توانبخشی بیماری پارکینسون ناشی از اختلال هماهنگی عضلات توسط مغز

بیماری پارکینسون (PD) یک اختلال مزمن (مداوم یا طولانی مدت) در بخشی از مغز است. این اختلال عمدتا بر شیوه هماهنگی حرکات عضلات توسط مغز در قسمتهای مختلف بدن تاثیر می‌گذارد. علائم اصلی بیماری پارکینسون معمولا سفتی، تکان خوردن (لرزش) و کندی حرکت است. علائم دیگر (ذکر شده در زیر) نیز ممکن است ایجاد شوند. علائم معمولا در طول زمان به تدریج بدتر می‌شوند. درمان اغلب علائم را برای چندین سال از بین می‌برد. پارکینسون اغلب ارثی نیست و می‌تواند هر کسی را تحت تاثیر قرار دهد. با این حال، عوامل ارثی (ژنتیکی) ممکن است در تعداد کمی از افرادی که قبل از سن 50 سالگی دچار پارکینسون می‌شوند، مهم باشد.

دلایل

قسمت کوچکی از مغز به نام توده سیاه عمدتا در پارکینسون تحت تاثیر قرار می‌گیرد. این ناحیه از مغز، پیام‌ها را به سمت اعصاب در طناب نخاعی به منظور کمک به کنترل عضلات بدن می‌فرستد. پیام‌ها بین سلول‌های مغز، اعصاب و ماهیچه‌ها توسط مواد شیمیایی به نام انتقال دهنده‌های عصبی عبور می‌کنند. دوپامین، انتقال دهنده عصبی اصلی است که توسط سلول‌های مغزی در توده سیاه ساخته شده است. در بیمار مبتلا به پارکینسون، تعدادی از سلول‌ها در توده سیاه آسیب می‌بینند و می‌میرند. علت دقیق این موضوع مشخص نیست. با گذشت زمان، سلول‌های بیشتر و بیشتری آسیب می‌بینند و می‌میرند. از آنجایی که سلول‌ها آسیب دیده هستند، میزان تولید دوپامین کاهش می‌یابد. ترکیبی از کاهش سلول‌ها و سطح پایین دوپامین در سلولهای این بخش از مغز باعث می‌شود پیام‌های عصبی به عضلات آهسته و غیر طبیعی شوند.

علائم پارکینسون

سلول‌های مغزی و اعصاب، که در پارکینسون تحت تاثیر قرار می‌گیرند، به طور معمول به ایجاد حرکت صاف و هماهنگ ماهیچه‌ها کمک می‌کند. بنابراین، سه نشانه رایج پارکینسون که به تدریج توسعه می‎یابند عبارتند از:

• کندی در حرکت (برادیکینسیا): به عنوان مثال، ممکن است برای پیاده روی یا برخواستن از روی صندلی نیاز به تلاش و تقلای بیشتری باشد. هنگامی که اولین بار دچار این عارضه می‌شوید ممکن است آن را با عارضه‌ای ناشی از بالا رفتن سن اشتباه بگیرید. تشخیص پارکینسون ممکن است آشکار و واضح نباشد، مگر اینکه علائم دیگری رخ دهد. دیر یا زود، یک الگوی پیاده روی خاص اغلب توسعه می‌یابد. این یک نوع لخ لخ راه رفتن است که با راحت شروع کردن، متوقف کردن و چرخیدن مشکل دارد.
• سفتی (سختی) عضلات و ماهیچه‌ها ممکن است تشدید شود. همچنین هنگام راه رفتن، دست‌ها زیاد تکان نمی‌خورند.
• لرزش رایج است، اما همیشه رخ نمی‌دهد. این عارضه معمولا انگشتان، شست‌ها، دستها و بازوها را تحت تاثیر قرار می‌دهد اما می‌تواند بر سایر قسمت‌های بدن نیز تأثیر بگذارد، و بیشتر زمانی قابل توجه است که شما در حال استراحت هستید. ممکن است هنگامی که شما مضطرب یا هیجانی هستید، علائم بدتر شود. این امر زمانی که شما از دست خود برای انجام کاری مانند برداشتن یک شی استفاده می‌کنید، کمتر می‌شود.

