درمان آرتروز و ساییدگی خفیف و شدید مفصل شانه برای کاهش درد و ضعف شانه

آرتروز شانه دردناک بوده و انجام دادن فعالیت‌هایی مانند پرتاب کردن توپ، بلند کردن ظروف سنگین از کابینت‌های بالایی یا حتی گرفتن فرمان اتومبیل را برای فرد مبتلا با مشکل روبرو می‌کند. شانه تقریباً در همه حرکات دست درگیر می‌شود بنابراین حرکات دردناک مفصل شانه بر تمام فعالیت‌های روزمره فرد تأثیر می‌گذارد. آرتروز شانه یک بیماری دیژنراتیو مفصلی است که شامل دو مرحله اولیه است:

• غضروف در مفاصل تحلیل می‌رود.
• رشد غیرعادی استخوانی که به آن استئوپاتی یا خار استخوان نیز گفته می‌شود در مفصل ایجاد می‌شود.

در حالی که عواملی مانند عوامل ژنتیکی نیز در تحلیل غضروف شانه نقش دارند اما این عارضه غالباً پس از آسیب‌دیدگی (در برخی موارد زودتر از موعد معمول) با ضربات جزئی بلند مدت به دلیل استفاده بیش از حد از مفصل نیز ایجاد می‌شود. تحلیل غضروف در نهایت باعث می‌شود که عملکرد مفصل مختل شده و دچار درد و عدم انعطاف شود.

چرا به آرتروز شانه مبتلا می‌شویم؟

هیچ کس علت دقیق ابتلا به آرتروز شانه را نمی‌داند اما بیشتر افراد مبتلا به آرتروز حداقل یکی از ویژگی‌های زیر را دارند:

• مفصل شانه ضرب‌دیده: استخوان شکسته، دررفته (زمانی که سر شکسته استخوان از سوکت خود خارج می‌شود) یا آسیب‌دیدگی‌های جدی‌تر و عمل‌های جراحی می‌توانند به مفصل شانه آسیب وارد کرده و در نهایت منجر به ابتلا به آرتروز شانه شوند.
• آسیب‌دیدگی مزمن و فشار بر مفصل شانه: شانه افرادی که شغل یا سبک زندگی آنها ایجاب می‌کند که مدت زمانی طولانی، اجسام را بالای سر خود نگه دارند، پرتاب کنند یا فعالیت‌های پر ضربه‌ای مانند بریدن چوب یا استفاده از چکش بادی داشته باشند در معرض آسیب‌دیدگی‌های مکرر جزئی در مفصل بوده که احتمال ابتلا به آرتروز شانه را در این افراد افزایش می‌دهد.
• افزایش سن: آرتروز شانه بیشتر در افراد بالای 50 سال دیده می‌شود. شیوع علائم ابتلا به آرتروز با افزایش سن بیشتر می‌شود زیرا به مرور زمان، مفصل شانه دچار فرسودگی و سایش شده و غضروف آن نازک شده و انعطاف‌پذیری خود را از دست می‌دهد.
• جنسیت: ابتلا به آرتروز شانه در زنان شایع‌تر است.
• سابقه خانوادگی: احتمال ابتلا به آرتروز شانه نیز همانند قد و رنگ مو، به ژن‌ها مرتبط است. با این که علت میزان تأثیر عوامل ژنتیکی هنوز مشخص نیست اما احتمال این که زنی که مادرش به آرتروز شانه مبتلا بوده است به این بیماری دچار شود بیش از سایر خانم‌هایی است که مادرشان به این بیماری مبتلا نبوده است.

نشانه‌های این بیماری چیست؟

در زیر به برخی علائم و نشانه‌های شایع ابتلا به آرتروز شانه اشاره شده است:

• حساسیت به لمس و درد مفصلی: حساسیت به لمس و درد ناشی از ابتلا به آرتروز شانه معمولاً در پشت شانه احساس شده و در دامنه حرکتی متوسط بیش از حرکات انعطافی احساس می‌شود. افراد مبتلا به آرتروز متوسط تا شدید شانه ممکن است درد مبهمی را در هنگام شب احساس کند که باعث مختل شدن خواب آنها می‌شود. درد ممکن است با تغییر آب و هوا تشدید شود.
• خشک‌شدگی یا ناتوانی حرکتی: علاوه بر درد، یکی دیگر از علائم اصلی ابتلا به آرتروز، کاهش دامنه حرکتی است که باعث نیاز به کمک حتی در انجام حرکات پسیو و غیرفعال می‌شود.
• عفونی شدن: زمانی که شانه عفونی می‌شود، حرکت مایع به طور غیرارادی قطع می‌شود. عفونی شدن می‌تواند نشانه ابتلا به آرتروز شانه باشد و در غالب اوقات با صدای تق‌تق شانه همراه است.
• ضعف و آرتروفی عضلانی. بسیاری از افراد مبتلا به شانه درد از انجام فعالیت‌های دردناک و بلند کردن اشیا خودداری می‌کنند که باعث آرتروفی و ضعف عضلانی می‌شود.
• تورم. زمانی که آرتروز سبب سایش استخوان‌ها و بافت اطراف شود ممکن آیت باعث تحریک، سوزش و تورم شود. در زمان ابتلا به آرتروز ممکن است تورم ایجاد شود که البته احتمالاً کمتر از تورمی است که در انواع دیگر آرتروز مانند آرتروز زانو آرتروز دست به وجود می‌آید.

آیا آرتروز شانه قابل تشخیص است؟

با انجام تنها یک آزمایش نمی‌توان ابتلا به آرتروز شانه را تشخیص داد بنابراین پزشکان از یک رویکرد جامع استفاده می‌کنند که در آن از تصویربرداری تشخیصی برای تأیید تشخیص بالینی استفاده می‌شود. نکته مهم این که بیشتر افراد بالای 50 سال علائمی از ابتلا به آرتروز در مفاصل بزرگ خود دارند که در عکس‌های گرفته شده با اشعه ایکس قابل شناسایی است ولی بسیاری از افراد نیز علامتی از ابتلا به این بیماری ندارند؛ بنابراین مطالعات تشخیصی به تنهایی (مانند عکس‌برداری به وسیله اشعه ایکس یا ام آر ای) به تشخیص نمی‌انجامد. برای تشخیص دقیق از برخی ابزار معاینه استفاده می‌شود که برخی از آنها عبارتند از:

چگونه می‌توان درد آرتروز شانه را تسکین داد؟

برخی اقدامات درمانی غیر جراحی آرتروز عبارتند از:

استراحت دوره‌ای

در هنگام صبح با شروع تمرینات ورزشی احساس کمی ناراحتی عادی است. به هر حال، زمانی که افراد درد یا درد سوزشی استخوان روی استخوان را احساس می‌کنند نباید فعالیتی انجام دهند. درد متوسط تا شدید شانه نشانه نیاز مفصل به استراحت است.

کمپرس گرم یا سرد

استفاده از حرارت مرطوب مانند پد یا آب چرخشی گرم به مدت چند دقیقه می‌تواند به کاهش خشک‌شدگی مفصل شانه کمک کرده و حرکات آن را ساده‌تر نماید. قرار دادن یخ روی شانه به مدت 15 تا 20 دقیقه پس از انجام فعالیت می‌تواند تورم و درد را بلافاصله کاهش دهد.

دارو

داروها به کاهش درد ناشی از آرتروز شانه کمک می‌کنند. برخی از این داروها عبارت‌اند از:

• داروهای مسکن. داروهای ضد درد و مسکن مانند استامینوفن (محتویات فعال در تایلنول) عوارض جانبی کمی داشته و باعث کاهش درد می‌شوند.
• داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی. بیمارانی که درد متوسط تا شدید دارند می‌توانند از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند آسپیرین و ایبوپروفن (آدویل)، ناپروکسن (آلیو) یا مسدودکننده‌های کاکس 2 (سلبرکس) برای کاهش تورم و التهابی که علت ایجاد درد است استفاده کنند.

تزریق

درد شدید ناشی از آرتروز شانه معمولاً با دو نوع تزریق تحت درمان قرار می‌گیرد:تزریق استروئید و تزریق اسید هیالورانیک. هدف از تزریق استروئید کاهش تورم و در نتیجه کم شدن خشک‌شدگی و درد شانه است

• هدف از تزریق اسید هیالورانیک روان کردن مفصل شانه است زیرا اسید هیالورانیک مانند مایع سینوویال که به طور طبیعی باعث روان کار کردن مفاصل می‌شود عمل می‌کند. تزریق اسید هیالورانیک نوعی درمان است که به آن ویسکوساپلیمنتیشن نیز گفته می‌شود.

