کمر درد بسیار شایع است و تقریباً 80٪ از همه بزرگسالان را در مقطعی از زندگی خود تحت تأثیر قرار میدهد. با این حال، همه کمر دردها یکسان نیستند. درک انواع مختلف کمر دردی که ممکن است تجربه کنید و همچنین علل رایج کمردرد که ممکن است نادیده گرفته شوند، برای درمان موثر آن مهم است.
امروز نگاهی به انواع مختلف کمر درد و اینکه چگونه ممکن است بر بدن شما تأثیر بگذارد، میاندازیم. ما چند علت رایج کمر درد و همچنین راههایی برای کمک به درمان علائم را بررسی خواهیم کرد.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره ی درمان مناسب برای انواع کمردرد و یا برای رزرو نوبت در کلینیک طب فیزیکی و توانبخشی دکتر سلمان فلاح با شماره تلفن 03136252857 تماس حاصل فرمایید.
بسیاری از ساختارهای مربوط به کمر میتوانند باعث درد شوند
علل کالبد شناختی رایج کمر درد عبارتند از:
- عضلات بزرگی که از ستون فقرات پشتیبانی میکنند.
- اعصاب نخاعی که از کانال نخاع خارج میشوند و ممکن است به سمت پاها یا جاهای دیگر بروند.
- مفاصل فاست که مهرهها را در امتداد پشت ستون فقرات به هم متصل میکنند.
- دیسکهای بین مهرهای که به عنوان ضربهگیر برای استخوانها عمل میکنند.
استخوانها، رباطها، تاندونها و سایر ساختارهای آناتومیک نیز قادر به ایجاد کمر درد هستند.
انواع مختلف کمر درد
اگرچه کمر درد یکی از رایجترین انواع درد است، اما دلایل و درمانهای مختلفی دارد. کمر درد به خودی خود یک بیماری پیچیده شناخته شده است. حتی دو نفر با مشکل کمر درد یکسان ممکن است متوجه شوند که هر کدام علائم درد متفاوتی را تجربه میکنند. به همین دلیل است که پس از ارزیابی وضعیت فردی شما توسط پزشک، یافتن یک کلینیک مدیریت درد با کیفیت بالا مهمترین موضوع برای مدیریت صحیح کمر درد است.
شرح دقیق و صحیح دردی که تجربه میکنید به پزشک، بخش مهمی از تشخیص دقیق و برنامه درمانی است. برخی از رایجترین انواع کمر درد به شرح زیر است:
کمر درد حاد
کمر درد حاد دردی است که کمتر از چند هفته طول میکشد و اغلب به طور ناگهانی بروز میکند. ممکن است پس از آسیب، فشار ناگهانی یا اسپاسم عضلانی، مانند نتیجه بلند کردن یک جسم سنگین یا خم شدن در محل کار، کمر درد حاد را تجربه کنید. معمولاً میتوانید علت کمر درد حاد خود را به تنهایی با فکر کردن به فعالیتی که منجر به درد شده است، شناسایی کنید. با مسکنهای بدون نسخه و فعالیت ملایم، کمر درد حاد معمولاً بدون مداخله اضافی برطرف میشود.
کمر درد مزمن
برخلاف کمر درد حاد، کمر درد مزمن بیش از چند هفته ادامه دارد. اگر کمر درد مزمن را تجربه میکنید، معاینه توسط پزشک برای یافتن علت درد ضروری است. کمر از منابع مختلف درد، از دیسک گرفته تا مفاصل، تشکیل شده است. پزشک از شما سوالاتی میپرسد و سعی میکند علت درد شما را مشخص کند. با این حال، گاهی اوقات علت کمر درد به طور کامل شناخته نمیشود.
درد محوری
این نوع درد معمولا میتواند بسیار متفاوت باشد. ممکن است درد مبهم یا تیز باشد، ممکن است دائمی یا موقت باشد. درد میتواند نسبتاً خفیف یا کاملاً شدید باشد. کمر درد محوری اغلب به عنوان کمر درد مکانیکی شناخته میشود و شایعترین نوع کمر دردی است که تجربه میشود. همچنین به آن ‘غیر اختصاصی’ نیز میگویند به این معنی که پزشک مجبور نیست ساختار تشریحی را که باعث درد میشود شناسایی کند زیرا این وضعیت به طور معمول به مرور زمان برطرف میشود.
