معدنی استخوان است.
بین قدرت در دست گرفتن و تراکم استخوان در مفصل ران، ستون فقرات و بازو ارتباط مستقیمی وجود دارد. به نظر عجیب می‌رسد، اما ضعف در استخوان‌های دست شما می‌تواند نشانه ضعف در جای دیگر باشد. یکی از راه‌های محافظت از استخوان‌ها – و افزایش قدرت در دست گرفتن شما – تمرینات قدرتی است.
شما دچار شکستگی شده‌اید – در حالی که نباید شکستگی داشته باشید
یک علامت آشکار ضعف استخوان و از دست دادن استخوان شکستگی است. اگر مثلاً در یک حادثه جزئی مچ پای شما شکسته است، زمان آن رسیده است که استخوان‌های خود را بررسی کنید – این می‌تواند یک نشانه اولیه و نشان دهنده ابتلای شما به پوکی استخوان باشد.
گرفتگی، درد عضلانی و درد استخوان دارید
درد و رنج همیشه همراه با پیری است البته همه ما انتظار آن را داریم. اما این علائم فقط نشان دهنده پیر شدن نیست. درد مکرر، علامت هشدار دهنده کمبود ویتامین دی است که می‌تواند منجر به از دست دادن استخوان شود. اگر شما هم گرفتگی عضلانی مکرر مشاهده می‌کنید، ممکن است نشانه کمبود ویتامین و مواد معدنی باشد. گرفتگی عضلات به ویژه در پا و ساق پا شایع است گرفتگی عضلات پا که هنگام شب اتفاق می‌افتد اغلب نشانه کم بودن سطح کلسیم، منیزیم و یا پتاسیم در خون است. اگر این کمبودها به مدت طولانی ادامه یابد، ممکن است منجر به از دست دادن استخوان شود.
شما یک ساختار بدنی کوچک دارید
افرادی که اندام‌های کوچکتری دارند، بیشتر به پوکی استخوان مبتلا می‌شوند بخشی از این مورد به این دلیل است که توده استخوان کمتری برای از دست دادن دارند. اگر شما در این گروه قرار می‌گیرید، به این معنی است که شما باید بیشتر مراقب اسکلت بدنی خود باشید. مرتب ورزش کنید و رژیم خود را با غذاهای غنی از کلسیم پر کنید. و در نظر داشته باشید که استخوان‌های شما از نظر جسمی سالانه بررسی شوند.
شما خانمی با سطح استروژن پایین هستید
هنگامی که این هورمون مهم شروع به کاهش می‌کند (اغلب در دوران یائسگی) استخوان‌های شما تحت تاثیر قرار می‌گیرند. برای این مشکل یک راه‌حل وجود دارد، طبق مطالعاتی که انجام شده است داده‌های آن نشانگر این بود که از دست دادن سریع استخوان در زنان پس از یائسگی می‌تواند به طور موثر با درمان جایگزینی هورمون بهبود پیدا کند. اگر در مورد سطح هورمون خود مطمئن نیستید، بهتر است از طریق یک متخصص غدد یا یک متخصص دیگر که می‌تواند در رفع نیازهای خاص شما کمک کند، معاینه شوید. اگر سطح استروژن کمی دارید، استفاده از درمان جایگزینی هورمون، انجام ورزش مکرر و داشتن یک رژیم غذایی متعادل و غنی از کلسیم بسیار موثر است و می‌تواند باعث کاهش از دست دادن استخوان شود.
