درمان سرخوردگی مهره های کمر بدون جراحی با حرکات اصلاحی، تزریق و بریس

اسپوندیلولیستزی (Spondylolisthesis) یا سرخوردگی مهره‌های کمر، عبارت است از لغزش رو به جلوی یک مهره بر روی مهره‌ای دیگر، بر اثر آسیب دیدگی در سازه‌های استخوانی که مهره‌ها را به‌صورت یکی در بالای دیگری در تراز نگه می‌دارد. ساختار استخوانی، به دلیل اعمال فشارهای مکرر یا نیروهای ناگهانی در آن قسمت یا به دلیل نقص ژنتیکی یا مادرزادی، دچار نقایص و مشکلاتی می‌شود.

هرگاه این ساختار آسیب ببیند، مهره‌هایی از ستون فقرات که تحت تأثیر قرار می‌گیرند، ممکن است شروع به لغزش کند زیرا یکپارچگی استخوانی کاهش می‌یابد. این تغییر می‌تواند منجر به افزایش فشار بر روی دیسک و رباط‌هایی شود که مسئول اعمال نیروی‌های بیشتری بری مقاومت در برابر لغزش مهره‌ها را دارند. با گذشت زمان، فشار بر روی این ساختارها می‌تواند باعث آسیب بیشتر در این ناحیه شود و منجر به افزایش لغزش مهره‌ها شده که منجر به درد و ناتوانی فرد می‌شود. مدیریت و درمان محافظه کارانه می‌تواند به میزان قابل توجهی به بهبود عملکرد در افراد مبتلا به این عارضه کمک کند و از درد، ناتوانی جلوگیری کرده و به داشتن یک شیوه زندگی سالم و فعال کمک کند. مراجعه به یک متخصص فیزیوتراپی یا متخصص کایروپراکتیک خیره و مجرب بسیار حائز اهمیت است، این متخصصان می‌توانند آموزش‌هایی را به شما بدهند و درمان‌هایی را برای کاهش درد و تقویت عضلات نگه دارنده در این منطقه ارائه دهد.

انواع مختلف سُر خوردگی مهره‌های کمر چیست؟

چندین نوع مختلف اسپوندیلولیتز یا سُر خوردگی مهره‌های کمر وجود دارد که هر کدام علت اصلی بیماری را توصیف می‌کنند.

• اسپوندیلولیستزی مادرزادی: این نوع سرخوردگی مهره، به ناهنجاری‌های ساختار استخوانی از بدو تولد اشاره دارد.
• اسپوندیلولیستزی اسپوندیلولیتیک: در این حالت شکستگی قسمت بین مفصلی Pars Interarticularis به دلیل فشار مکرر بر روی این قسمت می‌باشد. این عارضه به طور معمول در گروه‌های سنی جوان‌تر اتفاق می‌افتد و از راه‌های مختلفی از بروز علائم و نشانه‌های بسیار ناتوان کننده بروز می‌کند. این وضعیت در میان ژیمناستیک کاران بسیار شایع می‌باشد، دلیل این امر بیشتر حرکات مکرر خم شدن به عقبی است که در این ورزش لازم هستند.
• اسپوندیلولیستزی دژنراتیو: این نوع بیشتر در سن 50 سالگی مشاهده می‌شود و به دلیل تغییرات دژنراتیو و استئوآرتریت دیده شده‌ای که در مفاصل ستون فقرات با سایش و پارگی به وجود می‌آیند، رخ می‌دهد.
• اسپوندیلولیستزی تروماتیک (ناشی از صدمه): این نوع نادر است اما با صدمات زیاد به ستون فقرات به خصوص آسیب دیدگی بیش از حد به ستون فقرات رخ می‌دهد.
• اسپوندیلولیستزی پاتولوژیک: این نوع سرخوردگی مهره‌های کمر ناشی از بیماری‌های استخوانی یا سرطان‌هایی است که استخوان را تضعیف می‌کنند.

علائم و تشخیص سُر خوردگی مهره‌های کمر

فردی که سُر خوردگی مهره‌های کمر دارد، معمولاً دچار دردی در قسمت مرکزی ناحیه پایین کمر می‌شود. گاهی اوقات این حالت می‌تواند منجر به فشردگی ریشه‌های عصبی شود و در این صورت، علائم می‌تواند شامل درد یا بی‌حسی در پاها باشد. این درد برخی ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارد ازجمله اینکه این درد با ایستادن، راه رفتن یا هر حرکتی که سبب کشش پشت می‌شود، افزایش می‌یابد. ممکن است درد با خم شدن به جلو یا در آغوش گرفتن زانوها در سینه بهبود یابد. از عکس برداری رادیولوژی یا اشعه X و ام آر آی می‌توان برای تائید تشخیص سُر خوردگی مهره‌های کمر و همچنین شناسایی محل دقیق و شدت آسیب استفاده کرد.