درمان شامل استراحت دادن به کمر، انجام فیزیوتراپی، مصرف مسکن یا استفاده از کمپرس گرما یا یخ در ناحیه آسیب دیده است.
درد ارجاعی
این درد شبیه درد محوری است با این تفاوت که میتواند به سایر نواحی بدن از جمله باسن و کشاله ران ساطع شود. کمر را تحت تأثیر قرار میدهد و اغلب به نظر میرسد که درد در اطراف در حرکت است.
در سرتاسر بدن، اعصاب به تعداد زیادی از مناطق ساطع میشوند و این حس درد میتواند به ساختارهای مختلف ارجاع یا منتقل شود. درد ارجاعی گاهی اوقات میتواند با درد رادیکولار اشتباه گرفته شود، زیرا علائم مشابه به نظر میرسد، دلیل دیگری برای تشخیص صحیح مورد نیاز است.
مانند درد محوری، درد ارجاعی معمولاً پس از یک دوره استراحت و استفاده از مسکن مناسب برطرف میشود.
درد رادیکولار
این اغلب به عنوان یک نوع درد شدید یا ‘شوک الکتریکی’ در نظر گرفته می شود و به دلیل انواع مشکلات مربوط به سلامتی از جمله تنگی ستون فقرات، اسپوندیلولیستزیس یا فتق دیسک ایجاد میشود. گاهی اوقات به آن سیاتیک میگویند، جایی که درد از عصب سیاتیک در امتداد ساق پا و حتی به سمت پایین پا پخش میشود.
درد میتواند آزاردهنده باشد و ممکن است شامل بیحسی نیز باشد. معمولاً فقط یک طرف بدن را درگیر میکند و در صورت نشستن یا ایستادن بدتر میشود.
عواملی که باعث ایجاد درد رادیکیولار میشوند عبارتند از سیگار کشیدن، اضافه وزن و ارگونومی ضعیف در محل کار (به عنوان مثال، نشستن برای مدت طولانی با وضعیت بدنی بد).
انواع دیگر کمر درد
کمر درد التهابی (معروف به اسپوندیلیت آنکیلوزان) و کمر درد مرتبط با سرطان یا عفونت از علل نادر کمر درد هستند، اما زمانی که رخ دهند، درمان مناسب و مدیریت شرایط میتواند موثر باشد. اگر احساس میکنید که یک مشکل پزشکی جداگانه باعث کمر درد شما شده است، با پزشک خود صحبت کنید. همچنین در صورتی که کمر درد خواب شب شما را مختل کرده یا اصلاً با استراحت تسکین نمییابد، باید به پزشک خود اطلاع دهید.
درمان انواع کمردرد بدون جراحی
قبل از شروع هر نوع درمانی، مهم است که به یک متخصص ستون فقرات مراجعه کنید تا یک برنامه درمانی مناسب برای شرایط خاص و سابقه پزشکی شما ایجاد کند. بر اساس اطلاعاتی که به پزشک خود میدهید، جراحی ستون فقرات همیشه گزینه ماسب نیست.
اهداف اصلی برای مدیریت کمر درد معمولاً عبارتند از:
- ارائه تسکین درد کافی برای مشارکت فعال در فیزیوتراپی و توانبخشی
- جلوگیری از آسیب یا فشار بیشتر به ستون فقرات از طریق بهبود ارگونومی و وضعیت بدن
- حفظ توانایی عملکرد در خانه و محل کار
ارگونومی فرآیند طراحی یا چیدمان محل کار، محصولات و سیستمها به گونهای است که متناسب با افرادی باشد که از آنها استفاده میکنند.