بعضی از علائم دیگر ممکن است به علت مشکلات ناشی از سلول‌های مغزی تحت تاثیر قرار گرفته و عصب کنترل عضلات، ایجاد شوند. این علائم عبارتند از:

• حالات چهره کمتر مانند لبخند یا اخم
• مشکل با حرکات ظریف مانند بستن بند کفش‌ها یا بستن دکمه‌های پیراهن
• مشکل در نوشتن (دست خط کوچک‌تر می‌شود)
• مشکل با تعادل و ایستادن، افزایش تمایل به افتادن
• گفتار ممکن است آهسته و یکنواخت شود
• بلع ممکن است دچار مشکل شود و بزاق ممکن است در دهان جمع شود
• خستگی و درد
• یبوست
• علائم مثانه و گاهی اوقات بی‌اختیاری
• توهمات دیدن، شنیدن و بوییدن چیزهایی که واقعی نیستند
• تعریق
• مشکلات جنسی
• تغییر در احساس بویایی
• مشکل در خوابیدن
• کاهش وزن
• درد
• افسردگی
• اضطراب
• مشکل در کنترل انگیزه‌ها. برای مثال بی‌اختیاری خوردن، خرید یا قمار

تشخیص

هیچ تستی وجود ندارد که بتواند ثابت کند که شما مبتلا به پارکینسون هستید. تشخیص مبتنی بر علائم معمول و رایج شما است. در مرحله اولیه بیماری، زمانی که علائم خفیف هستند، ممکن است تشخیص آن برای پزشک، جوری که بتواند بگوید شما مبتلا به پارکینسون هستید، دشوار باشد. با بدتر شدن تدریجی علائم، تشخیص اغلب آشکار و واضح می‌شود.

درمان پارکینسون

در ابتدا، زمانی که علائم خفیف هستند، ممکن است نیازی به درمان نداشته باشید. ممکن است متخصص هر چند وقت یک‌بار شما را معاینه کند تا بتواند چگونگی پیشرفت بیماری را کنترل کند.

داروها 

با آگونیست‌های دوپامین، لوودوپا با مهار کننده دوپا دکربوکسیلاز یا بازدارنده مونوآمین اکسید از آغاز می‌شود. داروهای دیگر نیز معمولا علاوه‌بر یکی از این سه نوع داروی اصلی گاهی استفاده می‌شوند.

فیزیوتراپی

فیزیوتراپی نمی‌تواند بیماری پارکینسون را درمان کند، زیرا در این زمان، آسیب عصبی را نمی‌توان برگرداند. اما درمان می‌تواند به شما برای جبران کردن تغییرات ناشی از این عارضه کمک کند. این درمان‌های جبران کننده، شامل یادگیری در مورد تکنیک‌های حرکتی جدید، استراتژی‌ها و تجهیزات است.

تحریک مغناطیسی مغز

تحریک مغناطیسی مغز (TMS) به عنوان یک روش بی‌خطر و قابل تحمل شناخته شده است و به طور وسیع برای تحقیق و مدیریت هر دو اختلالات روانپزشکی و عصبی، از جمله پارکینسون مورد استفاده قرار گرفته است. هنگامی که پالس‌های مغناطیسی در یک توالی سریع انجام می‌شوند، به عنوان TMS تکراری یا rTMS به آن اشاره می‌شود. rTMS می‌تواند در فعالیت مغز تغییرات طولانی مدت ایجاد کند. پالس‌های تولید شده از همان نوع و قدرت پالس‌هایی هستند که از طریق دستگاه‌های تصویربرداری تشدید مغناطیسی (ام آر آی) تولید شده است. با این حال، پالس‌های rTMS به طور کلی بیش از دو اینچ به مغز نمی‌رسند، و تنها جریان‌های الکتریکی را در نواحی محلی قشر یا پوسته‌ی مغز القا می‌کنند. با برنامه ریزی یک آزمایش علمی یا یک برنامه درمان بالینی، پزشک می‌تواند انتخاب کند که چه بخش یا بخش‌هایی از مغز تحریک خواهند شد.

