بی حسی انگشتان پا

بی­ حس شدن انگشت پا نشانه­‌ای از بیماری است و زمانی رخ می­‌دهد که حس انگشتان پا را تحت تاثیر قرار می‌­دهد. این تاثیر ممکن است به صورت بی­ حس شدن کامل، حس مورمور یا سوزش بروز کند. و در نتیجه این اثر احتمالا راه رفتن برای بیمار دشوار یا حتی دردناک شود.

بی­ حس شدن انگشت پا ممکن است برای فردی به صورت موقت یا برای سایر افراد با علائم مزمن بروز کند. بی­ حسی مزمن یک نگرانی محسوب می‌­شود چون بر روی قابلیت­‌های راه ­رفتن بیمار تاثیرگذار است و ممکن است به صدمات و جراحاتی منجر شود که خود بیمار هم از آنها بی­‌خبر باشد. هرچند عارضه بی­ حس شدن انگشت پا نگران­ کننده است اما به ندرت از نظر پزشکی یک مورد اورژانسی به حساب می­‌آید.

دلایل

بیماری دیابت علت اصلی بروز این علائم است. در واقع تحقیقات نشان می­‌دهد در بین چهار نفری که متوجه حس سوزش یا مورمورکردن به عنوان اولین نشانه بیماری می­‌شوند، سه نفر از آنها به بیماری دیابت مبتلا هستند.

مشکلات سلامتی دیگری هم وجود دارد که عامل سوزش و بی­‌حسی انگشتان پا شناخته شده‌­اند. برای نمونه مشکل تیروئید مخصوصا کم­ کاری تیروئید و کمبود مواد غذایی و ویتامین­‌هایی مثل B12 و B6 هم علت این نوع عارضه در نظر گرفته شده‌­اند.

از دیگر دلایل این عارضه می­‌توان به اثرات جانبی ناشی از عامل‌­های شیمی ­درمانی و مصرف برخی داروهای اعصاب اشاره کرد. افرادی که به بیماری لایم (یک نوع اختلال التهابی) یا اچ­ آی ­وی و ایدز مبتلا هستند ریسک بالایی برای دچار شدن به این علائم و نشانه­‌ها را دارند. اگر به مشکلات کمردرد دچار هستید و تحریکات عصبی در قوزک ­پا حس می­‌کنید، احتمال بروز عارضه نوروپاتی و بی­ حسی در انگشتان پاو خواب رفتن پا بیشتر می­‌باشد.

به­ هرحال جای هیچ نوع ترس و نگرانی نیست. نمی‌­توان گفت تمامی موارد سوزش انگشت ­پا با عارضه نوروپاتی در ارتباط هستند اما برای اطمینان مراجعه به پزشک حائز اهمیت است. برای­ مثال احتمال دارد نوعی بیماری یا عفونت قارچی علت سوزش انگشتان­ پا باشد.

افزون ­بر این ممکن است آلرژی و حساسیت داشتن به کفش موجب بروز حسی غیرعادی و عجیب و غریب در پا و انگشتان می‌شود. در صورتی­که این نوع علائم تنها در زمان پوشیدن کفش بروز می‌کند، این احتمال وجود دارد که پا به مواد بکار رفته در کفش حساسیت دارد. مواد شیمیایی بکار رفته در دباغی و چرم­‌سازی، مواد چسبنده، چسب­‌ها و انواع رنگ­‌ها همگی از عوامل اصلی آلرژی به کفش شناخته شده­‌اند.

از دیگر دلایل این عارضه می­‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• اعتیاد به الکل یا مصرف بی­‌رویه مشروبات الکلی
• سرمازدگی (پزشکی، از بین رفتن بافت بدن به ویژه پوست در اثر سرما)
• سندروم گیلن باره
• اسکلروز چندگانه
• بیماری سرخرگ محیطی
• بیماری رینود
• سیاتیک
• بیماری زونا (یک بیماری ویروسی است که عامل آن ویروس واریسلا زوستر (عامل آبله مرغان) است.)
• آسیب نخاعی
• بیماری واسکولیت یا التهاب عروق خونی

برخی افراد که تمرینات ورزشی انجام می‌دهند، بخصوص پس از ورزش­‌های طاقت­ فرسا همچون دویدن طولانی مدت دچار بی­ حسی انگشت­ پا می­‌شوند، دلیلش این است که عصب‌­ها حین انجام این نوع ورزش­‌ها مکررا تحت فشار قرار می­‌گیرند. قاعدتا این نوع بی­‌حسی باید پس از توقف تمرینات تا حدزیادی فروکش کند. همچنین این احتمال وجود دارد که خون به درستی به پا و انگشتان جریان پیدا نمی­‌کند.

علائم و نشانه­‌ها

در صورتی که بی­‌حسی انگشتان پا با علائم زیر همراه است، سریعا به پزشک مراجعه کنید:

• ضعف عضلانی و ماهیچه­‌ای
• بی­ حسی  و خواب رفتن انگشتان پا که بعد از ضربه ناگهانی به سر بروز می­‌کنند.
• حس زبری و خارش به بیمار دست دادن
• احساس سوزن زدن به پا
• مورمور کردن
• احساس ضعیف شدن پا و انگشتان

در صورتی که بی­حسی انگشتان پا به سایر علائم ذکرشده مربوط نمی‌شود و همچنان ناراحت­کننده هستند و حالت مزمن پیدا می­کند به پزشک مراجعه کنید. اگر کرخت­ شدن انگشتان پا روز به روز بدتر می­‌شود باید درخواست کمک پزشکی کنید.

