توانبخشی بعد از شکستگی انگشتان پا با لیزر فیزیوتراپی برای بهبودحرکت پا

وقتی فشار نسبتا زیادی از بخش بالایی بدن به سمت پایین ایجاد می‌گردد، انگشتان پا در معرض شکستگی قرار می‌گیرند. این فشار درنهایت منجر به ترک یا شکستگی انگشت پا می‌شود و شرایط بسیار دردناکی را برای فرد به وجود می‌آورد. به دلیل ساختار انگشتان پا و حضور استخوان‌های کف پا در این ناحیه، تشخیص شکستگی انگشت یا استخوان کف پا از روی ظاهر آن و بدون عکسبرداری نسبتا دشوار است. انگشتان پا از 14 استخوان موسوم‌ به بند انگشت ساخته شده‌اند. 3 استخوان در انگشت کوچک و 2 استخوان در انگشت بزرگ وجود دارند. احتمال اینکه شکستگی بند انگشت با شکستگی استخوان کف پا اشتباه تشخیص داده شود، بالا است. شکستگی استخوان بند انگشت معمولا در اثر ضربه مستقیم رخ می‌دهد. این ضربه ممکن است در اثر سقوط یک شیء سنگین یا چیزی مشابه آن اتفاق بیفتد. به طور کلی شکستگی انگشت بزرگ پا در بین ورزشکاران فعال در رشته‌های قدرتی و در اثر فشار بیش‌ازاندازه رخ می‌دهد. شکستگی ترکیبی، بدشکل شدن ناخن، آرتروز و عفونت برخی از عوارض احتمالی شکستگی استخوان انگشت پا به شمار می‌آیند.

چرا انگشتان پا دچار شکستگی می‌شوند؟

ضربه ناگهانی شایع‌ترین علت شکستگی انگشتان پا به حساب می‌آید. این ضربه ممکن است در اثر سوانحی همچون سقوط از ارتفاع، مشارکت در برخی ورزش‌ها یا سایر فعالیت‌های پربرخورد رخ دهد. علاوه‌ بر این دیگر علت رایج شکستگی‌های انگشت پا درنتیجه لگد زدن یک شیء سخت بروز می‌کند.

•  ضربه ناشی‌ از تصادف رانندگی، سقوط از ارتفاع، یا له شدن انگشت پا
•  آسیب ناشی‌ از فشار متوالی و شکستگی انگشت پا مانند دویدن
•  اختلالات متابولیسمی
•  پوکی استخوان

نشانه‌های این شکستگی چیست؟

احساس درد آنی بر اثر وارد شدن یک ضربه ناگهانی شایع‌ترین علت شکستگی و ترک خوردگی انگشت پا محسوب می‌شود.

•  بروز التهاب بعد از شکستگی استخوان انگشت پا هم محتمل است.
•  اگر بافت‌های نرم استخوان آسیب دیده باشند، ممکن است کبودی ظاهر شود.
•  درصورتی‌که شکستگی در امتداد خط موی انگشت پا رخ داده باشد، آنوقت علائم شکستگی انگشتان پا تنها با عکسبرداری تشخیص و تایید می‌گردند.

شکستگی با چه روش‌هایی تشخیص داده می‌شود؟

برای تشخیص شکستگی انگشتان پا، پزشک معالج از روش‌های زیر برای بیمار استفاده می‌کند.

معاینه بدنی

وقتی بیمار به پزشک مراجعه می‌کند، پزشک اطلاعاتی درباره نحوه آسیب‌دیدگی و علائم شکستگی از بیمار جویا می‌شود. سپس به معاینه پای بیمار خواهد پرداخت و ممکن است مقایساتی را بین پای آسیب‌دیده و پای سالم انجام دهد. ممکن است بعد از شکستگی استخوان انگشت دچار ووم و بدرنگی شود. پزشک طی معاینه بیمار به دنبال علائم زیر خواهد گشت:

•  ورم
•  ضعیف و حساس شدن ناحیه شکسته‌ شده
•  کبودی و بدرنگ شدن، احتمال دارد رنگ پوست پا به قرمز، سیاه و آبی تغییر یابد.
• بدشکلی
•  خراشیدگی پوست یا بروز زخم‌های باز
•  بی‌حس شدن، علامت آسیب عصبی

عکسبرداری

علاوه‌ بر این، پزشک معالج برای تشخیص بهتر شکستگی عکسبرداری از ناحیه آسیب دیده را در دستور کار خود قرار خواهد داد.