درمان سر خوردگی مهره‌های ستون فقرات

روش درمان این عارضه بر اساس شدت آسیب و میزان لغزندگی مهره می‌تواند متفاوت باشد. از میان انواع شیوه‌های درمانی تزریق اپیدورال، فیزیوتراپی، بریس کمر و حرکات اصلاحی مناسب‌ترین آن‌ها شناخته شده‌اند:

تزریق اپیدورال برای لغزندگی مهره 

تزریق اپیدورال سرخوردگی مهره را درمان نمی‌کند، اما درد این ناحیه را تسکین می‌دهد تا بیماران از علائم دردناک آن رهایی یابند. با تزریق اپیدورال استروئید، داروهایی به نواحی اطراف ستون فقرات که علت کشیده شدن درد به نواحی دیگر هستند فرستاده می‌شوند که معمولاً در تحریک یا التهاب در ریشه عصب نقش دارند. دلیل نام‌گذاری این نوع تزریق (به نام اپیدورال) این است که دارو در ناحیه اپیدورال، فضای اطراف نخاع، تزریق می‌شود. این ناحیه اپیدورال است که در آن فشردگی عصب رخ می‌دهد و دردی از آن ناشی می‌شود. وقتی دارو به طور مستقیم به آن تزریق می‌شود، اعصاب ملتهب شده بهبود می‌یابد و درد فروکش می‌کند.

فیزیوتراپی و درمان کایروپراکتیک برای سُر خوردگی مهره‌ی کمر

اگر فکر مکینید که دچار سر خوردگی مهره‌های ستون فقرات شده اید ، باید به یک پزشک متخصص فیزیوتراپی کایروپراکتور (متخصص درمان دستی) یا پزشک متخصص آسیب‌های ورزشی مراجعه کنید تا مسئله‌ی شما را به ‌صورت تخصصی تشخیص دهد.

• پس از آنکه مشکل سُر خوردگی مهره‌هایتان به درستی مورد ارزیابی قرار گرفت، فیزیوتراپیست شما برای بهبود عملکرد و کاهش درد، از ترکیبی از موبیلیزاسیون بافت نرم، روش‌ها و درمان‌های دستی استفاده خواهد کرد.
• فیزیوتراپیست شما همچنین به شما یاد می‌دهد که باید از حالت‌های بدنی خودداری کنید و چه حالتی از قرارگیری بدن می‌توانند به بهبود و تسکین دردتان کمک کند. آگاهی از عادت‌های حالت قرارگیری بدنتان و چگونگی اصلاح وضعیت بدنی شما نیز جنبه مهمی در درمان شما خواهد بود.
• از همه مهم‌تر، فیزیوتراپیست که با او کار می‌کنید، یک برنامه از تمرینات تقویت کننده هسته‌ی بدن را برای شما ارائه می‌کند تا عضلات شما بتوانند در تراز بهتری، از ستون فقرات شما پشتیبانی کنند.
• در یک مرحله بسیار حاد، می‌توانید یک بریس کمر (کمربند طبی) را برای مدت زمان بسیار محدودی (2 تا 3 روز) امتحان کنید. این به شما کمک می‌کند تا التهاب برطرف شود و نباید آن را بیست و چهار ساعته بپوشید بلکه وقتی می‌خواهید پیاده‌روی کنید و یا نیاز به حمل وسیله‌ای دارید. پوشیدن این کمربند طبی باید با تمرینات ملایمی برای ناحیه‌ی هسته، مصرف داروهای ضدالتهابی، یخ و استراحت همراه باشد و به این صورت درمان تکمیل شود.
• در مراحل بعدی، مهم‌ترین استراتژی، آموزش عضلات اصلی و یادگیری چگونگی تمرین دادن مناسب آن‌ها هنگام حرکت عملکردی می‌باشد. همچنین می‌توانید یک برنامه‌ی تمرینات کششی روزانه‌ای را که بر تحرک پایین کمر، لگن و ران شما تمرکز دارد، در پیش بگیرید.

