درمان ورم و آب آوردن زانو بدون جراحی

در برخی موارد به ورم زانو به عنوان آب آوردن زانو نیز شناخته می‌شود. اصطلاح پزشکی برای این بیماری افیوژن زانو است. ممکن است زانو به دلیل آسیب‌دیدگی، استفاده بیش از حد یا ابتلا به برخی بیماری‌ها آب آورد. ورم مفصل زانو ممکن است عملکرد و انعطاف‌پذیری زانو را کاهش دهد. برای مثال، ممکن است فرد در خم کردن زانوی خود دچار مشکل شده یا نتواند زانوی ورم کرده را به کلی حرکت دهد و به طور طبیعی زانو با زاویه 15 تا 25 درجه در حالی که پا صاف است خم شود.آب آوردن زانو ممکن است به دلیل آسیب‌دیدگی، آرتروز، نقرس، رسوب کلسیم و روماتیسم مفصلی ایجاد شود. بسته به دلیل زمینه‌ای ایجادکننده بیماری، زانوی متورم ممکن است علامتی نداشته باشد یا شاید دردناک و قرمز شده و توان تحمل وزن را نداشته باشد. این بیماری را می‌توان با سرما درمانی، گرما درمانی، مصرف داروهای ضدالتهابی، آتل‌بندی و فیزیوتراپی تحت درمان قرار داد.

جمع شدن اب در زانو چگونه ایجاد می‌شود؟

آب آوردن زانو ممکن است به دلیل آسیب‌دیدگی یا ابتلا به بیماری‌هایی که ساختار اطراف زانو و مفصل آن را شامل استخوان‌ها، تاندون‌ها، رباط‌ها، مینیسک، عضلات، پوست، بورس یا عروق خونی تحت تأثیر قرار می‌دهد ایجاد شود. آب آوردن زانو معمولاً به یکی از چهار حالت زیر ایجاد می‌شود:

• آب آوردن زانو که بلافاصله پس از یک آسیب‌دیدگی ایجاد می‌شود و ممکن است به دلیل پارگی رباط، پارگی مینیسک یا شکستگی استخوان باشد.
• ورم با تأخیر زانو که چند ساعت پس از آسیب‌دیدگی دیده می‌شود. این حالت شایع‌ترین دلیل افیوژن مفصل زانو است که به دلیل پارگی مینیسک یا پیچ‌خوردگی و رگ به رگ شدگی زانو ایجاد شود.
• تورم تدریجی که غالباً بدون آسیب‌دیدگی ایجاد می‌شود و ممکن است به دلیل ابتلا به آرتروز زانو باشد.
• ورمی که به طور ناگهانی و بدون آسیب‌دیدگی ایجاد می‌شود. شایع‌ترین دلیل این نوع آب آوردن زانو ابتلا به عفونت یا نقرس است.

علل زمینه‌ای

آسیب‌دیدگی و ضربه

ضرب‌دیدگی استخوان زانو یا آسیب‌دیدگی رباط‌ها، تاندون‌ها، بورس، مینیسک‎ها یا غضروف‌های مفصلی می‌تواند باعث ایجاد درد و تورم در زانو شود. آسیب‌دیدگی‌های شدید ممکن است باعث خونریزی در مفصل زانو شده و تورم، گرما، خشک‌شدگی و گرفتگی و کبودی شدیدی ایجاد کند. این عارضه خونریزی درون مفصلی گفته می‌شود و نیاز به مراقبت‌های فوری پزشکی دارد.

استئو آرتریت

تحلیل غضروف مفصل زانو می‌تواند باعث تولید بیش از حد مایعات در زانو و در نتیجه تورم زانو شود. آب آوردن زانو مبتلا به آرتروز معمولاً با درد همراه است.

بورسیت سپتیک و غیر سپتیک

کیسه‌های کوچک، نازک و پر از مایعی در بدن وجود دارد که به آنها بورس گفته می‌شود و وظیفه آنها حفاظت از مفاصل است. در صورت تورم بورس زانو (بورسیت زانو) ممکن است مفصل پر از مایع شده و ورم کرده یا زانو آب آورد. بورسی که به دلیل وجود میکروارگانیسم‌ها عفونی شده باشد ممکن است ورم کرده و پر از چرک شود. زانوی ورم کرده ممکن است قرمز شده و گرم شود.

