سردرد در پشت سر و گردن علت و درمان آن با طب فیزیکی

سر درد به دلایل مختلفی رخ می‌دهد. شناسایی نوع و علت سر درد ممکن است دشوار باشد. اما اگر به یک مشکل در گردن مرتبط است، مشکل سردرد پشت سر و گردن (CH) است. سردرد پشت سر و گردن با علائمی همچون درد سر و گردن ناشی از ناحیه گردنی مشخص می‌شود. این نوع سردرد یک نوع سردرد ثانویه است. این طبقه‌بندی به علت منشا سردرد در گردن است. عصب اولیه در ناحیه گردنی همراه با مشکل سردرد پشت سر و گردن، عصب پس سری است که در ته جمجمه قرار دارد. علاوه بر عصب پس سری، این ناحیه، عصب سه شاخه را نیز درگیر می‌کند، به همین دلیل مشکل سردرد پشت سر و گردن در ناحیه صورت و پیشانی احساس می‌شود.

دلایل

بسیاری از عوامل می‌توانند علت سردرد پشت سر و گردن باشند، و گاهی اوقات هیچ راهی برای تشخیص دقیق آن وجود ندارد.

•  علت سردرد پشت سر و گردن ممکن است از مشکلات استخوانی در گردن (مهره‌ها) که در طول زمان رخ می‌دهند، نشات بگیرد. به عنوان مثال، افرادی که مشاغل خاصی دارند، مانند آرایش‌گرها، نجارها، راننده کامیون‌ها، به خاطر حالتی که سرشان را هنگام کار در آن حالت نگه می‌دارند، ممکن است دچار سر درد در پشت سر شوند.
•  گاهی اوقات علت درد پشت سر و گردن در افرادی که سرشان را جلوتر از بدنشان نگه می‌دارند رخ می‌دهد، که حرکت رو به جلو نامیده می‌شود، و وزن اضافی روی گردن و پشت سر قرار می‌گیرد.
•  همچنین علت درد پشت سر و گردن می‌تواند ناشی از افتادن، آسیب‌های ورزشی، ضربه یا تکان و یا آرتروز باشد. یا اعصاب گردن شما ممکن است فشرده (تحت فشار) باشند.
• همچنین ممکن است به علت یک تومور یا شکستگی (شکستگی کوچک) در بالای ستون فقرات یا گردن خود، دچار سر درد در پشت سر یا سر درد گردنی شوید.

علائم

یکی از علائم سردرد پشت سر، درد ناشی از حرکت ناگهانی گردن است. یکی دیگر از این موارد این است که هنگامی که گردن برای مدت زمان طولانی در یک حالت قرار می‌گیرد، دچار درد در سر می‌شوید. نشانه‌های دیگر ممکن است شامل موارد زیر باشند:

•  درد در یک طرف سر یا صورت
•  درد یکنواخت و پی در پی که گز گز نمی‌کند و تیر نمی‌کشد.
•  سر درد هنگام سرفه، عطسه کردن یا نفس عمیق
•  دردی که می‌تواند ساعت‌ها یا روزها ادامه یابد.
•  گردن کوفته و گرفته، در حالت عادی نمی‌توانید گردن خود را حرکت دهید.
•  دردی که در یک نقطه، مثلا پشت، جلو، یا دو طرف سر یا چشم باقی می‌ماند.

حتی اگر سردرد پشت سر و میگرن متفاوت باشند، برخی از علائمشان می‌توانند مشابه باشند. به عنوان مثال، شما ممکن است دارای حالات زیر باشید:

•  احساس مریضی در معده
•  استفراغ کردن
•  داشتن درد در بازو یا شانه
•  احساس مریضی یا ناراحتی در نور روشن
•  احساس مریضی یا ناراحتی در مواجه با صدای بلند
•  داشتن دیدی تار

برخی افراد در یک زمان هم مبتلا به سردرد گردنی و هم میگرن می‌شوند، که در چنین حالتی تشخیص و دانستن اینکه چه اتفاقی رخ می‌دهد می‌تواند دشوار باشد.

تشخیص

• آزمایش: از آنجا که بسیاری از انواع سردرد وجود دارند، اطمینان از مبتلا بودن به سردرد پشت سر ممکن است دشوار باشد. پزشک شما را مورد بررسی قرار خواهد داد و درباره‌ی سلامتتان از شما سوال می‌کند. پزشک می‌خواهد متوجه شود که هنگام درد چه کار می‌کنید و به کجا صدمه وارد می‌شود.
• آزمایشات تصویربرداری: پزشک برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد سردرد شما، احتمالا با یک یا چند مورد زیر دقیق‌تر مشکل را مورد بررسی قرار می‌دهد:
•  اشعه‌ی ایکس: دوزهای جزئی و خفیفی از پرتو به منظور تصویر برداری از استخوان در گردن و ستون فقرات مورد استفاده قرار می‌گیرند.
•  اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT): چندین اشعه ایکس از زوایای مختلف گرفته می‌شوند و برای نشان دادن اطلاعات بیشتر نسبت به یک اشعه، با هم ترکیب می‌شوند.
•  اسکن تصویرسازی تشدید مغناطیسی (MRI): برای ایجاد تصاویر دقیق‌ از سر، گردن و ستون فقرات مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• انسداد عصبی: تزریقی است که داروی بی‌حسی را در عصب خاصی در پشت سر بکار می‌گیرد. اگر درد با انسداد عصبی از بین برود، به این معنی است که سر درد شما احتمالا ناشی از یک مشکل عصبی در گردن است.
• آزمایش خون: همچنین ممکن است برای اطمینان از اینکه مشکل درد ناشی از بیماری نیست، یک آزمایش خون از شما گرفته شود.