تشخیص

پزشک قبل از انجام معاینات فیزیکی ابتدا به بررسی سوابق پزشکی بیمار خواهد پرداخت. پزشک ممکن است عکس برداری ام­ آر آی یا سی ­تی ­اسکن را تجویز کند.

در صورتی­ که متخصص احتمال دهد علائم بیماری در ناحیه انگشتان ­پا متمرکز هستند آزمایشات کامل را بر روی پای بیمار انجام خواهد داد. این آزمایشات شامل تست قابلیت‌­های احساس دما و حرارت و سایر حس­‌های مربوط به پا می­‌شوند. تست­‌های دیگر شامل تحقیقات رسانش تکانه­‌های عصبی می­‌شوند و چگونگی انتقال جریان الکتریکی از عصب‌­ها را تشخیص می­‌دهد. الکترومیوگرافی یا نوار عصب و عضله آزمایش دیگری است که نحوه واکنش ماهیچه‌­ها به محرک الکتریکی را تشخیص می­‌دهد.

درمان بی­ حسی انگشت پا

روش درمان بی­ حسی انگشت پا به علت اصلی عارضه بستگی دارد.

درمان دارویی

در صورتی ­که نوروپاتی دیابتی علت عارضه شناخته شود، پزشک یک سری دارو­ها و روش‌­های درمانی را برای ثابت نگه داشتن قند خون در سطح نرمال توصیه خواهد کرد.

احتمالا پزشک برخی دارو­ها را تجویز می‌­کند که شامل موارد زیر می‌­شوند:

• داروهای ضد افسردگی و ضد تشنج به منظور درمان درد عصبی دیابتی، از جمله دولوکستین و پره گابلین
• داروهای مسکن اپیوئیدی یا شبه اپیوئید مثل اکسی­ کدون یا ترامادول
• داروهای ضد افسردگی تری­ سیکلیک همچون آمی تریپتیلین

آزمایشات

افراد مبتلا به عارضه بی­ حسی مزمن انگشت پا باید تحت آزمایش قرار گیرند تا زخم‌­ها و گردش خون در پا به خوبی مورد معاینه قرار گیرند.

رعایت نکات بهداشتی پا

بیماران مبتلا به عارضه کرختی انگشتان پا باید نکات بهداشتی مربوط به پا را به خوبی انجام دهند، از جمله:

• ناخن‌­های پا را صاف کوتاه کنید یا ترجیحا آنها را نزد یک متخصص پودیاتریست (پودیاتریست کسی است که کلیه بیماری‌ها و عواملی که سلامت کف پا، مچ پا و اندام تحتانی را تحت تأثیر قرار می‌دهد، به او مربوط می‌شود) کوتاه کنید.
• هر روز با استفاده از یک آیینه دستی به معاینه کف ­پا بپردازید تا از هر گونه برش یا زخم احتمالی اطلاع داشته باشید.
• ترجیحا جوراب­‌های نرم و ضخیم بپوشید که از پا در برابر مواد شیمیایی احتمالی کفش محافظت کند.
• کفشی مناسب سایز پایتان بپوشید طوری­ که امکان حرکت دادن انگشتان ­پا داخل کفش را بدهد.

ماساژ تراپی

روش آسان دیگر برای برطرف کردن بی ­حسی و کرختی، ماساژتراپی انگشتان­ پا است. ماساژ دادن باعث افزایش گردش خون در پا می­‌شود و این به­ نوبه خود حس کرختی را کاهش می­‌دهد. علاوه بر این، این روش به تحریک عصب­‌ها و ماهیچه­‌ها کمک می‌­کند و به موجب آن عملکرد کلی آنها نیز بهبود می‌­یابد. بنابراین می‌­توانید از توصیه‌­های زیر هم بهره ببرید:

• کمی روغن زیتون، نارگیل یا خردل ولرم روی کف دست بمالید و بعد روی ناحیه بی­ حس شده بمالید.
• حداقل به مدت 5 دقیقه با حرکات چرخشی بر روی انگشتان پا شروع به ماساژ دادن کنید.
• در صورت نیاز این کار را تکرار کنید.

شاک‌ویو تراپی

شاک ویو تراپی روشی است که از یک وسیله مخصوص برای انتقال امواج شوک­ دهنده از پوست به ناحیه آسیب دیده و دردآور پا یا انگشتان ­پا استفاده می‌­شود. این امواج شوک­ دهنده از نوع مکانیکی هستند نه الکتریکی؛ این امواج قابل استماع و دارای صوتی با انرژی پایین هستند و هدف اصلی آن افزایش جریان خون در ناحیه بی­ حس شده است. این روش درمانی انگشتان ­پا را تسریع می­‌بخشد. معمولا بیمار به سه دوره درمانی یک تا دو هفته‌­ای نیاز دارد.

طب سوزنی

طب سوزنی روش درمانی دیگر است که بدن بیمار را تحریک به خود درمانی طبیعی و بهبود عملکرد می­‌کند. در این روش متخصص درمانگر به منظور درمان بی­حسی انگشتان ­پا و درمان نوروپاتی با دقت تعدادی سوزن را در نقاط آسیب دیده وارد می‌کند. این روش بهترین گزینه برای رفع درد مزمن است و به چند جلسه درمانی منظم جهت تسکین درد نیاز است.