توانبخشی بعد از عمل تعویض مفصل لگن (ران) با فیزیوتراپی و ورزش

تعویض کامل مفصل ران نوعی جراحی است که در طی آن غضروف آسیب‌دیده و استخوان مفصل ران با موادمصنوعی تعویض می‌گردد. فیزیوتراپی بعد از جراحی لگن در دستیابی به اهداف توانبخشی خاص بیمار کمک شایانی خواهد کرد. به‌عنوان مثال، درصورتی که خانه بیمار دارای پله‌های زیادی باشد پزشک باید آماده سازی  بیمار به بالا رفتن و پایین آمدن از پله‌ها را در اولیت برنامه قرار دهد.صرف‌نظر از اهداف فردی، فیزیوتراپی ضرورت فراوانی در توانبخشی تعویض مفصل لگن دارد. بیمارانی که در جلسات فیزیوتراپی شرکت می‌کنند و تمرینات خود را طبق دستور پزشک انجام می‌دهند سریع‌تر بهبود یافته و در مقایسه با افرادی که فیزیوتراپی نمی‌کنند نتایج بهتری کسب می‌کنند.

تعویض مفصل ران

بعد  از عمل تعویض مفصل ران، بسیاری از بیماران با وسوسه انجام کارهای زیاد خود را درمعرض خطر آسیب و جابجایی مفصل لگن قرار می‌دهند. و درعوض، برخی در بازگشت به حالت طبیعی  بیشتر از نیاز تاخیر می‌کنند. بهتر است که هر بیمار جهت دستیابی به برنامه  ورزشی مناسب با نیازهای فردی خود با متخصص طب‌فیزیکی همکاری کند. پزشک کمک می‌کند تا بیمار بتواند بین فعالیت و استراحت تعادل مناسبی برقرار نماید. این تعادل با مرور زمان، شاید حتی  به مدت  1 سال، و با بهبود عملکرد لگن و تثبیت آن دستخوش تغییر خواهد شد.

فیزیوتراپی پس از عمل تعویض مفصل لگن

بیماران اغلب بلافاصله بعد از تعویض کامل مفصل لگن شروع به فیزیوتراپی می‌کنند. روز اول بعد از جراحی، بهتر است حرکات سبک و نشسته روی صندلی و با گذشت زمان ، حرکاتی نظیر قدن‌زدن، راه‌رفتن و بالارفتن را انجام داد.در ابتدا، بیمار به  استفاده از تجهیزات کمکی نظیر واکر یا عصا نیاز خواهد شد. درد در طول انجام حرکات ورزشی کنترل می‌شود. احساس کمی ناراحتی در طول فیزیوتراپی کاملا طبیعی است. بیماران در ابتدا با مشاهده کاهش قابل توجه درد قبل از جراحی تعویض مفصل ران بسیار خوشحال می‌شوند.فیزیوتراپی تاثیر فراوانی در نتایج حاصل از هر نوع جراحی تعویض مفصل دارد. هدف از فیزیوتراپی عبارتنداز: پیشگیری از انقباض، بهبود آموزش بیمار و تقویت عضلات اطراف مفصل ران از طریق ورزش‌های  کنترل شدهانقباضاتی که ممکن است موجب محدودشدن حرکت مفصل شوند ناشی از آسیب بافت‌های اطراف مفصل هستند. انقباضات اجازه انجام طیف وسیعی از حرکات را نمی‌دهند  و درنتیجه مانع از حرکت مفصل تعویض شده می‌شوند.به بیماران آموزش داده می‌شود که  هنگام بلندکردن اجسام سنگین یا انجام سایر فعالیت‌های غیرمعمول از اعمال فشار و کشیدگی در مفصل لگن خودداری کنند. تکتنیک‌های خاص وضعیت بدنی، نشستن و استفاده از صندلی‌های توالت‌فرنگی می‌توانند بسیار مفید باشند. به دلیل خطر جابجایی مفصل لگن، به بیماران آموزش داده می‌شود تا هنگام نشستن پاها را به حالت ضربدر روی هم قرار ندهند و از خم شدن از ناحیه کمر خودداری کنند.به این بیماران توصیه می‌شود هنگام درازکشیدن روی قسمتی که جراحی نشده، برای پیشگیری از قرارگرفتن متقاطع پاها روی یکدیگر یک بالشتک نرم بین پاها قرار دهند.برای تقویت عضلات اطراف باسن و ران انجام تمرینات ورزشی خانگی به بیماران آموزش داده می‌شود. برخی از بیماران در حالی‌که ورزش‌های خانگی را به‌طور منظم به فعالیت‌های روزانه خود اضافه می‌کنند برای یک دوره در جلسات فیزیوتراپی سبک نیز شرکت می‌کنند.

