درمان اسکولیوز(انحراف و کجی ستون فقرات) براساس شدت و محل انحنا

فرد دچار اسکولیوز یک انحنای C  یا S   شکل در ستون‌‌فقرات خود دارد. اسکولیوز در هر سنی حتی در دوران نوزادی ممکن است بروز کند اما اغلب از سنین 12-10 سالگی یا طی دوران نوجوانی ظاهر می‌شود. معمولا دلایل تغییر شکل ستون فقرات ناشناخته است اما برخی موارد به علت فلج مغزی، دیستروفی عضلانی، اسپینابیفیدا یا نقائص تولد رخ می‌دهند. یک انحنای ساختاری دائمی ممکن است به علت شرایط دیگری به وجود آمده باشد. یک انحنای غیر ساختاری موقت احتمالا با گذشت زمان از بین می‌رود. چنانچه اسکولیوز درمان نشود ممکن است در آینده مشکلاتی مانند نارسایی در عملکرد قلب و ریه به وجود آید.

انواع اسکولیوز

انواع اسکولیوز عبارتند از:

• اسکولیوز مادرزادی : وقتی رخ می‌دهد که پیش از تولد ستون فقرات به صورت صحیحی شکل نگیرد.
• اسکولیوز با بروز زودهنگام : از هنگام تولد تا ده سالگی بروز می‌کند.
• اسکولیوز ایدیوپاتیک جوانان: که در زمان رشد کودک اتفاق می‌افتد و منجر به انحنا و چرخش ستون فقرات می‌شود.
• اسکولیوز دژنراتیو به دلیل پارگی یا فرسوده شدن سیستم اسکلتی در بزرگسالان اتفاق می‌افتد و ربطی به این موضوع ندارد که فرد پیش از این اسکولیوز داشته یا خیر.
• اسکولیوز عصبی-عضلانی ناشی از مشکل در عضلات یا سیستم عصبی است.
• کیفوز شوئرمن زمانی اتفاق می‌افتد که بخش‌های جلویی مهره‌ها کندتر از بخش‌های عقبی رشد می‌کنند و کوچک‌تر باقی می‌مانند.
• اسکولیوز سندرومی به عنوان یک علامت در سندروم‌هایی مثل سندروم مارفان و تریزومی 21 دیده می‌شود.

علت انحراف ستون فقرات چیست؟

گاهی اسکولیوز به علت دلایل عضلانی-عصبی ایجاد می‌شود. در زیر به تعدادی از دلایل احتمالی اشاره شده است.

• بیماری‌های نوروماسکولار(عضلانی-عصبی): این بیماری‌ها مانند فلج مغزی  ، فلج‌اطفال و دیستروفی عضلانی، اعصاب و عضلات را درگیر ‌می‌کنند.
• اسکولیوز مادرزادی(در زمان تولد وجود دارد): نادر است و به این دلیل اتفاق می‌افتد که زمانی که جنین در رحم مادر در حال رشد است استخوان‌های ستون فقرات به صورت ناهنجاری شکل می‌گیرند.
• ژن‌های خاص: تصور می‌شود حداقل یک ژن در اسکولیوز درگیر است.
• طول پا. اگر یک پا از پای دیگر بلندتر باشد فرد ممکن است به اسکولیوز دچار شود.
• اسکولیوز سندرومی: اسکولیوز می‎‌تواند به عنوان بخشی از بیماری دیگری مانند نوروفیبروماتوز و سندروم مارفان بروز کند.
• پوکی استخوان: استئوپورز یا پوکی استخوان می‌تواند به دلیل دژنره شدن استخوان باعث ایجاد اسکولیوز ثانویه شود.
• سایر دلایل: حالت‌های بدنی اشتباه، حمل کوله‌پشتی و کیف بنددار، اختلالات بافت همبند و برخی آسیب‌های دیگر

نشانه های این عارضه چیست؟اسکولیوز معمولا از نوزادی یا جوانی بروز می‌کند.علائم در جوانان شایع‌ترین شکل اسکولیوز در جوانی بروز می‌کند و به عنوان اسکولیوز ایدیوپاتیک جوانی شناخته می‌شود. این بیماری کودکان را از سن ده سالگی درگیر می‌کند. ایدیوپاتیک به این معنی است که هیچ علت شناخته شده‌ای برای آن وجود ندارد.  علائم شامل:

• سر کمی دورتر از مرکز است
• قفسه سینه متقارن نیست-دنده‌ها ممکن است درارتفاع مختلف قرار گرفته باشند.
• یک مفصل ران از دیگری برجسته‌تر است.
• لباس‌ درست روی تن نمی‌ایستد.
• یک شانه یا تیغه شانه از دیگری بلندتر است.
• فرد ممکن است روی یک طرف بدن تکیه بدهد.
• طول پاها با هم مساوی نیست

برخی انواع اسکولیوز منجر به کمر درد  می‌شود اما معمولا خیلی دردناک نیست. کمردرد در افراد مسن مبتلا به اسکولیوز نادر نیست.علائم در نوزاداندر نوزادان علائم شامل:

• برآمدگی در یک سمت قفسه سینه
• ممکن است کودک مرتبا به یک سمت بدن منحرف شود.
• در موارد بسیار شدیدتر مشکلات قلبی و ریوی منجر به کوتاهی تنفس و درد قفسه سینه می‌شود.

