در طی عمل دیسککتومی کمر، پزشک جراح می‌تواند قسمت فتق (بیرون زده‌ی) دیسک را برداشته و فشار وارد بر روی اعصاب اطراف دیسک را کاهش دهد. این روش جراحی اغلب با حداقل تهاجم انجام می‌شود و اغلب تحت عنوان میکرودیسککتومی شناخته می‌شود.
عمل دیسککتومی کمر چیست؟
دیسککتومی، نوعی عمل جراحی است که برای برداشتن دیسک بیرون زده (فتق) از کانال نخاعی انجام می‌شود. وقتی می‌گوییم یک دیسک دچار فتق می‌شود، به این معناست که بخشی از دیسک طبیعی ستون فقرات از جای خود خارج می‌شود. این قطعه یا بخشی از دیسک ممکن است به اعصاب خارج شده از نخاع فشار وارد کند. این فشار باعث ایجاد علائمی می‌شود که مشخصه‌ی مشکل بیرون‌زدگی دیسک از جمله دردی مانند شوک الکتریکی، بی‌حسی و گزگز و ضعف در اندام‌ها می‌باشد.
درمان جراحی فتق دیسک شامل برداشتن قطعه‌ی بیرون زده از دیسک نخاعی است که باعث وارد شدن فشار بر عصب می‌شود. به این روش جراحی، دیسککتومی گفته می‌شود. به جراحی از نوع سنتی، عمل دیسککتومی باز گفته می‌شود؛ که در این عمل جراحی، پزشک جراح یک برش کوچک در ناحیه‌ی موردنظر ایجاد می‌کند و از این طریق، دیسک آسیب‌دیده را می‌بیند تا بتواند دیسک را خارج کند و فشار را از روی عصب درگیر بردارد.
گزینه‌های جایگزین دیسککتومی کمر
هنگامی که علائم شما برای اولین بار بروز می‌کند، پزشک شما ممکن است داروی ضدالتهابی و یا فیزیوتراپی را برایتان تجویز کند. اگر با وجود این درمان‌ها، درد همچنان باقی بماند یا افزایش یابد، شاید بهتر باشد تزریق اپیدورال بر روی شما انجام شود.
در صورت تداوم یا بدتر شدن علائم، ممکن است به یک متخصص ستون فقرات ارجاع داده شوید. وی ممکن است عکسبرداری رادیولوژی یا اسکن ام آر آی را برای شما دستور دهد. بر اساس نتایج به دست آمده از این معاینات، پزشک معالج ممکن است عمل دیسککتومی کمر را توصیه کند.
نکات قبل از انجام دیسککتومی کمر
قبل از انجام این عمل در بیمارستان، پزشک یا پرستار کلینیک سؤالاتی در مورد وضعیت سلامتی‌تان، از شما خواهند پرسید. سؤالات بیشتری که برای “پیش ارزیابی ” پرسیده می‌شوند، ممکن است از طریق تلفن از شما پرسیده شود، یا ممکن است از شما خواسته شود برای انجام برخی آزمایش‌های ساده مانند آزمایش خون، نمونه ادرار یا سواب برای بررسی MRSA به بیمارستان مراجعه کنید.
جراحی دیسککتومی کمر چگونه انجام می‌شود؟
عمل دیسککتومی تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود. بسته به میزان فتق دیسک، سایز بیمار و عوامل دیگر، این عمل جراحی حدود یک ساعت طول می‌کشد. عمل دیسککتومی درحالی‌که بیمار به روی شکم دراز کشیده و پشت او به سمت بالا قرار دارد، انجام می‌شود.
برای خارج کردن قطعه‌ای از دیسک بیرون زده، جراح یک برش بر روی قسمت مرکزی کمر شما ایجاد می‌کند. طول برش معمولاً حدود 3 سانتی‌متر است. سپس عضلات اطراف را با دقت از استخوان (مهره) ستون فقرات بازتر و دور می‌کند. جراح با استفاده از ابزارهای مخصوص، مقدار کمی استخوان و رباط را از پشت ستون فقرات خارج می‌کند. به این قسمت از عمل لامینوتومی گفته می‌شود.
به محض برداشتن این استخوان و رباط، جراح می‌تواند اعصاب نخاعی را ببیند و مراقب حفظ آن‌ها باشد. پس از یافتن فتق دیسک، قطعه دیسک فتق شده برداشته می‌شود. بسته به شکل ظاهری و شرایط دیسک باقیمانده، ممکن است مواد دیسک بیشتری برداشته شود، به این امید که در آینده بخش دیگری از این دیسک از قسمت فتق شده خارج نشود. هنگامی که دیسک از اطراف اعصاب تمیز شد، برش ایجادشده بسته می‌شود و سپس محل جراحی را باندپیچی می‌کنند.
بعد از دیسککتومی کمر
بلافاصله پس از جراحی، شما را به اتاق ریکاوری انتقال می‌دهند. پرسنل بخش ریکاوری، فشار خون، ضربان قلب و تنفس بیمار را کنترل می‌کنند. اگر دردی دارید حتماً به پرسنل اتاق ریکاوری خبر دهید. وقتی علائم حیاتی‌تان پایدار شد، شما را به اتاقتان منتقل می‌کنند.
پس از انتقال به بخش بستری
پس از آنکه شما را به اتاق بستری انتقال دادند، تیم پرستاری شما را مجدداً بررسی می‌کنند تا مطمئن شوند که وضعیتتان به‌خوبی رو به بهبودی است. بعد از بهبودی از اثرات بیهوشی، می‌توانید غذا و مایعات بخورید.