تزریق پی آر پی

اخیراً شواهد جدید نشان داده این که پلاسمای غنی‌شده با پلاکت (پی آر پی) ممکن است به درمان آرتروز و بیماری‌های تحلیلی دیگر مفاصل شانه کمک کند. تصور بر این است که عوامل رشد ممکن است در تحلیل غضروف به دلیل اثر مدولاسیون ایمنی تأثیر داشته باشد که در نتیجه آن التهاب کاهش می‌یابد؛ بنابراین، پی آر پی ممکن است به عنوان مواد ضدالتهابی عمل کرده و در نتیجه درد علامتی ناشی از آرتروز مفصلی کاهش یابد.

فیزیوتراپی

برنامه فیزیوتراپی بر کشش و تقویت عضلات متمرکز بوده و برای حفظ دامنه حرکتی شانه مفید است. پزشک ممکن است از برخی روش‌ها مانند لیزر درمانی برای کاهش درد و علائم آرتروز شانه نیز استفاده کند.

اوزون تراپی

اوزون برای درمان آرتروز و روماتیسم مفصلی در مفاصل بدن مانند شانه تزریق می‌شود. ممکن است اوزون یا پراکسید هیدروژن تزریق شود یا خون کشیده شده و با اوزون غنی شود و دوباره پس از درمان با یک ظرف کوارتز با اشعه ماوراء بنفش در بدن تزریق شود.

ماساژ چه قدر می‌تواند مؤثر باشد؟

ماساژ مزایای زیادی دارد که برای افراد مبتلا به آرتروز شانه مفید است. در صورتی که ماساژ به درستی انجام شود، اثرات شگفت‌انگیزی در آرام بخشی پس از یک روز پر استرس و فشار ناشی از ابتلا به آرتروز یا بیماری‌های دیگر خواهد داشت. ماساژ به ریلکسیشن کمک کرده و فرایند بهبود را تسریع کرده و فشار و استرس بر بدن را کاهش می‌دهد. همچنین ماساژ، درد را کاهش داده، حرکات مفاصل را بهبود می‌دهد، از تنش‌های عضلانی می‌کاهد و گردش جریان خون را تحریک می‌کند. به هر حال، ماساژ برای افراد مبتلا به آرتروز شانه به عنوان یک درمان مکمل شناخته شده- ماساژ همراه با (نه به جای) روش‌های درمانی معمول دیگر مانند مصرف داروها مسکن و فیزیوتراپی انجام می‌شود.

آیا ورزشی برای بهبود آرتروز شانه وجود دارد؟

برخی از ورزش‌هایی که در توان‌بخشی و بهبود آرتروز شانه مؤثرند عبارت‌اند از:

انقباض شانه (به حالت درازکش)

• به پشت دراز بکشید، یک چوب را با دو دست خود بگیرید. کف دستان باید رو به پایین باشد
• آرنج‌ها را صاف نگه دارد، به آرامی دستان را بلند کنید و بالای سر ببرید. دستان را تا جایی که کشش را در شانه، قسمت بالای کمر و قفسه سینه احساس می‌کنید بالا ببرید.
• این حالت را 15 تا 30 ثانیه حفظ کنید.
• این تمرین را 2 تا 4 مرتبه تکرار کنید.

چرخش شانه (در حال درازکش)

• به پشت دراز بکشید. یک چوب را با دو دست خود بگیرید و آرنج‌ها را خم کرده و کف دست خود را رو به بالا قرار دهید.
• آرنج‌های را نزدیک بدن قرار داده و چوب را در عرض بدن به سمت دستی که درد دارد حرکت دهید.
• این حالت را 8 تا 12 ثانیه حفظ کنید
• این تمرین را 2 تا 4 مرتبه تکرار کنید.

چرخش داخلی شانه با استفاده از یک حوله

• با دستی که درد نمی‌کند یک حوله را بالای پشت سر خود نگه دارید.
• دست دردناک را به سمت پشت خود برده و حوله را با دست خود بگیرید.
• با دستی که بالای سر قرار دارد، حوله را به سمت بالا بکشید. این کار را تا جایی که کشش را در قسمت جلو و بیرون شانه دردناک خود احساس کنید ادامه دهید
• این حالت را 15 تا 30 ثانیه حفظ کنید
• این تمرین را 2 تا 4 مرتبه تکرار کنید.