ورزش‌های بعد از تعویض مفصل ران

افرادی که دوره بهبود بعد از جراحی را سپری می‌کنند توصیه می‌شود ورزش‌های تقویت عضلات ران را هر روز انجام دهند. ورزش:

• انعطاف پذیری و قدرت عضله را افزوده و به حفظ مفاصل کمک می‌کند.
• با افزایش جریان خون روند بهبود را ارتقاء می‌دهد.

تقریبا 6 هفته بعد از جراحی بیماران قادرند 3 تا 4 بار در هفته ورزش کنند. در این قسمت به معرفی ورزش‌هایی می‌پردازیم که پزشکان اغلب جهت تقویت عضلات ران به بیمارانی که مفصل لگن را جراحی کردند توصیه می‌کنند. ممکن است به بیماران توصیه شود چندین بار در طول روز هر ورزش را 10 تا 15 بار تکرار کنند. ورزش‌ها شامل:

فشردگی عضلات چهارسر ران

عضلات چهارسر ران عضلاتی هستند که در جلوی ران قرار داشته و حمایت و کنترل مفاصل لگن را برعهده دارند. برای انجام این ورزش بیمار باید:

• به پشت خوابیده و پاها را کاملا دراز کند.
• عضلات چهارسر ران جلوی ران را منقبض کند.
• در طول انقباض، پا باید کاملا صاف و کشیده باشد به طوری که پشت زانو به پایین فشرده شود.
• 5 ثانیه در این حالت خود را حفظ کرده و سپس به حالت اول بازگردد.

این ورزش بدون حرکت‌دادن و یا واردکردن فشار به لگن موجب تقویت عضلات چهارسر ران می‌شود.

فشردن عضلات گلوتس

عضلات گلوتس در پشت لگن قرار داشته و به حمایت و کنترل مفاصل لگن کمک می‌کنند. برای انجام این ورزش بیمار باید:

• به پشت خوابیده و پاها را کاملا دراز کند.
• باسن را فشرده و عضلات گلوتس باسن را منقبض کند.
• 5 ثانیه خود را در این حالت حفظ کرده و سپس رها کند.

این ورزش همانند ورزش فشردن عضلات چهارسر ران بدون وارد کردن فشار به مفاصل جدید موجب تقویت عضلات گلوتس می‌شود.

پمپ مچ پا

ورزش‌های تقویت‌کننده عضلات پایین پا به تقویت و بهبود جریان خون کمک می‌کنند.

• به پشت بخوابید ، پاها را دراز کنید و مچ پا را روی یک حوله یا پتو قرار دهید.
• پا را از مچ خم کنید (به سمت بالا)، پاشنه پا باید به سمت بیرون بدن حرکت کرده و انگشت پاها را به سمت بالا و سمت بدن کشیده شود.
• 5 ثانیه در این حالت بمانید.
• اینبار مچ پا را به سمت پایین و پاشنه پا را به سمت ساق پا بلند کرده و انگشتان پا را از بدن جدا کنید.
• 5 ثانیه در این حالت بمانید.

ورزش پمپ مچ پا جریان خون در پا را تحریک کرده و با تقویت پایین پاها به حمایت از لگن کمک می‌کند.