پزشک ممکن است چندین گزینه غیر جراحی را به شما توصیه کند. به عنوان مثال، دارو ممکن است با فیزیوتراپی ترکیب شود. اجازه دهید تعدادی از گزینههای درمان غیر جراحی رایج را در اینجا مرور کنیم:
دارو
داروهای مسکن معمولی که برای درمان کمردرد استفاده میشوند عبارتند از استامینوفن، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی، استروئیدهای خوراکی، داروهای مخدر، شلکنندههای عضلانی و ضد افسردگیها. هر نوع دارویی دارای نقاط قوت، محدودیتها و خطراتی است. مشکل خاص و سلامت کلی شما تعیین میکند که کدام مسکن برای شما تجویز میشود.
داروهای مخدر معمولاً به عنوان اولین درمان، یا تنها درمان و یا درمان طولانی مدت کمر درد مزمن استفاده نمیشود. بسیاری از مواد افیونی اعتیادآور هستند و علت اصلی درد را برطرف نمیکنند. داروهای افیونی باید تنها پس از معاینه کامل توسط متخصص و در صورتی که سایر داروها تسکین دهنده نباشند، تجویز شوند.
توجه: درست مانند داروهای تجویزی، داروهای بدون نسخه نیز میتوانند عوارض جانبی جدی ایجاد کنند.
فیزیوتراپی و تمرینات خانگی
هر چقدر هم که به نظر غیرممکن باشد، ورزش، کشش و حرکت میتواند به تسکین درد ستون فقرات شما کمک کند. ورزش پایه و اساس درمان کمر درد مزمن است. پزشک و فیزیوتراپیست توصیههایی برای بهترین نوع ورزش برای شما خواهند داشت و میتوانند برخی تمرینات را به شما آموزش دهند.
یکی از گزینههایی که شامل جراحی ستون فقرات برای کمک به درمان کمر درد نمیشود، فیزیوتراپی است. فیزیوتراپی معمولاً درمان غیرفعال و ورزش درمانی را ترکیب میکند. درمان غیرفعال شامل استفاده از گرما یا کیسه یخ، اولتراسوند، تحریک الکتریکی و ماساژ است. ورزش درمانی فعال ممکن است شامل تمرینات کششی و تجویز شده برای کمک به ثبات ستون فقرات، ایجاد قدرت و استقامت و افزایش انعطاف پذیری باشد.
کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی و رفتار درمانی شناختی
کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی، عناصر مدیتیشن ذهن آگاهی و یوگا را ترکیب میکند و رفتار درمانی شناختی نوعی از روان درمانی است که به شما آموزش میدهد تا افکار و رفتارهای خاص را اصلاح کنید.
مطالعات نشان میدهند که این نوع درمانها، که بر داروها تکیه نمیکنند، میتوانند به افراد کمک کنند تا کمر درد مزمن خود را مدیریت کنند زیرا به قدرت ارتباط ذهن و بدن میپردازد.
مدیتیشن میتواند با تمرکز بر روی موضوعی آرامتر به کاهش درد کمک کند.
امتحانش ضرری ندارد: در جایی ثابت بنشینید یا دراز بکشید، سپس به آرامی چشمان خود را ببندید تا حواسپرتیها از بین بروند و فقط روی نفس خود تمرکز کنید.
تغییرات در رژیم غذایی
برخی از رژیمهای غذایی بسیار التهابزا هستند، به ویژه آنهایی که دارای چربی ترانس، قندهای تصفیه شده و غذاهای فرآوری شده هستند. با پزشک خود مشورت کنید تا ببینید آیا رژیم غذایی شما میتواند به کمر درد مزمن شما کمک کند و چگونه می توانید آن را تغییر دهید. یک رژیم غذایی مناسب که شامل کلسیم و ویتامین D نیز باشد، ستون فقرات شما را قوی نگه میدارد و نیاز به جراحی ستون فقرات را به حداقل میرساند.