نقرس

تجمع دردناک ذرات کریستالی میکروسکوپی اسید اوریک در مفصل زانو به حمله نقرسی معروف است. آب آوردن زانو ممکن است به سرعت ایجاد شده و با درد شدید، قرمزی و گرم شدن زانو همراه باشد. تقریباً نیمی از حملات نقرسی بر انگشت شصت پا اثر کرده و نیمی دیگر از این جملات نیز ممکن است زانو، کمر و انگشتان دست را تحت تأثیر قرار دهند.

رسوب کلسیم

یک بیماری کمتر شایع و مشابه نقرس رسوب کریستال‌های فروس سولفات کلسیم در مفصل است. تجمع این کریستال‌ها باعث درد و ورم ناگهانی و شدید مفصل می‌شود. رسوب کلسیم غالباً بر زانو اثر می‌گذارد.

روماتیسم مفصلی

یک بیماری خود ایمنی که بر پوشش ظریف مفاصل اثر می‌گذارد روماتیسم مفصلی است. این بیماری باعث تورم، درد، خشک‌شدگی و گرفتگی، حساسیت به لمس و قرمزی زانو می‌شود. علائم این بیماری معمولاً در هر دو طرف بدن دیده می‌شوند بنابراین اگر زانوی راست شما به این عارضه مبتلا شده احتمالاً زانوی چپ هم به این بیماری دچار می‌شود. اگر علائم روماتیسم مفصلی در زانوها دیده شد ممکن است بیماری در دست‌ها، کمر و پاها نیز گسترش یابد.

دلایل نادر ورم زانو

•  دررفتگی کاسه زانو که معمولاً با ورم شدید همراه است
• ابتلا به سندرم زانوی دوندگان که باعث تحریک تاندون پاتلار شده و در نتیجه قسمت جلوی زانو دچار ورم خفیفی می‌شود.
• وجود تومور: با این که این بیماری نسبتاً نادر است اما شکل‌گیری تومورهای خوش‌خیم یا بدخیم نیز ممکن است باعث آب آوردن زانو شوند.

علائم و نشانه‌های آب آوردن زانو

آب آوردن زانو معمولاً به دلیل آسیب‌دیگی یا ضرب‌دیدگی زانو در آسیب‌دیدگی‌های ورزشی و آسیب‌دیدگی‌های ناشی از تصادفات رانندگی ایجاد می‌شود. زمین خوردن یا آسیب‌دیدگی‌های ناشی از استفاده بیش از حد از زانو یکی دیگر از دلایل عمده آسیب‌دیدگی زانو است. علائم اولیه که با آب آوردن زانو همراه است عبارتند از:

• گرم شدن مفصل
• کاهش دامنه حرکتی زانو
• درد مفصل
• خشک‌شدگی و گرفتگی مفصل

تشخیص

غالباً انجام آزمایش خون یا نمونه‌گیری از مایعات درون ورم زانو می‌تواند به پزشک در تأیید تشخیص کمک کند. برای مثال، در آزمایش خون افزایش مقدار خون یا عوامل روماتیسمی، یک آنتی‌بادی که بر خلاف مؤلفه‌های گاماکلوبولین خون عمل می‌کند یا آنتی‌بادی دیگری به نام آنتی‌بادی پپتید سیترولینات آنتی سیکلیک ممکن است نشان‌دهنده ابتلا به روماتیسم مفصلی باشند. اگر در آزمایش خون، واکنش‌های ایمنی به عفونت که باعث بیماری لیم می‌شود شناسایی شد ممکن است در تأیید تشخیص ابتلا به این بیماری مفید باشد. نمونه‌گیری از مایع درون مفصل زانو به وسیله یک سرنگ انجام می‌شود ممکن است وجود کریستال‌ها، افزایش سطح اسید اوریک را در خون تأیید کند که نشانه ابتلا به نقرس است یا ممکن است وجود باکتری‌هایی که نشان‌دهنده التهاب مفصلی به دلیل ابتلا به عفونت هستند را تأیید کند.

