انگشت چکشی پا:علت، علائم و درمان

انگشت چکشی نوعی تغییر شکل در انگشتان پا است که به دلیل انقباض و یا خم‌شدن مفصل اول انگشت پا بوجود می‌آید. این مفصل در اصطلاح  به مفصل اینترفالانژیال پروگزیمال معروف است. خم‌ شدن انگشت پا موجب می‌شود انگشت از پهلو شبیه v  معکوس به‌نظر برسد.

این عارضه ممکن است برای هر یک از انگشتان پا رخ دهد اما معمولا انگشت دوم (مجاور شست پا) تا پنجم که انگشتان کوتاه‌تر پا هستند را تحت تاثیر قرار می‌دهد. انگشت چکشی ناهنجاری است که در بین زنان به ‌نسبت مردان بیشتر مشاهده می‌شود.

انواع

انگشت چکشی انعطاف‌پذیر

از آن‌جایی که این نوع انگشت چکشی در مرحله اولیه قابل تشخیص و درمان است خیلی مشکل حاد و خطیری محسوب نمی‌شود. به ‌دلیل این‌که در چنین شرایطی هنوز امکان حرکت دادن مفصل پا وجود دارد این نوع ناهنجاری به انگشت چکشی انعطاف‌پذیر معروف است.

انگشت چکشی سخت

این نوع عارضه پیشرفته‌تر و حادتر از انگشت چکشی انعطاف‌پذیر است. انگشت چکشی سخت در بیماران مبتلا به آرتروز شدید و یا بیمارانی که درمان این ناهنجاری را برای مدت طولانی به تاخیر انداخته‌اند مشاهده می‌شود. در انگشت چکشی سخت تاندون‌های پا سفت و مفصل ناهماهنگ و بی‌حرکت خواهد شد. در چنین شرایطی  تنها از طریق جراحی می‌توان مشکل بیمار را برطرف کرد.

علل

مواردی که باعث ایجاد انگشت چکشی پا می‌شوند عبارتند از:

• آسیب انگشت پا
• آرتروز
• قوس غیرطبیعی پا
• پوشیدن کفش‌های نامناسب
• سفت شدن رباط‌ها یا تاندون‌های پا
• فشار ناشی از پینه‌ی پا: در چنین حالتی انگشت شست به‌ سمت انگشت دوم منحرف شده و باعث شکل‌گیری یک برآمدگی کوچک در کنار پا می‌شود.
• آسیب ستون فقرات یا اعصاب محیطی ممکن است موجب خم شدن انگشتان پا شود.

علائم

علائم انگشت چکشی پا شامل:

• احساس درد در نوک انگشت خمیده با وارد شدن فشار از طریق کفش
• تشکیل میخچه در سر مفصل‌ها
• قرمزی و تورم در ناحیه انقباض مفصل
• محدودیت در حرکت مفصل یا درد در انگشتان پا
• درد در قسمت توپی شکل پا که پایه انگشت آسیب دیده است.

تشخیص

مشکل انگشت چکشی پا معمولا از طریق معاینه قابل تشخیص است. در صورتی که استخوان، عضله یا رباط‌ها در انگشت دچار آسیب شده باشند جهت تشخیص دقیق ممکن است نیاز به آزمایشات تصویربرداری نظیر اشعه ایکس باشد.

درمان

راه‌های مختلف درمان مشکل انگشتان چکشی در پا شامل:

کفش‌های مناسب

از پوشیدن کفش‌های تنگ، خیلی کوتاه و پاشنه بلند که موجب می‌شوند فشار بیشتری به انگشتان پا وارد شود اجتناب کنید. در عوض توصیه می‌شود کفش‌های راحت، کفش‌هایی که دارای عمق و فضای بیشتری در قسمت پنجه هستند و همچنین کفش‌هایی که پاشنه آن‌ها نهایت 5 سانتی‌متر است را برای پوشیدن انتخاب کنید.

پد یا چسب طبی

استفاده از پد و چسب طبی اغلب تاثیر خوبی در درمان انگشتان چکشی دارد. چسب‌های طبی با کاهش درد، امکان ادامه زندگی عادی و فعال را برای فرد فراهم می‌کند. این روش موجب می‌شود مشکل عدم تعادل اطراف انگشتان پا برطرف و در نتیجه فشار و درد در انگشتان کمتر شود.

دارو

در برخی مواقع ناهنجاری خم شدن انگشتان پا موجب درد فراوان در بیمار می‌شود. در چنین شرایطی پزشکان مجبور هستند جهت تسکین درد به تزریق کورتیزون روی آورند. گاهی ‌اوقات تزریق کوتیکواستروئید تاثیر چشمگیری در کاهش درد و تورم ناشی از ناهنجاری مفصلی دارد.

ابزارهای طبی

استفاده از کفی‌های طبی و سفارشی که داخل کفش جاساز می‌شوند ممکن است در کنترل عملکرد پا مفید باشند. ابزارهای طبی موجب کاهش علائم وهمچنین مانع  تشدید مشکل انگشت چکشی و ناهنجاری مربوط به آن در پا می‌شوند.