چه کسانی بیشتر به این عارضه مبتلا می شوند؟فاکتورهای خطر اسکولیوز عبارتند از:

• سن: علائم و نشانه‎ها معمولا طی یک دوره رشد ناگهانی و درست پس از بلوغ آغاز می‌شود.
• جنسیت: زنان بیشتر در معرض خطر هستند
• عوامل ژنتیکی: افراد دچار اسکولیوز ممکن است یک خویشاوند نزدیک با همین مشکل داشته باشند.

راه های تشخیصپزشک یک معاینه فیزیکی از ستون فقرات، دنده‌ها، استخوان‌های لگن و شانه‌ها انجام خواهد داد. با کمک ابزاری به نام اینکلینومتر یا اسکولیومتر پزشک میزان اسکولیوز را اندازه‌گیری می‎‌کند. اسکن‌های تصویربرداری و MRI به ارزیابی شکل، جهت، موقعیت و زاویه انحنا کمک می‌کند.آیا اسکولیوز (کجی ستون فقرات) قابل درمان است؟اکثر کودکان دچار اسکولیوز یک انحنای خفیف دارند که نیاز به درمان ندارد. پزشک برای نظارت بر انحنای ستون فقرات در کلینیک معاینه هر 6-4 ماه و تصویربرداری اشعه ایکس به صورت دوره‌ای را توصیه می‌‌کند.زمان‌که پزشک در نظر دارد یک گزینه درمانی را انتخاب کند عوامل زیر را مد نظر می‌گیرد:

• جنسیت: زنان نسبت به مردان بیشتر درمعرض خطر ابتلا به اسکولیوزی هستند که با گذشت زمان بدتر می‌شود.
• شدت انحنا: هرچه انحنا بیشتر باشد خطر بدتر شدن آن درطول زمان افزایش می‌یابد. انحناهای S شکل یا همان انحناهای دوگانه با گذشت زمان بدتر می‌شوند. انحناهای C شکل احتمال کمتری برای تشدید شدن دارند.
• محل انحنا: یک انحنا که در بخش مرکزی ستون فقرات قرار گرفته در مقایسه با انحناهایی که در بخش پایین‌تر یا بالاتر قرار گرفته احتمال کمتری دارد تشدید شود.
• بلوغ استخوانی: اگر رشد استخوان‌های فرد متوقف شده باشد خطر تشدید مشکل کمتر است. استفاده از بریس‌ها زمانی که استخوان‌ها هنوز درحال رشد هستند اثرگذارتر است.

روش های درمان و توانبخشی کجی ستون فقرات عبارت اند از:کمپرس سرد یکی از درمان‌های پایه برای تسکین درد و ناراحتی ناشی از اسکولیوز سرمادرمانی است.سرمادرمانی با محدود کردن انتقال درد از طریق فیبرها و هدایت عصبی،  درد را کاهش می‌دهد. دستگاه کمپرس سرد برای تماس سطحی بهتر،  بدن را می‌پوشاند و به سیستم اجازه می‌دهند که گرما را از محل آسیب به با بازدهی بیشتری  بیرون کشیده و تاثیرات سرمادرمانی را افزایش دهد.گچ گرفتنگاهی اوقات در درمان اسکولیوز نوزادی  برای برگرداندن ستون فقرات به موقعیت صحیح به جای استفاده از بریس از روش گچ گرفتن استفاده می‌کنند. قالب به بدن بیمار متصل شده ودر همه اوقات پوشیده می‌شود. از آنجا که رشد نوزاد سریع است قالب باید به صورت منظم تعویض شود.بریس‌هااگر بیمار اسکولیوز متوسط داشته باشد و استخوان‌ها هنوز در حال رشد هستند پزشک ممکن است استفاده از بریس را توصیه کند. استفاده از بریس از ایجاد انحنای بیشتر جلوگیری می‌کند اما مشکل را رفع نمی‌کند.  بریس‌ها معمولا همیشه و حتی شب‌ها نیز پوشیده می‌شوند. هرچه بریس‌ها مدت زمان بیشتری پوشیده شوند اثرگذاری آن بیشتر است.بریس‌ها معمولا فعالیت طببعی کودک را محدود نمی‌کنند. اگر کودک بخواهد فعالیت‌های روزانه خود را انجام دهد می‌تواند بریس را دربیاورد. استفاده از بریس با توقف رشد استخوانی متوقف می‌شود. دو نوع بریس وجود دارد:

• بریس توراکولومبوساکرال یا زیربازویی (TLSO)از پلاستیک ساخته شده و به گونه‌ای طراحی شده که اطراف انحناهای بدن جا می‌افتد. معمولا زیر لباس مشخص نیست.
• بریس میلواکی- یک بریس  که کل تنه را می‌پوشاند و یک حلقه گردنی با پایه‌هایی برای چانه و پشت سر دارد. این نوع بریس تنها زمانی استفاده می‌شود که استفاده از TLSO ممکن یا موثر نیست.

در یک مطالعه مشخص شد که زمانی‌که در سن15-10 سالگی از بریس‌ها در اسکولیوز ایدیوپاتیک استفاده می‌شود خطر تشدید مشکل یا نیاز به جراحی کاهش می‌یابد.ماساژماساژ، به دلیل نقش در کاهش کمردرد  مزمن که گاهی اوقات به همراه اسکولیوز مشاهده می‌شود توجهات را به سمت خود جلب کرده‌است. پزشک ممکن است از ماساژ، اعمال فشار و کشیدن برای کمک به متعادل شدن عضلات و بدن کمک بگیرد و به این ترتیب به صورت موقت علائم اسکولیوز را تخفیف دهد. اگرچه ماساژ علل ایجاد کننده اسکولیوز را رفع نمی‌کند اما تحقیقات در حوره پزشکی نشان داده است که ماساژ درمانی یک تسکین موقت برای درد اسکولیوز و سایر علائم ایجاد می‌کند. دو نوع ابتدایی ماساژ وجود دارد:

• درمان جمجمه‌ای-خاجی با حرکت ملایم و آرام بافت اطراف و داخل ستون فقرات، درمان جمجمه‌ای-خاجی به متعادل کردن ستون فقرات و بهبود عملکرد بیمار کمک می‌کند.
• ماساژ عمقی بافت: کار عمقی روی بافت ، فعالیت‌های کششی با کمک دستگاه و درمان عصبی-عضلانی همگی با افزایش جریان خون به شل شدن ستون فقرات و با کشیدن مناطق منقبض شده به تسکین درد عضلانی کمک می‌کنند.

استفاده از فیزیوتراپی در درمان اسکولیوزاسکولیوز می‌تواند با استفاده از فیزیوتراپی  بهبود پیدا کند. فیزیوتراپی عدم تعادل در ماهیچه‌ها و سایر عوامل درگیر در ایجاد انحنای بیش از حد ستون فقرات را هدف می‌گیرد. فیزیوتراپی به بیمار کمک می‌کند تا ماهیچه‌های کوتاه و سفت را منعطف‌تر و ماهیچه‌های بلند و ضعیف را قوی‌تر کند. این عدم تعادل ماهیچه‌ای باعث می‌شود ستون فقرات به صورت جانبی خمیده شود و تحرک، ژست ایستادن و عملکرد فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. هدف قرار دادن عدم تعادل ماهیچه‌ای به طرز چشمگیری علائم درد را کاهش داده و از بین می‌برد. فیزیوتراپی می‌تواند اسکولیوز را در افرادی که از بریس استفاده می‌کنند یا حتی افرادی که استفاده نمی‌کنند درمان کند. فیزیوتراپی کمک می‌کند تا نتایج به دست آمده از استفاده از بریس‌ها پس از برداشتن بریس همچنان حفظ شود. پزشکان در زمان ارائه یک برنامه درمانی عواملی مانند میزان و محل انحنا و همچنین سن، جنسیت و میزان تکامل استخوانی را در نظر می‌گیرند. علائم مربوط به اسکولیوز مانند کمردرد یا مشکلات تنفسی نیز به منظور ارائه روش صحیح درمانی برای درمان اسکولیوز در کودکان و بزرگسالان نیز باید مد نظر قرار داده شود.تحریک الکتریکی عضله از طریق پوست(TENS)   درد اسکولیوز دژنراتیو بزرگسالان بیشتر به دلیل اسپاسم عضله  است. اسپاسم‌ها زمانی اتفاق می‌افتند که عضلات طبیعی باید بیش از حد نرمال کار کنند تا تعادل را به ستون فقرات برگردانند. پس عضلات خسته شده و دچار اسپاسم می‌شوند که نتیجه آن درد است. واحدهای TENS با فرستادن پالس‌های تحریک کننده از طریق پوست و در امتداد جایگاه‌های اعصاب از رسیدن سیگنال‌های درد به مغز جلوگیری می‌کنند. این کار به بدن کمک می‌کند تا میزان بیشتری از تسکین‌دهنده‌های طبیعی درد مانند اندورفین، بسازد که نتیجه آن کاهش درد ناشی از اسپاسم عضلانی است.اوالتراسوند درمانی اولتراسوند می‌تواند در کنترل درد در عضلات کمر مورد استفاده قرار گیرد. طول و فرکانس اولتراسوند در بیماران بزرگسال متفاوت است اما چندین مطالعه نشان داده‌اند که ده دقیقه اولتراسوند درمانی 3-2 بار در هفته به مدت 4-3 هفته باعث کاهش چشمگیر درد می‌شود.سه ورزش برای اسکولیوزورزش‌کردن برای سلامت عمومی فرد و همچنین افراد مبتلا به اسکولیوز متوسط تا شدید بسیار مهم است. با انجام فعالیت‌های فیزیکی و این ورزش‌ها پیشرفت انحنای ستون فقرات کند شده و درد ناشی از اسکولیوز کاهش یابد. انجام پیلاتس و یوگا به صورت منظم برای افرادی که مشکل در انعطاف‌پذیری ستون فقرات خود دارند می‌تواند به عنوان یک درمان برای کاهش درد مورد استفاده قرار گیرد. قبل از شروع هر نوع رژیم درمانی برای درمان اسکولیوز حتما با پزشک خود مشورت کنید حتی اگر ورزش‌ها ساده باشند. این کار بیمار را مطمئن می‌کند که به سیستم اسکلتی وی با انجام این ورزش‌ها صدمه‌ای وارد نمی‌شود. ورزش‌های که در زیر به آنها اشاره شده برای افراد دچار اسکولیوز طراحی شده است:یک گام پایین و یک بازو بازبرای انجام این ورزش:

• روی یک جعبه کوچک بروید.
• هر کدام از پاهای خود که زمانی که به پشت دراز می‌کشید بلندتر به نظر می‌رسد را روی جعبه نگه دارید و در حالیکه روی زانوی خود خم می‌شوید پای دیگر خود را پایین و کف زمین بگذارید.
• در حالیکه خم می‌شوید بازوی سمت پایی که روی زمین قرار دارد را تا حد ممکن بالا ببرید.
• این کار را 3-2 بار  در روز و هر بار 10-5 بار روی همین سمت بدن تکرار کنید. تمرین را روی سمت دیگر انجام ندهید.

سگ رو به بالا و رو به پایینبرای انجام آن:

• در یک موقعیت تخته درازکش درحالیکه بازوها به سمت بیرون مستقیم کشیده شده اند لگن خود را به سمت عقب پشت و بالا تا حد امکان هل بدهید.
• دو ثانیه نگه دارید و لگن خود را به سمت کف زمین پایین بیاورید.
• لگن خود را سعی کنید تا حدی پایین بیاورید که در کمر احساس درد و ناراحتی ایجاد نشود.
• دو تا سه بار در روز و هر دفعه 10-5 بار تکرار کنید.

حالت توزیع وزن روی پاها با بازوی بازبرای انجام آن:

• با پای بلندتر خود یک قدم بلند  به جلو بردارید.
• همواره تنه خود را تا حد امکان صاف نگه دارید.
• وزن خود را روی پای جلو و عقب بیاندازید و اجازه دهید زانوی جلو در حالیکه شما وزن خود را روی آن می‌اندازید خم شود.
• در حالیکه وزن خود را روی پای جلو می‌اندازید بازوی مخالف پای جلوی خود را تا حد امکان بالا ببرید.
• در حالیکه آن بازو بالا می‌رود دست دیگر را در حالیکه کف دست رو به بالا است تا حد امکان به سمت عقب بکشید. این کار باعث می‌شود تنه و ستون فقرات به سمت پای جلوی بچرخد.
• این تمرین را تنها روی همین سمت 3-2 بار در روز و هربار 10-5 بار تکرار کنید.

جراحیدر موارد شدید اسکولیوز می‌تواند با گذشت زمان پیشرفت کند. در این موارد پزشک ممکن همجوشی یا همان فیوژن ستون فقرات را توصیه کند. این نوع جراحی انحنای ستون فقرات را کاهش می‌دهد و از تشدید آن جلوگیری می‌کند. جراحی اسکولیوز شامل پیوند استخوان است که در آن دو مهره یا بیشتر (استخوان‌های ستون فقرات) با گرافت‌های استخوانی جدید به هم متصل می‌شوند. گاهی اوقات در حالیکه استخوان ترمیم می‌شود  میله‌های فلزی، قلاب‌ها یا سیم‌ها برای صاف  نگه داشتن بخشی از ستون فقرات مورد استفاده قرار می‌گیرند. عمل 8-4 ساعت طول می‌کشد. [/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]