سردادن پاشنه

این ورزش به تقویت عضلات چهارسر ران و عضلات گلوتئال کمک می‌کند. برای انجام ورزش سردادن پاشنه پا بیمار باید:

• به پشت خوابیده و پاها را کاملا دراز کند.
• زانوی پایی را که جراحی شده خم کرده، کف پا را روی زمین قرار و پا را بیرون تشک ببرید. پای دیگر را در امتداد تشک دراز کند.
• پای باید کاملا صاف باشد.
• 10 ثانیه در این حالت خود را حفظ کند.

این ورزش مخصوص عضلات چهارسر ران و عضلات همسترینگ است و به بهبود دامنه حرکات بیمار کمک می‌کند.

اب‌داکشن لگن

حرکات ورزشی اب‌داکشن مستلزم جداکردن اندام از بدن است. برای انجام این ورزشی بیمار باید:

• به پشت خوابیده و پاها را دراز کند.
• پای آسیب دیده را در حالت صاف قرار داده و نوک انگشتان باید به سمت بالا باشد. پا را به سمت طرفین سر داده و از خط مرکزی بدن دور کند.
• پا را به خط مرکزی برگرداند. (البته خط مرکزی قبلی نه. زاویه‌دار کردن پا به سمت درون می‌تواند با خطر جابجایی مفصل لگن همراه باشد.)
• پای دیگر باید صاف و کشیده باشد.

درنهایت، این ورزش را در حالت ایستاده و در حالی‌که دست‌ها به پشت یک صندلی محکم بسته شده نیز می‌توان انجام داد. هنگامی که بیمار آماده شد درمانگر فیزیوتراپی آموزش خواهد داد که چگونه با استفاده از کش الاستیکی مقاومت بدن را افزایش داده و چالش این حرکت را بیشتر کند.ورزش اب‌داکشن لگن به تثبیت لگن و همچنین تشویق بیمار به راه رفتن طبیعی کمک می‌کند.

ورزش‌های زانو

تمرینات کششی زانو را می‌توان در حالت نشسته روی یک صندلی انجام داد.

• پاها را بلند کنید و درحالتی که پاها دراز است زانو را بکشید.
• 5 ثانیه در این حالت بمانید.
• به آرامی پا را پایین آورده و روی کف زمین بگذارید.

تمرینات کششی زانو به تقویت عضلات چهارسر ران و همچنین بهبود وضعیت زانو و انعطاف لگن کمک شایانی می‌کند.

بلندکردن پا در حالت صاف

این تمرین معمولا چند هفته بعد از جراحی به بیمار آموزش داده می‌شود.

• بیمار باید به پشت دراز بکشد.
• پایی که جراحی نشده را خم کرده، زانو رو به بالا و کف پا روی زمین قرار دهد.
• پای جراحی شده را کاملا صاف و در امتداد تشک دراز کند.
• پا را همانطور در حالت صاف بلند کرده و انگشتان پا را به سمت سقف بکشد. پاشنه پا باید 3 تا 6 اینچ (8 تا 16 سانتی متر) با کف زمین فاصله داشته باشد.
• به آرامی پا را پایین آورده و روی تشک قرار دهد.

پیاده‌روی

بیمار علاوه‌بر انجام نرمشات ورزشی بعد از تعویض مفصل ران باید مقداری از وقت خود را به پیاده‌روی اختصاص دهد. پیاده‌روی به افزایش استقامت و تقویت بدن کمک می‌کند. 3 تا 5 دقیقه در روز را پیاده‌روی کنید. بلندشدن و رفتن به حمام یا دستشویی کافی نیست بهتر است برای پیاده‌روی به بیرون از خانه بروید. درخصوص زمان پیاده‌روی روزانه با پزشک مشاوره کنید تا از حد مجاوز تجاوز نکنید.

“کپی فقط با ذکر منبع و لینک بلامانع است.”