•  اشعه ایکس: عکسبرداری با اشعه ایکس تصاویری از ساختار متراکم استخوان ارائه خواهد کرد. معمولا این آزمایش در مطب پزشک انجام می‌شود. اکثر شکستگی‌ها با یک عکسبرداری ساده قابل تشخیص هستند. با این‌ حال، مو برداشتن استخوان با یک ترک‌خوردگی ریز آغاز می‌شود و شاید در نخستین عکسبرداری خیلی واضح نباشد. در بسیاری موارد شکستگی مویی تا چندین هفته بعد قابل مشاهده نیست، درواقع وقتی فرآیند التیام شکستگی آغاز شد و استخوان درحال بهبودی به صورت میخچه در اطراف محل شکستگی ظاهر گردید، آسیب‌دیدگی خود را نشان می‌دهد.
•  اسکن ام آر آی: اگر حدس پزشک شکستگی مویی باشد و این پیش بینی با عکسبرداری ساده اشعه ایکس قابل تشخیص نباشد، احتمالا آزمایش ام آر آی به بیمار پیشنهاد می‌شود. در این نوع آزمایش جهت به دست آوردن تصاویر واضحی از پا از میدان مغناطیسی و امواج رادیویی بهره گرفته می‌شود. عکسبرداری ام آر آی از اشعه ایکس حساس‌تر است و قادر است تغییرات استخوان و شکستگی را بهتر تشخیص دهد. فرق ام آری آی با عکسبرداری ایکس‌ری این است که ام آری آی فاقد اشعه است. این عکسبرداری 40 دقیقه به طول می‌انجامد و بایستی در یک جلسه جداگانه انجام گیرد.

شکستگی انگشت پا با چه روش‌هایی درمان می‌شود؟

درمان شکستگی انگشت پا هم به روش جراحی و هم بدون جراحی انجام می‌گیرد. انواع درمان شکستگی انگشت پا عبارتند از:

استراحت

معمولا استراحت اولین درمانی است که برای شکستگی استخوان انگشت پا توصیه می‌شود. بعضی‌ مواقع بالا نگه داشتن پای آسیب‌دیده از سطح زمین و خودداری از ایجاد فشار بر روی آن به بیماران پیشنهاد می‌شود. درصورتی‌که شکستگی در اثر فعالیت‌ها یا حرکات تنش‌زا رخ داده باشد، بهتر است مکان دقیق شکستگی انگشت پا مشخص شود و بعد تغییرات صحیح اتخاذ گردد. احتمالا بیمار موظف است یک فعالیت را جایگزین فعالیت دیگر کند.

یخ درمانی

به روش یخ درمانی می‌توان از ورم و التهاب انگشت پای شکسته‌ شده کاست. لطفا مراقب باشید پد یخ را مستقیما روی پوست قرار ندهید. همچنین بیمار می‌تواند از بسته منجمد لوبیا به جای یخ استفاده کند.

داروی ضدالتهابی

مصرف داروهای بدون‌نسخه مانند ایبوپروفن، آسپرین و ناپروکسن عملکرد موثری در کاهش ورم و احساس درد ناشی‌ از شکستگی استخوان دارند.

همترازی استخوان

در موارد دررفتگی یا شکستگی‌هایی که موجب برهم خوردن تراز استخوان انگشت پا نسبت به انگشت‌های مجاور می‌گردد، جا انداختن و همترازی مجدد آن نیاز است. بعد از جا انداختن استخوان می‌بایست آن را تا زمان درمان و بهبودی کامل، بدون حرکت نگه داشت. درمورد شکستگی‌های استخوان انگشت پا، احتمالا برای ثابت نگه داشتن استخوان انگشت آسیب دیده با نوار چسب پزشکی آن را به انگشت پای مجاور می‌بندند.

پانسمان

معمولا از پانسمان برای درمان و توانبخشی شکستگی استخوان انگشت پا استفاده می‌شود. این درمان به کمک نوارچسب پزشکی و با محکم کردن و بستن با احتیاط انگشت پای شکسته به انگشت سالم مجاور آن صورت می‌گیرد. معمولا به منظور پیشگیری از حساسیت، بین انگشتان نوار پانسمان قرار داده می‌شود. اساسا انگشت پای سالم مانند تخته شکسته‌ بندی برای انگشت شکسته عمل می‌کند و مانع از جابجایی بیش‌ از اندازه آن می‌شود. در واقع از طریق پانسمان کردن انگشت آسیب‌دیده به انگشت سالم و مجاور آن، حفاظت موردنیاز جهت آغاز فرآیند درمان را برای انگشت مصدوم فراهم خواهید ساخت.

گچ گیری

اگر بیمار از ناحیه انگشت پا دچار شکستگی شده باشد، به منظور بی حرکت نگه داشتن کامل استخوان و کمک به فرآیند درمانی بایستی استخوان آسیب دیده گچ گرفته شود. شاید پروسه درمانی 6 تا 8 هفته زمان ببرد. بیمار می‌تواند هنگام راه رفتن از عصا هم استفاده کند.

بریس

این نوع بریس محافظ از قابلیت باز و بسته شدن برخوردار است و جهت درمان و توانبخشی شکستگی‌های استخوان انگشت کاربرد دارد. معمولا از این نوع بریس‌های محافظ برای شکستگی‌های خفیف‌تر استفاده می‌شود. بریس‌های محافظ از این جهت سودمند هستند که استخوان را محکم در سر جای خود ثابت نگه داشته و از فشار خارجی به عضو آسیب دیده جلوگیری می‌کنند.