چه تمریناتی به بهبود و تسکین سرخوردگی مهره‌های کمر کمک می‌کند؟

فیزیوتراپیست یا کایروپراکتور شما را در مورد اینکه هسته چیست و چگونه این عضلات را در حین تمرینات به درستی هدف قرار دهید آموزش می‌دهد. ماهیچه‌های ناحیه‌ی هسته، فشردگی و نگه‌داری طبیعی را برای ستون فقرات شما ایجاد کرده و به ثبات آن کمک می‌کنند به‌طوری‌که پشتیبانی بیشتری در اطراف ناحیه آسیب دیده حاصل می‌گردد.

در زیر برخی تمرینات ملایم کششی و تقویت کننده ارائه شده است که ممکن است برای شروع در خانه مفید باشند تا زمانی که بتوانید آن‌ها را بدون بدتر شدن درد انجام دهید.

تمرین تیلت (شیب) لگن

هدف این تمرین کششی، تقویت عضلات زیر شکم و کشش ناحیه‌ی پایین کمر است. حرکت تیلت لگن را به این صورت انجام دهید:

• روی پشت خود دراز بکشید.
• هنگام بیرون آمدن نفس (بازدم)، عضلات شکمی خود را محکم کنید درحالی‌که نافتان را به سمت زمین فشار داده‌اید و پایین کمر را صاف روی زمین رسانده‌اید.
• 5 ثانیه نگه دارید و سپس آزاد کنید.
• این حرکت را 10 بار تکرار کنید و هر بار 5 ثانیه این وضعیت را نگه دارید.

تمرین بالا بردن زانو (مارش زدن)

هدف از انجام این حرکت، پایدار کردن ستون فقرات و تقویت عضلات شکمی است. برای انجام حرکت بالا کشیدن زانو:

• روی زمین به پشت خود دراز بکشید درحالی‌که زانوها خم شده و کف پاها بر روی زمین قرار دارند.
• با یک حرکت تیلت لگن شروع کنید: در حالی که نافتان را به سمت پایین فشار می‌دهید، عضلات شکم خود را منقبض کنید. انقباض شکم خود را در کل تمرین حفظ کنید.
• یک پا را 8 تا 10 سانتی‌متر از زمین بلند کنید. به آرامی پای خود را به زمین برگردانید.
• این حرکت را با پای دیگر تکرار کنید.
• این تمرین را برای هر پا% 5 بار انجام دهید.

تمرین کورل آپ (دراز و نشست)

هدف از انجام این حرکت، تقویت عضلات شکمی و پایداری عضلات هسته‌ی بدن است. برای انجام یک حرکت کورل آپ:

• روی زمین به پشت خود دراز بکشید در حالی که زانوها خم شده و کف پاها بر روی زمین قرار دارند
• دست‌ها و بازوها را از روی قفسه سینه خود قرار دهید (به حالت دست به سینه) و کف دستانتان را روی شانه‌های خود بگذارید.
• سر، گردن، قسمت بالای کمر و شانه‌های خود را از کف زمین بلند کنید.
• در هنگام بالا رفتن، بازدم کنید. هنگام حرکت به پایین، نفس را به داخل بکشید.
• این حرکت را 10 بار تکرار کنید، در نهایت تا 3 ست 10 تایی آن را تکرار کنید.
• به جای اینکه دستان خود را روی سینه‌تان قرار دهید، می‌توانید دستان خود را پشت سر خود قرار دهید به‌طوری‌که آرنج‌ها را به طرفین سرتان کشیده و باز شوند. 10 بار دراز و نشست بروید، و تا 3 ست این حرکت را انجام دهید.

اگر سر خوردگی مهره‌های کمری داشته باشم، آیا ورزش کردن می‌تواند به من آسیب برساند؟

ورزش کردن با وجود ابتلا به سر خوردگی مهره‌های کمری می‌تواند به تقویت و تثبیت ستون فقرات شما کمک کند، البته اگر تمرینات به درستی انجام نشود می‌تواند باعث صدمات بیشتر شود. این 3 نکته به شما نشان می‌دهد که چگونه می‌توانید کمر درد خود را به درستی با ورزش کنترل کنید.