اسپلینت

اسپلینت یا به‌ عبارتی بندهای محافظ کوچک نوارهای لاستیکی هستند که به دور انگشت چکشی پیچیده و موجب تنظیم موقعیت انگشتان پا می‌شود. اسپلینت‌ها با شل یا سفت شدن قابل تنظیم روی انگشتان پا هستند. بیشتر انواع اسپلینت‌ها از مواد مصنوعی ساخته شده و قابل شستشو با آب گرم و مواد شوینده هستند.

ورزش

با وجود این‌که نوع حاد ناهنجاری انگشت چکشی اغلب با جراحی قابل درمان است اما بسیاری از حالت‌های دیگر این مشکل را می‌توان با درمان‌های غیرتهاجمی  و موثر برطرف کرد. حرکات اصلاحی یا به‌عبارتی تمرینات توانبخشی موجب می‌شود تا بدن  یاد بگیرد چگونه کنترل عضلاتی که دچار خمیدگی شدند را دوباره بدست گیرد. هرچه بیمار حرکات اصلاحی را بیشتر انجام دهد کنترل عضلات پا بیشتر خواهد شد. در این قسمت به معرفی برخی تمرینات توانبخشی رایج جهت درمان انگشت چنگالی یا چکشی می‌پردازیم:

کشش انگشت توسط دست

این تمرین موجب انعطاف‌پذیری بیشتر در انگشتان پا می‌شود. با کمک دست، انگشتان پا را به سمت پایین بکشید. این حالت کششی باید به‌ گونه‌ای باشد که قسمت برجستگی بند انگشتان پا را به‌خوبی با دست احساس کنید. در اینصورت حرکت را به ‌درستی انجام داده‌اید. در حالی ‌که انگشتان پا را به پایین می‌کشید می‌توانید با انگشت شست فشار ملایمی به قوس پا وارد کنید. سعی کنید 20 تا 30 ثانیه در این حالت کششی خود را حفظ کنید.

اگر در قوس پا احساس درد یا انقباض کردید این علامت می‌تواند نشانه این باشد که عضلات قوس پا درحال تقویت هستند. این حرکت را ادامه دهید تا جایی‌که انعظاف‌پذیری عضلات انگشتان پا بیشتر شود. گام دوم این حرکت که بعد از کشش کامل انگشتان پا به پایین انجام می‌شود شامل  ایستادن روی روی پنجه پا است. این کار موجب تقویت انگشتان پا می‌شود.

برداشتن تیله

منظور از برداشتن تیله با انگشتان پا دقیقا همان چیزی است که در تصویر مشاهده می‌کنید. چند عدد تیله را روی کف زمین قرار داده و سعی کنید با انگشتان پا آن‌ها را جمع‌آوری و داخل ظرف بریزید. این تمرین علاوه ‌بر این‌که به ‌نسبت حرکات ورزشی دیگر جالب‌تر به ‌نظر می رسد تاثیر چشمگیری در شل کردن عضلات پا و انگشتان پا دارد.

تا کردن حوله با پا

این حرکت به عضلات درونی پا یا به‌عبارتی عضلات اینترنسیک که از قوس پا حمایت می‌کنند کمک شایانی می‌کند. روی یک صندلی بشینید و یک حوله را روی سطح زمین پهن کنید. پاها را روی حوله قرار دهید و با کمک انگشتان پای آسیب دیده سعی کنید حوله را تا کرده و به‌ سمت خود بکشید. این حرکت را 10 بار تکرار کنید. سپس سعی کنید با کمک انگشتان پا حوله را به عقب هل داده و از خود دور کنید.

ضربه زدن

این حرکت ورزشی تاثیر خوبی در کشش مفصل پا و انگشتان پا دارد. روی صندلی بنشینید و کف پاهای خود را روی زمین قرار دهید. انگشت شست پا را روی زمین گذاشته و مابقی انگشتان را به سمت بالا نگهدارید.

به مدت 1 یا 2 ثانیه در این حالت خود را حفظ کنید. سپس تمام  انگشتان خود را روی زمین قرار داده و دوباره تکرار کنید. بهتر است این حرکت را 10 بار انجام دهید. مرحله بعد حرکت را به‌ صورت معکوس و 10 بار تکرار دهید. این بار انگشت شست را بالا نگه ‌داشته و مابقی انگشتان را به سمت پایین بکشید.

این حرکت ورزشی برای بیماران مبتلا به انگشت چکشی یا چنگالی مزایای زیادی دارد. اما در صورتی که حرکت فوق هیچ تاثیری در کاهش درد نداشت و بالعکس موجب تشدید درد  یا شروع مجدد درد شد توصیه می‌کنیم  در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید. در برخی مواقع  جهت درمان مشکل تغییر شکل انگشتان پا ممکن است به جراحی نیاز باشد.