ماساژ درمانی 

اسپاسم عضلانی و سفتی علائم شایع در افراد مبتلا به بیماری پارکینسون است و ممکن است تا حدی از طریق ماساژ کاهش یابد. ماساژ درمانی و یا کار بدن که گاهی اوقات نامیده می‌شود، برای از بین بردن فعالیت‌های غیر طبیعی به طور کامل کافی نیست، اما می‌تواند یک راه طبیعی برای بهبود عملکرد باشد. شرکت کنندگانی که 15 دقیقه ماساژ داده شدند، و در حالی که به شکم لم داده بودند، 15 دقیقه‌ی دیگر در حالی که به کمر لم داده بودند تحت کار بدن قرار گرفتند، در آنها کاهش اسپاسم عضلانی و فعالیت کمتر جنبش نشان داده شد.

طب سوزنی 

طب سوزنی علائم بیماری پارکینسون را کاهش می‌دهد. درمانگران فیزیکی توانایی طب سوزنی را برای کاهش درد، اضطراب، افسردگی، گرگرفتگی و عرق غیر طبیعی در یک مورد سابقه بالینی به اثبات می‌رسانند. بیمار پس از 2 هفته به رژیم درمان طب سوزنی با میزان 5 روز در هفته با نتایج قابل توجه مثبت بیمار پاسخ داد. طب سوزی با موفقیت باعث کاهش درد، اختلال دستگاه عصبی نباتی و بیماری‎های روانی در بیماران مبتلا به بیماری پارکینسون می‌شود.

ورزش

کشش قفسه سینه 

شما می‌توانید این تمرین را این‌گونه انجام دهید:

• روبه روی گوشه دیوار بایستید بازوها و دست‌هایتان را روی هر دیوار قرار دهید.
• به سمت جلو گوشه دیوار خم شوید.
• سر خود را بالا بیاورید و پا را صاف روی زمین بگذارید.

کشش کمر

شما می‌توانید این تمرین را گونه انجام دهید:

• بایستید و پاها را به عرض شانه از هم جدا کنید.
• کف دست‌ها را در قسمت پایین کمر قرار دهید.
• به آرامی بالا تنه و گردن خود را به سمت عقب خم کنید.

کشش شانه 

شما می‌توانید این تمرین را این‌گونه انجام دهید:

• راست بایستید و پاها را به عرض شانه از هم جدا کنید.
• دست‌ها را پشت کمر قفل کنید.
• به آرامی بازوها را بلند کنید، سر را بالا نگه دارید.

کشش گردن و سینه

شما می‌توانید این تمرین را این‌گونه انجام دهید:

• راست روی صندلی بنشینید و دست‌ها را پشت صندلی در هم قفل کنید.
• اجازه دهید گردن به آرامی به عقب کشیده شود.

کشش عضلات عقب ران

شما می‌توانید این تمرین را این‌گونه انجام دهید:

• راست روی صندلی بنشینید و یک پا را راست روی صندلی دیگری قرار دهید.
• انگشتان پا را تیز کنید و زانوها صاف و کمر راست باشد.
• به آرامی دستهایتان را به انگشتان پا برسانید.
• تنها تا آنجایی به جلو خم شوید که زانو خم نشود.

کشش چرخش

شما می‌توانید این تمرین را این‌گونه انجام دهید:

• راست روی صندلی بنشینید و یکی از بازوها را پشت صندلی قرار دهید.
• بازوی دیگر خود را به سمت بازویی که پشت صندلی است بچرخانید تا پشت صندلی یا بازوی دیگر را بگیرید.
• گردن و نگاه خود را روی شانه بچرخانید.

چرخش مچ پا 

شما می‌توانید این تمرین را اینگونه انجام دهید:

• به سمت جلو پا بزنید.
• پا را به آرامی به صورت چرخش کامل حرکت دهید.
• در هر دو جهت تکرار کنید.