برای جلوگیری از لخته شدن خون (DVT) ممکن است نیاز به پوشیدن جوراب‌های طبی (جهت فشرده‌سازی) داشته باشید.
گاهی اوقات بیماران بعد از انجام این عمل جراحی، در دفع ادرار و تخلیه مثانه خود دچار مشکل می‌شوند. در صورت مشاهده‌ی چنین ناراحتی، کامل به پرستار اطلاع دهید. ممکن است در چند ساعت اول پس از عمل، برای کمک به دفع ادرار، به سوند نیاز داشته باشید.
یک فیزیوتراپیست به دیدن شما خواهد آمد تا چند تمرین مناسب را به شما یاد بدهد و به شما نشان دهد که در طی چند هفته اول پس از عمل، چگونه حرکت کنید. ممکن است قبل از مرخص شدن از بیمارستان، از شما خواسته شود که از پله‌ها بالا و پایین بروید.
رفتن به خانه پس از دیسککتومی کمر
بسته به میزان جراحی‌تان، ممکن است نیاز باشد که برای یک شب در بیمارستان بمانید. بعد از این عمل، قادر به رانندگی نخواهید بود بنابراین ترتیبی بدهید تا کسی همراهتان باشد و شما را به خانه برساند. بعد از این عمل بسیار احساس خستگی خواهید کرد و در روزهای ابتدایی ممکن است در انجام کارهای روزمره خود، نیاز به کمک داشته باشید. تا زمان مراجعه مجدد به جراح، باید از بلند کردن اجسام، خم شدن، پیچ خوردن و نشستن به مدت طولانی خودداری کنید. علاوه بر این تا این زمان نباید رانندگی کنید.
بخیه‌هایتان باید 10-14 روز پس از جراحی کشیده شود.
درباره بازگشت خود به محل کار، با پزشک جراحتان صحبت کنید.
اگر در مورد محدودیت‌های خود سوال یا نگرانی دارید، حتماً از پزشک متخصص یا فیزیوتراپیست سوال کنید.
خطرات و عوارض
بیشتر افراد پس از عمل دیسککتومی کمر بهبودی خوبی به دست می‌آورند و می‌تواند به فعالیت‌های عادی خود برگردند. این عمل مانند هر عمل جراحی دیگر، ممکن است عوارضی در پی داشته باشد، از جمله:
- درد
- خون‌ریزی
- عفونت محل جراحی (محل برش)
- باقی ماندن جای بخیه (اسکار)
- لخته شدن خون (DVT – ترومبوز ورید عمقی)
- مشکل دفع ادرار
دیسککتومی کمر همچنین ممکن است برخی عوارض بخصوصی داشته باشد:
- ادامه درد یا بی‌حسی در پا
- بی‌حسی بین پاها، از دست دادن کنترل طبیعی روده و مثانه و مشکلات نعوظ در آقایان
- پارگی غشای نازکی که اعصاب ستون فقرات را می‌پوشاند
- عفونت دیسک بین مهره‌ای
سایر روش‌ها و تکنیک‌های جراحی کم تهاجمی ستون فقرات
تکنیک‌های جدیدتر ممکن است به جراحان ستون فقرات، اجازه بدهند روشی به نام میکرودیسککتومی و دیسککتومی آندوسکوپی را انجام دهند. میکرودیسکتومی، نوعی جراحی دیسک با حداقل تهاجم است که در آن، از ابزارهای تخصصی و برش‌های کوچک‌تری استفاده می‌شود. در طی دیسککتومی آندوسکوپی، جراح با استفاده از ابزارهای مخصوص و یک دوربین دیسک بیرون زده را از طریق برش‌های بسیار کوچک خارج می‌کند.
میکرودیسکتومی آندوسکوپی روشی است که هدفی مشابه عمل سنتی دیسککتومی باز را انجام می‌دهد؛ در این عمل دیسک بیرون زده را خارج می‌کنند، اما برش کوچک‌تری ایجاد می‌شود. جراح به جای مشاهده مستقیم قطعه دیسک بیرون زده و خارج کردن آن، از یک دوربین کوچک برای یافتن آن قطعه و ابزارهای مخصوص برای برداشتن آن استفاده می‌کند. این روش جراحی ممکن است نیازی به بیهوشی عمومی نداشته باشد و از طریق یک برش کوچک‌تر با جداسازی کمتر بافت انجام شود. جراح از اشعه ایکس و دوربین برای دیدن “محل فتق دیسک ” و ابزارهای مخصوص برای خارج کردن قطعه بیرون زده‌ی دیسک استفاده می‌کند.
عمل میکرودیسکتومی و عمل میکرودیسکتومی آندوسکوپی برای برخی از شرایط خاص مناسب هستند و برای همه موارد مناسب نیستند. بعضی از بیماران بهتر است با جراحی سنتی دیسککتومی باز عمل شوند. اگرچه ایده‌ی بهبودی سریع‌تر، ایده‌ی خوبی است، اما روش و نتیجه‌ی حاصله از انجام عمل جراحی از اهمیت بیشتری برخوردار است؛ بنابراین، اگر دیسککتومی باز برای شرایط شما مناسب‌تر باشد، پس نباید این روش‌های کم تهاجم انجام شود. اگر فکر می‌کنید که جراحی کم تهاجمی برای شما مناسب است با پزشک خود مشورت کنید.