اقدامات درمانی

اقدامات اولیه (متد RICE)

• استراحت: برای کاهش احتمال آسیب‌دیدگی‌های بیشتر باید فعالیت‌های زانو را محدود کنید. به هر حال، شما باید زانو یا بافت آسیب‌دیده را به آرامی حرکت دهید تا خشک شدن و گرفتگی آن در این مرحله جلوگیری کنید.
• یخ: هدف از قرار دادن یخ روی زانو محدود کردن تجمع مایع در زانوی آسیب‌دیده و کاهش گردش جریان خون در این قسمت است.
• فشرده‌سازی: استفاده از باند کشی برای فشار آوردن به قسمت آسیب‌دیده می‌تواند باعث کاهش تورم  زانو شود.
• بالا نگه داشتن زانو: کاهش فشار باعث کاهش ماده مترشحه و افزایش دفع مایع از قسمت آسیب‌دیده می‌شود.

یخ درمانی

به پاهای خود استراحت داده و روی آن کمپرس یا کیسه یخ قرار دهید. در صورتی که به یخ دسترسی ندارید می‌توانید از سبزیجات یخ‌زده مانند نخودفرنگی نیز استفاده کنید. زانوی خود را با باند فشرده‌ساز باندپیچی کرده تا از آب آوردن جلوگیری شود اما این باند نباید آن قدر محکم بسته شود که باعث قطع گردش جریان خون شود.

گرما درمانی

استفاده از پد گرم‌کننده برای استراحت دادن به زانو می‌تواند از خشک شدن آن جلوگیری کند.

تخلیه آب زانو

پزشک ممکن است صرفاً جهت راحتی بیمار، مایع داخل مفصل زانو را تخلیه کند. برای مثال اگر زانوی بیمار به دلیل ابتلا به آرتروز متورم شده و علائمی از وجود عفونت یا بیماری‌های دیگر در زانو وجود نداشته باشد ممکن است پزشک فرایند آرتروسنتز را انجام داده و مایع درون زانو را تخلیه کرده و برای انجام آزمایش به آزمایشگاه ارسال کند.

بریس زانو

حفظ و پایداری ناشی از استفاده از بریس زانو می‌تواند به تحرک پذیری زانو کمک کند. شما می‌توانید انواع مختلف زانوبندها از جمله تسمه زانو را انتخاب کنید که حفاظت از زانو در هنگام انجام فعالیت‌های ورزشی را انجام می‌دهد و همچنین می‌توانید از بریس‌های سخت‌تر برای بهبود زانوی آسیب‌دیده استفاده کنید تا از آب آوردن زانو پیگیری شود. بسیاری از بریس‌های زانو، مفصل زانو را در وضعیت مناسب حفظ کرده و از آسیب‌دیدگی بیشتر رباط‌ها جلوگیری می‌کند.

دارو

داروهای زیادی برای کاهش درد، تورم و آب آوردن زانو وجود دارد که می‌تواند از پیشروی بیماری‌های التهابی پیشگیری کرده یا آنها را کاهش دهد. برخی از این داروها عبارتند از:

• داروهای مسکن ضدالتهابی مانند آسپیرین، ایبوپروفن یا سلبرکس
• کورتیکو استروئیدها مانند پردنیزولون
• داروهای دیگر مانند داروهای شیمی درمانی، داروهای تعدیل‌کننده بیماری، داروهای بیولوژیکی یا داروهای مسکن مخدر

تزریق کورتیکواستروئیدها

ممکن است پزشک تصمیم به تزریق در مفصل بگیرد. پزشک در این فرایند، برخی داروها را در مفصل تزریق می‌کند که مدت زمان بیشتری درد و تورم را کاهش می‌دهد. داروهایی که غالباً در این فرایند به کار برده می‌شوند داروهای ضدالتهابی هستند که به عنوان کورتیکواستروئید (یا استروئیدها) نیز شناخته می‌شوند.