اصلاح سبک زندگی
وقتی درد مزمن دارید، مهم است که محدودیتهای خود را بپذیرید و خود را با آن سازگار کنید. هنگام چمن زنی استراحت کنید یا هنگام حمل مواد غذایی رفت و آمدتان را تقسیم کنید. به فعالیتهایی که درد شما را بدتر می کند توجه داشته باشید و در صورت امکان از آنها اجتناب کنید. این کار نه تنها میتواند به احساس بهتر کمر شما کمک کند، بلکه میتواند از پیشرفت بیماری زمینهای نیز جلوگیری کند.
درمانهای تزریقی
بلوکهای عصبی، تزریق استروئید اپیدورال، فرسایش عصبی و انواع دیگر روشهای مبتنی بر تزریق برای کمر درد مزمن در دسترس هستند. آنها زمانی استفاده میشوند که منبع کمردرد شما مشخص باشد و گاهی اوقات در صورت عدم موفقیت درمان میتوانند به بررسی علل خاص کمک کنند. تزریق ممکن است درد را برای مدت معینی متوقف کند یا کاهش دهد، اما به عنوان راه حل طولانی مدت در نظر گرفته نمیشود و نباید به طور جداگانه استفاده شود. پزشک به شما اطلاع خواهد داد که آیا جراحی ستون فقرات ممکن است به عنوان یک گزینه تهاجمیتر مورد نیاز باشد یا خیر.
رایجترین نوع تزریقی که برای کمک به کاهش علائم تنگی نخاعی استفاده میشود، تزریق اپیدورال است. این نوع تزریق دارو را در فضایی که ریشههای عصبی خاصی را احاطه کرده است قرار میدهد. این دارو به کاهش التهاب و درد حادی که به بازوها یا پاها ساطع میشود کمک میکند.
جراحی کم تهاجمی برای کمر درد
اگرچه درمانهای مداخلهای ممکن است به طور موثر درد شما را تسکین دهد، اما آنها منبع اصلی مشکل را درمان نمیکنند. اگر کمر درد مزمن شما ناشی از یک بیماری ستون فقرات است، طبیعی است که در مورد جراحی ستون فقرات برای ترمیم این مشکل فکر کنید، زیرا این بهترین راه برای تسکین درد طولانی مدت است.
جراحی کم تهاجمی در مقایسه با جراحی باز باعث آسیب کمتری میشود. برش کوچکتر است و در بسیاری از موارد میتوان از برش عضلات اطراف خودداری کرد.
در نتیجه، درد و مشکلات پس از عمل کمتر است و بهبودی سریعتر خواهد بود. برخی از جراحیهای کم تهاجمی ستون فقرات به صورت سرپایی انجام میشوند، بنابراین شما همان روز به خانه میروید.
اینها تعدادی از جراحیهای کم تهاجمی هستند که اغلب برای کمر درد توصیه میشوند:
- دیسککتومی: دیسککتومی دیسک برآمده و تحلیل رفته را با برداشتن دیسک آسیب دیده درمان میکند.
- میکرودیسککتومی: میکرودیسککتومی با برداشتن قسمت بیرون زده دیسک که به اعصاب فشار میآورد، فتق دیسک را ترمیم میکند. در طول میکرودیسککتومی، فقط قسمت آسیب دیده دیسک برداشته میشود.
- روشهای رفع فشار: چندین روش کم تهاجمی اعصاب تحت فشار را با برداشتن قسمت کوچکی از مهره درمان میکنند. این عمل فضا را بزرگ میکند، فشار را از روی عصب برمیدارد و درد شما را کاهش میدهد. انواع مختلفی از روشهای رفع فشار – لامینکتومی، لامینوتومی، فورمینوتومی و لامینوپلاستی – نواحی مختلف مهره را هدف قرار میدهند.
- تعویض دیسک مصنوعی: در صورت نیاز به برداشتن دیسک، ممکن است با یک دیسک مصنوعی جایگزین شود. دیسک جدید با حفظ حرکات طبیعی ستون فقرات را تثبیت میکند.
- فیوژن کمری: فیوژن کمری به طور دائم دو مهره مجاور را در قسمت پایین کمر شما به هم متصل میکند. پس از برداشتن دیسک یا انجام یک روش رفع فشار، فیوژن قدرت و ثبات ستون فقرات را بازیابی میکند.