کفش ارتوپدی

این نوع کفش طبی که به گچ متحرک هم معروف است جهت بی حرکت نگه داشتن استخوان‌های شکسته کاربرد دارد و امکان راه رفتن بدون عصا را نیز برای بیمار فراهم می‌سازد.

فیزیوتراپی

به محض بازکردن گچ شکسته‌بندی، احتمالا بیمار متوجه ضعف و ظاهر چروکیده بافت عضلانی پیرامون استخوان خواهد شد. در این صورت، بیمار بایستی فیزیوتراپی انگشتان پا را مد نظر داشته باشد. پزشک معالج می‌تواند برخی حرکات کششی مخصوص و مناسب، نحوه بی‌حرکت نگه داشتن و تمرینات مقاومتی را برای ناحیه آسیب دیده بیمار پیشنهاد کند. معمولا برای کسب نتایج مثبت، به 2 تا 3 جلسه فیزیوتراپی در هر هفته و به مدت 4 تا 8 هفته نیاز است. بعضی‌ مواقع پزشک از بیمار می‌خواهد برخی حرکات تمرینی را در منزل انجام دهد و نیازی نیست چندین بار به مطب مراجعه کند.

لیزر درمانی

طی روش لیزر درمانی طول موج‌های خاصی از نور مادون قرمز یا نزدیک به مادون قرمز به استخوان شکسته انگشت پا ارسال می‌شود. این طول موج‌ها بدون حرارت هستند، گرمایی تولید نمی‌کنند درنتیجه احتمال سوزش پوست یا سایر بافت‌ها به حداقل می‌رسد. برخلاف سایر روش‌های درمانی که برطرف کردن علائم شکستگی انگشت پا مستلزم تجویز دارو یا وارد کردن مواد شیمیایی به جریان خون یا تزریق انواع دارو یا جراحی است، لیزر درمانی مکانیزم درمانی بدن خود بیمار را وادار به توانبخشی علائم شکستگی می‌کند.

ماساژ

ماساژ درمانی به عنوان یکی از موثرترین روش‌های درمانی جهت تسکین درد ناشی از شکستگی استخوان انگشت پا شناخته می‌شود. ماساژ درمانی قادر است جریان خون را در انگشت پا به گردش درآورد و حس آرامش را در آن ایجاد کند.

تمرینات

تعدادی از حرکات ورزشی که به درمان و توانبخشی پس از شکستگی انگشتان پا کمک می‌کنند عبارت اند از:

تمرینات افزایش دامنه حرکتی

برای اجرای این تمرین بایستی با دست مفصل انگشت آسیب دیده را خم و راست کنید. سعی کنید به‌آرامی انگشت پا را صاف کنید و این تمرین را با ملایمت هرچه تمام چند مرتبه تکرار کنید و در هر موقعیت 5 ثانیه نگه دارید. این تمرین را هر بار 10 مرتبه و 3 بار در روز اجرا کنید.

گرفتن حوله

حوله‌ای را روی زمین قرار دهید و بدون بلند کردن پاشنه پا آن را به کمک انگشت پا بگیرید و سپس رها کنید. این حرکت را 10 تا 20 مرتبه تکرار کنید. با آسان‌تر شدن تمرین رفته‌رفته بر شدت اجرای حرکت بیفزایید. بدین منظور، می‌توانید یک وزنه سبک مانند کتاب را بر روی حوله قرار دهید.

کشیدن حوله

ابتدا روی زمین بنشینید، طوری‌که کف پای آسیب دیده روی زمین باشد و پای دیگر را صاف و مقابل خود دراز کنید. حوله‌ای را به دور قسمت توپی‌شکل و جلویی انگشتان پا حلقه کنید و بدون خم کردن زانو حوله را به‌آرامی به سمت عقب بکشید. 15 تا 30 ثانیه در این وضعیت بمانید و حرکت را 3 مرتبه اجرا کنید.

بلند شدن روی انگشت پا

ابتدا در حالت ایستاده قرار گیرید و به‌آرامی پا را از ناحیه پاشنه و سپس انگشتان از سطح زمین بلند کنید. به مدت 5 ثانیه در این وضعیت بمانید و تمرین را در 3 ست 10 تایی اجرا کنید.

بلند کردن پاشنه پا

صاف بایستید و برای حفظ تعادل صندلی یا میزی را به عنوان تکیه‌گاه مقابل خود قرار دهید و بعد به مدت 5 ثانیه بدن خود را با کمک انگشتان پا از زمین بلند کنید. سپس بدون گرفتن صندلی به‌آرامی پایین بیاید، گرفتن یا نگرفتن صندلی به میزان قابلیت خودتان بستگی دارد. اگر انجام این تمرین برایتان راحت است و درد کمتری احساس می‌کنید، می‌توانید حرکت را روی یک پا هم اجرا کنید. این تمرین را 10 مرتبه و 3 بار در روز تکرار کنید.