اوزون تراپی

اوزون تراپی برای کاهش درد آب آوردن زانو و کمک به ترمیم بافت انجام می‌شود. اوزون اساساً اکسیژنی است که مولکول‌های بیشتری به آن اضافه شده تا به گاز مخصوصی تبدیل شوند. این گاز که حاوی اکسیژن است مستقیماً در بافت زانو که به التهاب مزمن و درد دچار است تزریق می‌شود.

پی آر پی (PRP)

اگر درمان‌های اولیه مؤثر واقع نشد و درد هنوز باقی بود، تزریق پی آر پی (پلاسمای غنی‌شده با پلاکت) می‌تواند روش مؤثری برای رفع درد و تورم زانو باشد. پی آر پی بافت‌ها و مفاصل آسیب‌دیده زانو را ترمیم کرده و تورم آن را کاهش می‌دهد.

فیزیوتراپی

در فیزیوتراپی اقدامات مختلفی برای کاهش درد و تورم در زانوی آسیب‌دیده می‌شود. اگر شما می‌خواهید مشکل زانویتان سریع‌تر حل شود باید کاری انجام دهید که تورم و التهاب آن به سرعت کاهش یابد.

ماساژ

ماساژ یک روش درمانی جایگزین برای تکمیل درمان‌های دیگر آب آوردن زانو است زیرا ماساژ باعث ترشح اندورفین و مواد شیمیایی مسکن شده و به بهبود گردش جریان خون کمک می‌کند.

تمرینات ورزشی

اسکات نیمه

با فاصله حدود 30 سانتیمتری از صندلی و در حالی که پاهای خود را به اندازه عرض شانه باز کرده‌اید و انگشتان پای شما روبه بالا قرار گرفته‌اند بایستید. از ران‌ها خم شده و به آرامی تا نیمه راه نشستن روی صندلی خم شوید. عضلات شکم خود را محکم کرده و طوری حرکت را انجام دهید که زانوهای شما پشت انگشتان پای شما قرار بگیرد.

استپ آپ

با استفاده از استپ بدنسازی یا پله، در حالی که پاهای خود را صاف نگه داشته‌اید بایستید. پای چپ خود را روی استپ قرار دهید و سپس آن را پایین بیاورید. در حالی که بالا می‌روید باید زانوی شما درست در بالای مچ پا قرار گرفته باشد.

لیفت ران داخلی

در حالی که به مچ پای خود وزنه‌هایی وصل کرده‌اید به سمت چپ دراز بکشید و به آرامی روی باسن خود برگردید. ران خود را خم کرده و آن را زیر پای چپ قرار داده و پای راست خود را به طور صاف کف زمین قرار داده و ساق پای خود را مستقیم نگه دارید. بازوی دست چپ را زیر سر خود قرار دهید. به آرامی ساق پای چپ را حدود 10 تا 13 سانتیمتر بالا ببرید و سپس آن را پایین بیاورید.

بالا کشیدن ساق پا

با کمک یک صندلی یا دیوار برای حفظ تعادل، در حالی که پاهای خود را به اندازه عرض شانه‌ها باز کرده‌اید روی نوک انگشتان خود بایستید. به آرامی پاشنه خود را از روی زمین بلند کنید و روی انگشتان خود بایستید. مدتی این حالت را حفظ رده و به آرامی پای خود را پایین بیاورید.

پیشگیری

معمولاً زانو به دلیل آسیب‌دیدگی یا بیماری‌های مزمن دچار تورم می‌شود. برای مدیریت سلامت عمومی و پیشگیری از آسیب‌دیدگی می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:

• تقویت عضلات اطراف زانو. عضلات قوی در اطراف مفصل می‌تواند به کاهش فشار بر آن کمک کند.
• انجام ورزش‌های کم برخورد. برخی فعالیت‌ها مانند ایروبیک در آب و شنا کردن فشار مداومی بر مفاصل زانوها وارد نمی‌آورند.
• حفظ وزن سالم. وزن زیاد باعث آسیب‌دیدگی‌های فرسایشی شده و می‌تواند باعث ورم کردن زانو شود.