درمان

اگر سردرد پشت سر و گردن داشته باشید، راه‌های متعددی برای کاهش درد و یا خلاص شدن به طور کامل از شر گردن درد و سردرد وجود دارد:

گرما و سرما درمانی

پزشک با بکار گیری کیسه‌ی یخ به مدت 3 یا 4 ساعت شروع می‌کند، و سپس با دوش گرم، کمپرس‌های گرم و کیسه‌ی آب گرم درمان را ادامه می‌دهد. توجه داشته باشید که استفاده از لحافچه‌ی برقی برای گرم کردن روی پوست در طول شب توصیه نمی‌شود.

دارو

ضد التهاب غیر استروئیدی (آسپرین یا ایبوپروفن)، آرامبخش عضلات و سایر داروهای مسکن ممکن است درد گردن و پشت سر را کاهش دهند.

انسداد عصبی (تزریق کورتیزون)

انسداد عصبی پس سری، شامل تزریق استروئید یا داروهای دیگر در اطراف اعصاب بزرگ‌تر و کوچک‌تر پس سری، که پشت سر درست بالای ناحیه گردن واقع شده است، می‌باشد. تزریق استروئید باعث کاهش التهاب و تورم بافت اطراف اعصاب پس سری می‌شود. و همچنین باعث کاهش درد و دیگر علائم ناشی از التهاب یا تحریک اعصاب و ساختارهای اطراف آن می‌شود. به طور معمول سردرد پشت سر از جمله انواع خاصی از سردرد تنشی و سردرد میگرنی، ممکن است به درمان انسداد عصبی پس سری پاسخ دهند.

فیزیوتراپی

درمان فیزیوتراپی برای سردرد پشت سر یا گردنی، شامل شناسایی و تصحیح هرگونه عوامل موثر برای جلوگیری از بروز دوباره مشکلی مانند اصلاح یا تراز و تنظیم مجدد حالت، ارزیابی ارگونومیک و دستگاه، تمرینات کششی یا تقویتی خاص برای بهبود تعادل عضلانی و کنترل است. درمان ممکن است همراه با موارد زیر باشد:

•  درمان دستی گردن
•  ماساژ بافت نرم
•  الکتروتراپی (به عنوان مثال، اولتراسوند، TENS)
•  TMS تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال مغناطیسی
•  چسب موضعی (Postural taping)
•  بریس موضعی
•  رویکردهای رفتاری (مثلا بیوفیدبک)
•  طب سوزنی

درمان دستی ستون فقرات

این روش ترکیبی از فیزیوتراپی، ماساژ و حرکت مفصل است. این درمان، جریان خون به گردن را افزایش می‌دهد که منجر به آزاد شدن تنش عضلانی و کاهش درد پشت سر و گردن می‌شود.

تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال

تی ام اس( تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال) یک تکنیک تحریک عصب است که از ژنراتورهای میدان مغناطیسی (به شکل پیچ) برای بیرون دادن جریان‌های الکتریکی هدفمند که کورتکس را تحریک می‌کنند، استفاده می‌کند. اینگونه تصور می‌شود که روش TMS عملکرد ستون فقرات را از طریق فعالیت تحریک کننده که منجر به درمان درد در سردرد گردنی می‌شود بهبود می‌بخشد.

طب سوزنی

طب سوزنی به عنوان یک روش درمان موثر، از ابتدای شروع TCM برای سردرد مورد استفاده قرار گرفته است. بزرگترین مزیت طب سوزنی در طب غربی این است که عملا هیچ ضرری ندارد. بعضی از داروها می‌توانند عوارض جانبی جدی داشته باشند و (در بعضی موارد) در واقع ممکن است منجر به سردرد بازگشتی در بیماران شود. بر خلاف داروهای مصنوعی، طب سوزنی عملا هیچ عارضه‌ای ندارد و روش‌های درمان سردرد با طب سوزنی بسیار کم مهاجمی‌تر از عمل جراحی هستند.

ورزش

در اینجا برخی کشش‌های ساده وجود دارد که می‌تواند برای کمک به حداقل رساندن علائم سردرد پشت سر و گردن انجام شود. نگه داشتن کشش بین 30 تا 60 ثانیه توصیه می‌شود.

خم کردن گردن به طرفین

سر خود را به سمت شانه خم کنید تا وقتی که احساس کششی در طرف مقابل شانه داشته باشید. با استفاده از دست خود، به آرامی سر خود را به طرف دیگر بکشید.

چرخش گردن

سر خود را به سمت یک طرف بچرخانید تا احساس کششی کنید. با استفاده از دست به آرامی سر را بیشتر بچرخانید و فشار دهید.

خم کردن گردن

سر خود را به جلو خم کنید تا جایی که پشت گردن احساس کشش کنید. به آرامی سر خود را به سمت جلو بکشید.

تو کشیدن چانه

با گردن صاف بنشینید یا بایستید و این تمرین را شروع کنید، شانه‌ها باید کمی عقب باشند.تا آنجا که بشود بدون درد و بدون احساس کشیدگی بیش از حد در گردن، چانه‌ی خود را تو بکشید. چشم و بینی خود را در طول حرکت، حرکت دهید. در صورت بدتر و بیشتر نشدن علائم، برای 2 ثانیه این حالت را نگه دارید و 10 بار تکرار کنید.

فشردن تیغه‌ی و پهنای شانه

در حالت نشته یا ایستاده با کمری صاف این تمرین را انجام دهید. تا آنجا که می‌شود و بدون درد است پهنای شانه‌ی خود را به داخل فشار دهید. در صورت بدتر و بیشتر نشدن علائم، برای 2 ثانیه این حالت را نگه دارید و 10 بار تکرار کنید.