• ورزش تحت راهنمایی و نظارت پزشکی. بسیاری از افراد مبتلا به اسپوندیلولیستزی، ورزشکارانی هستند که فشار زیادی به ستون فقرات خود وارد می‌کنند، مانند وزنه برداران، ژیمناست کارها و بازیکنان فوتبال. فعال ماندن ممکن است عادت همیشگی فرد باشد، اما مهم است که با متخصص ستون فقرات خود در مورد هرگونه فعالیتی که می‌خواهید دنبال کنید صحبت کنید تا تائید کند که آیا می‌توانید به فعالیت خود ادامه دهید یا خیر. پزشک شما ممکن است برخی از تمرینات را برای شما محدود کند و باید قبل از شروع هر فعالیتی، تأییدی را از جانب پزشکتان برای انجام آن فعالیت بگیرید تا از آسیب بیشتر جلوگیری شود.
• دیدتان را در مورد ورزش عوض کنید. اگر به انجام تمرینات بدنی و ورزش‌های با تأثیر زیاد عادت دارید، به احتمال زیاد به دلیل درد لغزش مهره‌هایتان، نیاز به تغییر برنامه ورزشی خود خواهید داشت. متخصص ستون فقرات شما می‌تواند در ایجاد تغییرات بهینه ای در برنامه‌ی ورزشی‌تان به شما کمک کند تا ستون فقرات را تا حد ممکن سالم نگه دارد.
• فشار بیش از حد ممکن است وضعیت را بدتر کند. کارها را به آرامی انجام دهید، روی فرم بدن خود تمرکز کنید و اطمینان داشته باشید که اعمال فشاری یکنواخت و ملایم، موجب قوی‌تر شدن عضلات هسته و ستون فقرات می‌شود. و اگر درد جدید یا علائم دیگری (مانند بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن) را تجربه کردید، سریعاً به متخصص ستون فقراتتان مراجعه کنید.

فعالیت بدنی می‌تواند یک نیروی قوی و پایدار در برابر کمر درد باشد – وقتی‌که به‌صورتی صحیح انجام شود. با افزودن این 3 تمرین و کشش به فعالیت‌های روزمره‌تان، کنترل بیماری سرخوردگی مهره‌های کمری برایتان آسان‌تر شود.

تزریق پی آر پی

از تزریقات داخل مفصلی برای کاهش درد و برطرف کردن علائم سرخوردگی مهره می­توان به پی آر پی و یا تزریق پلاسمای غنی از پلاکت اشاره کرد.

پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) شامل تزریق مجدد خون اتولوگ (بخصوص بخش غنی شده با پلاکت‌ها) به بدن خود فرد بیمار در محل بیماری است. در درمان PRP، خون وریدی (حداکثر 60- 20 سی‌سی) از دست گرفته می‌شود و سپس بیش از 14 دقیقه در سانتریفیوژ چرخانده می‌شود (که توسط Harvest Technologies, Inc ساخته شده است) که خون را به لایه‌های مشخصی تقسیم می‌کند. این سانتریفیوژ غلظت بالاتری از پلاکت‌ها را فراهم می‌کند (تقریباً پنج برابر بیشتر از خون طبیعی). بخش پلاکت بلافاصله در بالای گلبول‌های سفید (لکوسیت ها) در پرده‌ لیفی‌ خون مهیا می‌شود. ماده‌ی تهیه شده وارد یک سرنگ شده، مخلوط شده با مواد ضد انعقاد، و سپس به بافت‌هایی که نیاز به بهبودی دارند تزریق می‌شود.

معمولاً قبل از تزریق، بی‌حس کننده موضعی در پوست و بافت‌های زیر جلدی استعمال می‌شود تا درد ناشی از تزریق PRP به حداقل برسد. معمولاً داروی بی‌حسی را با محلول PRP مخلوط نمی‌کنند زیرا رقیق شدن پلاکت‌ها می‌تواند اثر آن را کاهش دهد. اغلب تزریق‌های متعددی بر روی منطقه آسیب دیده انجام می‌شود و تعداد دفعات انجام این تزریقات، بسته به شدت جراحت و میزان واکنش بهبودی بدن، در مدت زمان لازم تکرار می‌شود.

چه موقع برای درمان سر خوردگی مهره‌ها، باید عمل جراحی در نظر گرفته شود؟

اگر بعد از 6 الی 8 هفته از درمان‌های محافظه کارانه، نتایج مثبت و بهبودی حاصل نشود و کیفیت زندگی بیمار مستقیماً تحت تأثیر این عارضه قرار گیرد، باید جراحی اسپوندیلولیتز در نظر گرفته شود. علاوه بر این، اگر یک یا چند مورد از موارد زیر اعمال شود، باید یک عمل جراحی برای لغزش مهره‌های کمری در نظر گرفته شود.

• لغزش قابل توجهی بیش از 50٪ از یک مهره بر روی دیگر
• ناهنجاری‌های چشمگیری در ظاهر
• اختلال در راه رفتن یا درد در پا